Breziya Dışişleri Bakanlığı, Çarşamba (10 Ocak) öğleden sonra, ülkenin Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı (UAD) önünde İsrail'i Filistin'de soykırımcı eylemlerle suçlama başvurusunu desteklediğini resmen duyurdu.
Davanın ilk duruşması dünya mahkemesinin 11 Ocak'ta Hollanda'nın Lahey kentindeki salonlarında başlayacak. Brezilya, Türkiye, Ürdün, Bolivya, Venezuela, Malezya ve İslam İşbirliği Teşkilatı gibi birçok ülke, Güney Afrika'nın İsrail'e karşı başlattığı hareketi destekliyor.
İsrail'in Gazze'ye yönelik istilâsının başlaması üzerinden geçen üç ayı aşkın sürenin ardından Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva da Gazze Şeridi ve Batı Şeria'daki Filistinlilerin durumunu görüşmek üzere başkent Brasília'da Filistin büyükelçisi Ibrahim Alzeben'i kabul etti.
Lula: "Filistin'deki uluslararası insancıl hukuk ihllalleri karşısında Güney Afrika'nın başvurusunu destekliyoruz"
Lula, 7 Ekim 2023'teki Hamas saldırılarına Brezilya'nın hemen kınama getirdiğini yineledi. Ancak, bu tür eylemlerin İsrail'in sivil halka karşı ayrımsız, tekrarlanan ve orantısız güç kullanımını haklı çıkarmadığını vurguladı.
Açıklamada, öldürülen 23 bini aşkın insanın yüzde 70'inin kadınlar ve çocuklar olduğu, ayrıca 7 bin kayıp kişi bulunduğu belirtilidi. Halkın yüzde 80'inden çoğu zorla yerlerinden edilmiş durumda, sağlık, su, enerji ve gıda gibi temel sistemler çökmüş halde ve bu durum bir toplu cezalandırma göstergesi.
Brezilya Devlet Başkanı, ateşkese, Hamas'ın rehinelerinin serbest bırakılmasına ve sivilleri korumak için insani koridorların oluşturulmasına yönelik kişisel çabalarını vurgulayarak, uluslararası insancıl hukukun açık ihlallerine karşı, Güney Afrika'nın UAD'daki eylemini desteklediğini açıkladı.
Brezilya Devlet Başkanlığı'ndan resmi açıklama
Başkanlık Sarayı Ithamaraty'den yapılan resmi açıklamada da "Uluslararası insancıl hukukun açık ihlalleri karşısında, [Brezilya] devlet başkanı, İsrail'in derhal soykırım oluşturan veya bununla bağlantılı suç teşkil edebilecek tüm eylem ve önlemlerine son vermesini sağlamak üzere Güney Afrika'nın Uluslararası Adalet Divanı'nda dava açma girişimini desteklediğini ifade etti," denildi.
"İki devletli çözüm"
Brezilya hükümeti, ekonomik olarak sürdürülebilir bir Filistin Devleti'nin, Gazze Şeridi ve Batı Şeria dahil, karşılıklı anlaşılmış ve uluslararası olarak tanınan sınırlar içinde, İsrail ile barış ve güven içinde yan yana var olabileceği iki devletli çözümü desteklediğini yineledi.
Arka plan
11 ve 12 Ocak 2024 tarihlerinde, Gazze'deki soykırım üzerine Uluslararası Adalet Divanı'nda (UAD) yapılacak olan duruşmalarda, 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana İsrail'e yöneltilen vahşet iddialarına karşı bağımsız ve tarafsız bir mahkemede İsrail'in ilk kez resmi savunma yapacak.
Güney Afrika, 29 Aralık'ta, İsrail'in 1948 Soykırım Suçunun Önlenmesi ve Cezalandırılmasına Dair Sözleşme'yi ihlal ettiği iddiasıyla mahkemeye başvuruda bulundu.
2 Ocak'ta İsrail yetkilileri, İsrail'in Güney Afrika hükümetinin başvurusuna karşı UAD'de temsil edileceğini doğruladı. Güney Afrika, İsrail'in Gazze'deki Filistinlilere karşı soykırım suçu işleyerek ve bu suçun işlenmesini önlemeyerek, özellikle İsrailli yetkilileri ve diğer kişileri doğrudan ve açıkça soykırıma teşvik etmesi nedeniyle, Soykırım Sözleşmesi'ni ihlal ettiğini iddia ediyor. Dava, bireyler aleyhine bir suçlamaya yönelik değil, ancak soykırımdan devletin sorumlu olduğunun hukuken belirlenmesini amaçlıyor.
İnsan Hakları İzleme (HRW) Uluslararası Adalet Direktörü Balkees Jarrah, "Bu davada Güney Afrika, İsrail'in Soykırım Sözleşmesi'ne olan yükümlülükleriyle ilgilidir ve İsrail'in Gazze'deki davranışlarını Birleşmiş Milletler'in en üst yargı organı önünde net bir şekilde ortaya koymaktadır," dedi ve "Güney Afrika, Dünya Mahkemesi'nden, İsrail makamlarınca gerçekleştirilen savaş suçları sonucunda felaket yaşayan Gazze'deki Filistinlileri korumak için acil tedbirler almalarını istedi[ğini]" açıkladı.
Davanın birkaç yıl sürebileceği öngörülüyor. Ancak Güney Afrika, mahkemenin Filistinlileri Gazze'de daha fazla zarardan korumak, İsrail'in Soykırım Sözleşmesi'ne uygun davranmasını sağlamak ve adil bir yargılama yapmak üzere geçici tedbirler getirmesini istedi. Güney Afrika, bu tedbirlerin "çok acil" durum kapsamında yayınlanmasını istedi ve Gazze'deki Filistinlilerin "Mahkeme'nin korumasına acilen ve ciddi bir biçimde ihtiyaç düuduklarını" belirtti.
Geçici tedbir taleplerine ilişkin argümanlar, 11 ve 12 Ocak'taki duruşmaların konusu olacak.
(AEK)
