26 Ocak 2025 tarihinde, Aleksandr Lukaşenko, Belarus Devlet Başkanı olarak yedinci kez seçildi. Başkanlık yarışında %87,6 oranında oy alan Lukaşenko, 31 yıllık başkanlık dönemine devam edeceğini duyurdu.
Belarus Devlet Başkanı Aleksandr Lukaşenko, seçim zaferini ilan ettikten sonra yaptığı konuşmada hem iç politikaya hem de uluslararası ilişkilere dair açıklamalar yaptı. Konuşmasında Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ile ilişkilere, Rusya-Ukrayna savaşına ve Elon Musk’ın tartışmalı açıklamalarına değindi.
Yeni dönemdeki ana görevinin ülkenin birliğini korumak olduğunun altını çizen Lukaşenko, “Ana görevimiz, ülkenin parçalanmasına izin vermemek ve onu çocuk ve torunlarımıza güçlü, istikrarlı ve bağımsız şekilde teslim etmek” diyerek, bu hedefe ulaşmak için çok şey yaptıklarını ancak hala yapılması gereken birçok şey bulunduğunu ifade etti.
“Amerika ile işbirliği arzuluyoruz”
ABD ile ilişkiler konusunda ılımlı bir tutum sergileyen Lukaşenko, Belarus’un uluslararası denklemi göz ardı edemeyeceğini vurguladı. “Amerika’dan herhangi bir hediye beklemiyoruz, ancak işbirliği yapmayı arzuluyoruz,” ifadelerini kullanan Lukaşenko, ABD’nin hâlâ dünyanın lider ülkesi olduğunu ve küresel ekonomiyi ciddi şekilde etkilediğini belirtti. Belarus’un istikrarını koruyabilmesi için bu gerçeği dikkate alması gerektiğini söyleyen Lukaşenko, ülkesinin global meselelerde pragmatik bir çizgi izleyeceğini ifade etti.
Rusya’dan ABD seçim sonuçlarına dair açıklama
“Ukrayna’da barışı destekliyoruz”
Ukrayna’daki savaşa dair görüşlerini dile getirirken Slav halkları arasındaki tarihsel bağlara dikkat çeken Lukaşenko, çatışmanın uzun sürebileceği öngörüsünde bulunarak, “Biz Slavlar arasında bir çatışma çıktığında bunun uzun sürebileceğini çok iyi biliyoruz. Ancak bu yılın sonunda tünelin ucunda bir ışık görebiliriz.” dedi.
Bu bağlamda, ABD’nin Rusya’ya karşı zorlayıcı bir tutum benimsemeyeceğini öngören Lukaşenko, Ukrayna savaşını da bu perspektiften değerlendirdi:
Biz Ukrayna’da barışın destekçileriyiz. Ancak şunu kabul etmek zorundayız: Amerika asla Rusya’ya zor kullanamaz. Trump bir aptal değil, Putin’i zorlayamayacağını biliyor.
Elon Musk’a sert tepki
Lukaşenko, Musk’ın yakın zamanda yaptığı el hareketinin Nazizmle ilişkilendirildiğine dikkat çekti ve şöyle konuştu:
Musk, bu hareketin Nazizmle ilişkilendirildiğinin farkında olmalı. Belarus halkı, Nazi sembollerinin anlamını çok iyi bilir. Biz, Sovyetler Birliği’nin bir parçası olarak Nazilerden büyük acılar çektik.
Lukashenko trolla Elon Musk 😜 pic.twitter.com/8HGkpOCbVN
— Valentina 🇧🇬🇷🇺🇮🇹🧱 (@ValentinaMihay5) January 26, 2025
Elon Musk’ın hareketi tartışma yarattı
Putin’den kutlama mesajı
Seçim zaferinin ardından Lukaşenko, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’den kutlama mesajı aldı. Putin, Belarus’un en yakın müttefiki olarak Lukaşenko’yu tebrik etti ve Belarus halkının seçim sonuçlarına olan desteğini vurguladı.
“Sayın Aleksandr Grigoryeviç, Belarus devlet başkanlığı görevine yeniden seçildiğiniz için sizi içtenlikle kutluyorum. Seçimlerdeki ikna edici bu zafer, yüksek siyasi otoritenizin yanı sıra halkın Belarus'un izlediği devlet politikasına olan şüphesiz desteğini açıkça gösteriyor,” diyen Putin, iki ülke arasındaki birlik ve dayanışmayı pekiştirecek adımların atılacağına işaret etti.
Lukaşenko ve 31 yıllık iktidarın bilançosu
Aleksandr Lukaşenko, 30 Ağustos 1954’te Belarus’un Orşa bölgesinde dünyaya geldi. Mogilev Pedagoji Enstitüsü ve Belarus Tarım Akademisi’nden mezun oldu. 1990’da Belarus Halk Vekili olarak siyasi kariyerine başlayan Lukaşenko, Sovyetler Birliği’nin çöküşüyle 1994’te %80,3 oy alarak Belarus Cumhurbaşkanı seçildi.
Yönetim tarzı ve demokrasi eleştirileri
Lukaşenko, sürekli %70’in üzerinde oy oranlarıyla seçim kazandı; ancak bu seçimlerin şeffaflığı uluslararası arenada sıkça sorgulandı. 2004’te yaptırdığı referandumla iki dönem sınırını kaldırarak ömür boyu başkanlık yolunu açtı. Eleştiriler, Belarus'ta demokrasi eksikliği ve otoriterliğin kurumsallaşması üzerinde yoğunlaştı.
Lukaşenko, 9 Ağustos 2020’de yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların yüzde 80,1'ini almıştı. Ancak seçim sonuçları, sokaklarda büyük tartışmalara ve protestolara yol açmıştı. Muhalifler, seçimlere hile karıştırıldığı iddialarıyla sokaklara dökülmüştü.
Basına yönelik baskı ve sürgünler
Belarus, Avrupa ve Orta Asya’da gazetecilerin en fazla hapsedildiği ülkelerden biri olarak kayıtlara geçti. Basın üzerindeki sansür, Nobel Barış Ödüllü insan hakları aktivisti Ales Bialiatski’nin ve onlarca gazetecinin tutuklanmasıyla doruk noktasına ulaştı.
Ülke dışına kaçan gazeteciler Lukaşenko rejiminin tacizlerinden kurtulamadı; evleri arandı, haklarında cezai soruşturmalar başlatıldı. Lukaşenko yönetimindeki baskılar nedeniyle 300 binden fazla Belarus vatandaşı ülkeyi terk etti.
(BG/EC)
