Li gorî biryara ku di Roja Şemiya 19ê Nîsanê de di Rojnameya Fermî de hatiye weşandin, bi “Rêziknameya Wezareta Tenduristiyê ya Têkildarî Saziyên Tenduristiyê yên Taybet yên Dermankirin û Dozandina Nexweşiyan Lipê Dikin” û li navendên tenduristiyê yên ku yekîneya wan a jidayîbûnê nîne, dê sezeryana plankirî neye kirin.
Li navendên tendursitiyê yên taybet, heke jidayikbûnek vajînalî were xwestin, êdî navend neçare ku yekîneya jidayikbûnê ya ku li gorî pîvanên rêziknameyê guncaw e were zêdekirin. Her wiha sezeryena plankirî jî hat qedexekirin. Dê destûr neyê dayîn ku li navendên tenduristiyê yên ku emeliyatxaneya wan nîne, yekîneya jidayikbûnê bê avakirin.
Navendên tenduristiyê yên ku yekîneya wan a jidayîkbûnê heye divê heta 31ê Kanûna Pêşîn a 2025an yekîneyên xwe yên jidayîkbûnê li gorî şert û mercên fizîkî yên di rêziknameyê de ne saz bikin.
Jidayîkbûna vajînalî çî ye?
Jidayikbûna vajînalî, cureyek jidayikbûnê ye ku pitik bi awayekî xwezayî bi rêya kanala malzarokê ji dayîk dibe. Bi giştî bi girj û qerisîna ku ji xwe ve destpêdike çêdibe û di vê cureyê de kêmtirîn pêdivî bi destkariyên bijîşkî heye. Di nava civakê de ev cure jidayîkbûn weke “jidayîkbûna asayî” tê zanîn.
Jidayîkbûna bi sezeryanê çî ye?
Jidayîkbûna sezeryanî, cureyek jidayikbûnê ye ku pitik bi rêya destkariya neştergeriyê ji zik û malzaroka dayikê tê derxistin. Ev cureya jidayîkbûnê ji ber gelek sedeman tê bijartin. Wek mînak dema ku pitik di zikê dayîkê de bi awayekî neguncaw sekinandîbe, dema ku pirsgirêkên tenduristiyê yên jidayîkbûnê hebin an jî dema ku rewşên xeternak ji bo dê û pitikê hebin. Carinan bi rengek plankirî tê kirin, carinan jî di rewşên lezgîn de dikare ji mirinê bi filitîne.
Gelo pênaseya "jidayîkbûna asayî" ji ber çi bi pirsgirêk e?
Peyva "normal/asayî" tenê cureyek jidayikbûnê weke rast û bi tendurist pênase dike. Lêbelê, her şêweyek jidayikbûnê li gorî xwe xwedî taybetmendiyek e û li gorî gelek faktorên wek rewşa tenduristiya dayikê û pitikê, qonaxa ducaniyê, amadekariya psîkolojîk, tirsa jidayikbûnê, û çîrokên jidayikbûnê yên bere, diguhere.
- Gelo tişta ku "asayî" nebe "neasayî" ye? Jinên ku bi sezaryanê jidayîkbûnê pêk tînin, neçar dimînin ku xwe netemam ango kêm hîs bikin.
- Destkariya li biryarên bijîşkî: Dewlet û civak destkariyê li biryara tenduristiyê ya ku divê di navbera bijîjk û jinê de bê dayîn, dikin.
- Kontrolkirina laşî: Kampanyayên giştî ên li ser çawaniya jidayîkbûnê, kontrolê li ser bedena jinan zêde dike.
- Zexta psîkolojîk diafirîne: Hin jin piştî jidayîkbûnê rastî despresyon û hîsa sûcdariyê tên.
Pispor çi dibêjin?
Pisporên jidayîkbûnê ango anîna zarokan destnîşan dikin ku divê di encama nirxandinên bijîşkî û şexsî de rêbaza jidayikbûnê bê diyarkirin. Jidayikbûna vajînalî dibe ku wekî vebijarka yekem di ducaniyên tendurist de were pêşniyar kirin; Lêbelê, ev nayê wê wateyê ku sezeryan rêbazek "şaş" e. Ji bo parastina tendurustiya dê û pitikê jî dibe ku rêbaza sezeryanê bijardeya herî baş be.
(AD/AY)
