Ermeniyan roja Pêncşemê li Hesekê konferansek li dar xist û avakirina Partiya Yekîtiya Ermeniyan ragihand. Li Sûriyeyê bi şer re hejmara Ermeniyan gelek kêm bûye.
Konferansa Damezrîner bi dirûşma "Bîra fermana Ermeniyan...soza dadmendî û nûjenî" kom bû.
Li gorî nûçeya ANHAyê Li bajarê Hesekê yê kantona Cizîrê ya Herêma Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê, kongreya damezrîner a yekemîn a Partiya Yekitiya Ermenî, bi amadebûna 500 deleqeyî ji partiyê, nêzî 150 nûnerên ji Rêveberiya Xweseriya Demokratîk, partiyên siyasî, eşîrên Ereb û Kurd, nûnerên ji tevahî pêkhateyên Sûriyeyê hat lidarxistin. Kongre li hola Serdem hat lidarxistin.
Di kongreyê de kesayetên navdar, nûnerên ji pêkhate û eşîreyan, nûnerên ji Rêveberiya Xweseriya Demokratîk a Herêma Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê, hevserokên Meclisa Sûriya Demokratîk (MSD), Fermandariya Giştî ya QSDˊê û Yekîneyên Parastina Jin (YPJ), Desteya Serokatiya Partiya Yekitiya Demokratîk (PYD), kesayetên rewşenbîr, civakî û jin amade bûn.
Di kongreyê de behsa mafê Ermeniyan û resentiya wan di dîroka Sûriyeyê de hat kirin û hat gotin divê Sûriyeyek pirreng û nenavendî were avakirin, da ku mafê tevahî pêkhate û taîfeyan were parastin.
Axavtina vekirinê
Piştî deqeya rêzgirtinê, axaftina destpêkê sekreterê Giştî yê Partiya Yekitiya Ermenî Îmad Tetriyan kir. Tetriyan bixêrhatina beşdaran kir û damezrandina Partiya Yekitiya Ermenî li gelê Ermenî û Sûriyeyiyan pîroz kir.
Armancên partiyê
Tetriyan belgeya siyasî ya partiyê û armancên wê yên pêşerojê xwendin:
*Temsîlkirina Ermeniyan di Sûriyeya nû de,
*Xurtkirina hevkariya di navbera Ermeniyan û hemû olan de,
*Xebata ji bo vegerandina nasnameya neteweyî û çandî ya Ermeniyan,
*Avakirina pirên ragihandinê bi partiyên Ermenî yên li derve re,
*Xurtkirina têkiliyan bi hêzên demokratîk ên li herêmê re,
*Peywendiya bi saziyên navneteweyî yên ku bi parastina hindikayiyan re eleqedar in,
*Avakirina têkiliyên hevseng bi dewletên herêmî û navneteweyî re bi awayekî ku xizmeta aramiya Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê û Sûriyê bi giştî bike, komîteyek ji bo şopandina pirsgirêka Ermeniyan li seranserê cîhanê were avakirin da ku zexta navneteweyî li ser Tirkiyeyê bike ku qirkirina Ermeniyan nas bike û mafên Ermeniyan vegerîne, û piştgiriya diyaloga navxweyî ji bo gihîştina çareseriyek siyasî ya berfireh were kirin.
Tetriyan da zanîn ku ev belge ji bo xebata partiyê lêvegereke siyasî û exlaqî ye û pabendbûna xebata hevbeş bi tevahî hêzn niştîmanî û demokratîk re nîşan dide ku Sûriyeyek azad û demokrat were avakirin, da ku mafên tevahî pêkhateyan bêyî cudahî were parastin.
PYDyê piştgirî da
Li ser navê PYDê, endama Desteya Serokatiya PYDˊê Aldar Xelîl jî damezrandina Partiya Yekitiya Ermenî pîroz kir û hêvî kir ku bibe bingeha lihev civandina Ermeniyan li ser vê xakê.
Xelîl anî ziman ku Şoreşa Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê ya li ser bingeha felsefeya neteweya demokratîk û biratiya gelan rêbaza yekane ya rûbirûbûna siyasetên qirkirinê yên li dijî netewe-dewletê ye.
Dûre hevserokê MSDˊê Mehmûd El Mislit destnîşan kir ku gelên bi maf û rûmeta xwe ve girêdayî ne dikarin rabin ser pêyan û bi pêş bikevin. El Mislit da zanîn ku damezrandina partiyê temsîla nûkiirna sozê û xurtkirina amadebûna dîrokî ya kûr li ser vê xakê dike.
Li aliyekî din jî cîgirê Hevserokatiya Rêveberiya Xweseriya Demokratîk a Herêma Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê Hemdan El Ebid li ser navê Rêveberiya Xweser damezrandina partiyê pîroz kir û diyar kir ku ev dîrok ji bo gelê Ermenî yê ku di qirkirinê re derbas bûye welidîneke nû ye.
Di kongreyê de li ser navê Meclisa Rûspiyan a Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê şêxê Eşîra El Teyî Hesen El Taî axivî û diyar kir ku gelê Ermenî parçeyek ji erdnîgariya Sûriyeyê ye, pêkhate hevgirtî ne, tu kes nikare fitneyê bixe navbera wan.
Rêvebirî û encamname
Di kongreya damezrîner a Partiya Yekitiya Ermeniyan de Îmad Tetriyan wek sekreterê giştî yê partiyê û endamên Nivîsgeha Siyasî ya partiyê hatin hilbijartin. Kongre bi daxuyaniyekê bi dawî bû.
Kongreya damezrîner a yekemîn a Partiya Yekitiya Ermeniyan bi amadebûna 500 deleqeyî ji partiyê, nêzî 150 nûnerên ji Rêveberiya Xweseriya Demokratîk, partiyên siyasî, eşîrên Ereb û Kurd, nûnerên ji tevahî pêkhateyên Sûriyeyê hat lidarxistin.
Piştî axaftinên kongre bi daxuyaniyê de bi dawî bû. Bav Nûbar Melkonyan, keşîşê Dêra Katolîkên Ermeniyan daxuyanî xwend.
Nûbar Melkonyan diyar kir ku Îmad Tetriyan weke sekreterê partiyê, Kohar Khajodrian, Fayez El Hisên, Can Mardo, û Sîlda Sîmon weke endamên Nivîsgeha Siyaasî ya partiyê hatin hilbijartin.
Xalên di kongreyê de hatine pêşniyarkirin wiha ne:
- Redkirina têgeha kêmneteweyan, Ermen beşek resen a civaka Sûriyeyê ye, ne kêmnetewe ye.
- Pêwîstiya beşdarbûna Ermen di Kongreya Niştîmanî ya Sûriyeyê de.
- Divê nivîsandina destûreke nû ji bo Sûriyeyê bendên zelal ên ku nasnameya Ermenî û zimanê Ermenî garantî dikin bihewîne.
- Parastina tevahî pêkhateyan berpirsiyariya niştîmanî ya hevpar e.
- Bêyî serî li Partiya Yekitiya Ermenî were dayîn nabe tu navend an jî mecliseke bi navê Ermeniyan were vekirin.
- Temsîlkirina Ermenan di nava tevahî saziyên li Bakur û Rojhilatê Sûriyeyê bi taybet, li Sûriyeyê bi giştî de.
(AEK/AY)
