Belgrade Pride/Vesna Lalic
Cumhurbaşkanı Vuçiç'in "güvenliğin sağlanamayacağı" gerekçesiyle "Onur Yürüyüşü"ne getirdiği yasağı Başbakan Ana Brnabiç'in kaldırması ve hükümetin katılımcıların güvenliğini sağlama güvencesi yürüyüş gerçekleşti.
Cumartesi günü Belgrad'da yağan şiddetli yağmura ve LGBTİQ+ karşıtlarının saldırı tehditlerine karşın gökkuşağı bayrakları Belgrad sokaklarını doldurdu.
Yürüyüşçüler arasında Avrupa Parlamentosu raportörü Vladimir Bilcik'in de yer aldığı diplomatlar ve milletvekilleri güzergah üzerinde aktivistlere eşlik etti.
Etkinlikte konuşan Bilcik, "Sırbistan Daimi Raportörü olarak, sadece Avrupalı bir politikacı değil, aynı zamanda çeşitliliği kutlayan ve eşitlik için savaşan biri olarak burada yanınızdayım" dedi.
LGBTİQ+ karşıtı göstericiler polisle çatıştı
Yürüyüş başlarken LGBTİQ+ karşıtları polisle çatıştı, polis kordonuna şişe, taş ve sersemletici bomba attı. Gazetecilere yönelik en az iki saldırı da rapor edildi.
Yürüyüşe karşı çıkanlar Rus bayrakları taşıdılar. Geçtiğimiz hafta yapılan EuroPride karşıtı etkinlikte de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in posterleri taşınmıştı.
Başbakan Ana Brnabiç, EuroPride yürüyüşünden sonra düzenlediği olağanüstü basın toplantısında, Belgrad sokaklarında yaklaşık 5 bin 200 polisin görevlendirildiğini söyledi.
Araçlarda hasar meydana gelirken 10 polis memuru hafif yaralandı. Toplam 64 kişi gözaltına alındı. Ancak Brnabiç, ciddi bir olay olmadığını ve yalnızca biraz daha büyük iki çatışmanın kaydedildiğini söyledi.
Başbakan Brnabiç, hoşgörü sergileyenlere teşekkür etti
bne intellinews'ın haberine göre, gelişmekte olan Avrupa'nın ilk açık eşcinsel başbakanı olan Brnabiç, "hoşgörü gösteren ve devletin çağrılarını anlayan" Sırp vatandaşlarına teşekkür etti ve günün büyük olaylar olmadan geçmesinden gurur duyduğunu söyledi.
"Toplumumuz için son derece önemli bir tartışma başlattık ve EuroPride olmadan mümkün olmazdı. AB'nin desteğiyle Sırbistan'ı en azından biraz daha iyiye doğru değiştiriyoruz, mücadele devam ediyor ve savaşmaya da devam edeceğiz" dedi.
İçişleri Bakanı Aleksandar Vulin de bakanlığın "Belgrad sokaklarında herhangi bir şiddete müsamaha göstermeyeceğini" vurguladı.
Belgrad'a uluslararası baskı
Hükümet, yürüyüşün gerçekleşmesine izin vermesi için AB yetkilileri ve batılı politikacıların yanı sıra yerel ve uluslararası insan hakları gruplarının ağır baskısı altındaydı.
Organizatörler, hafta boyunca yürüyüşü düzenleme planlarından vazgeçmeyeceklerinde ısrar ettiler.
Yürüyüşün planlanmasına saatler kala, Brnabiç yürüyüşün yapılacağını duyurdu ve Belgrad sokaklarının güvenli olacağını garanti edebileceğini söyledi.
Yerel basında çıkan haberlere göre, Brnabiç katılmazken ortağı tarafından temsil edildi.
EuroPride'ı lisanslayan Avrupa Onur Organizatörleri Birliği başkanı Kristine Garina, "Başbakan'ın 2019'da Belgrad'da EuroPride'ı desteklemek için verdiği sözü tutmasından çok memnunuz." dedi.
"EuroPride bir sevgi kutlaması, bir eşitlik hareketi ve insan hakları için küresel bir kampanyanın parçasıdır. Avrupa değerlerini bünyesinde barındırıyor ve hiç kimse için bir tehdit değil ve kesinlikle Sırbistan için hiç değil."
Sırbistan'da gerginlik ve gelenekçilik
Etkinliğin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği konusundaki tartışma, AB'ye aday üyesi olmakla birlikte, Orta ve Doğu Avrupa'daki birçok ülke gibi geleneksel değerlerin hala güçlü olduğu Sırbistan'daki gerilimleri yansıtıyordu.
Etkinliği yasaklama yönündeki ilk kararı açıklayan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vuciç, hükümetin geçit törenini iptal etmesi için sağcı gruplar ve Sırp Ortodoks Kilisesi temsilcilerinin yoğun baskısı altında olduğunu söyledi.
bne IntelliNews'in haberine göre, LGBTİQ+ ve genel olarak alternatif yaşam tarzları, büyük çoğunluğunun muhafazakar değerleri koruduğu Sırbistanlıların ve tüm eski sosyalist bloğun halkları için zorlu bir konu olmaya devam ediyor.
LGBTİ+ aleyhtarlığı Ortodoks Kilisesi ve İslam aleminde oldukça köklü. Homofobi ve hatta eşcinsellere yönelik rastgele şiddet içeren saldırılar yaygın. Ayrımcılık kurumsal, ve ancak sayılı ülkede eşcinsel beraberlikleri güvene altına alan nefret söylemi karşıtı yasalar veya yasalar çıkarmıştır.
Batı Balkanlar'da durum
Batı Balkanlar'daki AB aday ülkeleri, LGBTQI+ kişileri olumlu etkileyen reformlar konusunda bölgedeki AB üyelerinden daha fazla ilerleme kaydetmiştir. Avrupa'daki Uluslararası Lezbiyen, Gey, Biseksüel, Trans ve İnterseks Derneği'nin (ILGA-Europe) Gökkuşağı Avrupa Haritası ve Endeksi'ne göre Karadağ, gelişmekte olan Avrupa bölgesindeki LGBTQI+ bireyle açısından en yaşanabilir yasal ve politik ortama sahip. Karadağ, gelişmekte olan Avrupa bölgesinde en üst sırada yer alıyor ve 10 Batı Avrupa ülkesinden daha yukarıda yer alıyor. Listenin başında Malta, Belçika ve Lüksemburg var.
Belgrad'da Onur Yürüyüşü düşe kalka sürüyor
Belgrad'da bir çok Onur Yürüyüşü düzenlenmiş olsa da, olaylar ve tartışmalar hiç eksik olmadı. Örneğin Eylül 2018'deki yürüyüş barışçıldı, ancak medyada yer alan öngörülere göre sokaklarda yaklaşık 5 bin polis ve helikopterlerle yukarıdan süren denetimler ile yoğun bir polis varlığı altında gerçekleşmişti.
Sırbistan'daki ilk iki yürüyüşün şiddetli çatışmalarla sona ermesinden sonra birkaç yıl boyunca eşcinsel geçit törenleri düzenlenemedi. 2001'deki ilk girişimin sokaklarda yıkıcı bir şiddetle sonuçlanmasının ardından 10 yıl etkinliklere ara verildi. Ayrıca 2010'da çoğu futbol taraftarı olan 6 bin aşırı sağcı ve holiganın, arabaları yakıp tahrip ederek ve vitrinleri ve kamu binalarını tahrip ederek kentte yıkıma yol yol açtığı çatışmalar da yaşandı. Aralarında çok sayıda polisin de bulunduğu 140'tan fazla kişi yaralandı.
Sonraki üç yıl boyunca hükümet, "yüksek risk" olarak değerlendirdiği yürüyüşü yasakladı. Ancak, Onur Yürüyüşleri 2014'te itibaren yeniden başladı.
(AEK)
