Letonya parlamentosu, yaklaşık 13 saat süren bir oturumun ardından, ülkenin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesine ilişkin yasayı onayladı.
İSTANBUL SÖZLEŞMESİ YAŞATIR
İstanbul Sözleşmesi'nin tüm maddeleri...
Bu adım, eğer Cumhurbaşkanı tarafından imzalanırsa, Letonya'nın Türkiye'nin 2021’de çekildiği sözleşmeden ayrılan ilk Avrupa Birliği (AB) üyesi ülke olmasını sağlayacak.
Başbakan Evika Silina’nın liderliğindeki koalisyonun bazı üyeleri, İstanbul Sözleşmesi’ni savunmalarına rağmen, parlamentodaki oylama sonucu bu kez ayrılma kararı alındı. AB ülkeleri, Avrupa Konseyi ve insan hakları örgütlerinin tepkilerine rağmen, bu karar değişmedi. 29 Ekim’de yapılan protesto eylemi de etkisiz kaldı.
BBC'nin haberine göre, Letonya parlamentosunun İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararına ilişkin oylamada 32'ye karşı 56 oy kullanıldı. Oylamada 100 üyeli parlamentonun 90’ı katılırken, iki parlamenter çekimser kaldı. Çekilme kararında muhalefet partilerinin etkisi büyük oldu.
Oylamanın dikkat çeken kısmı ise, mevcut koalisyon hükümetinde yer alan Yeşiller ve Çiftçiler Birliği (ZZS) üyelerinin de çekilme yönünde oy kullanmasıydı. Sözleşmeye karşı olanlar, İstanbul Sözleşmesi'nin Letonya'nın geleneksel değerlerine aykırı olduğunu, belgenin cinsiyet kavramına dair içeriklerinin günlük yaşama müdahale eden bir yabancı ideoloji oluşturduğunu savunuyorlar. Bu görüşlere göre, Letonya'nın mevcut yasaları, cinsiyete dayalı şiddeti ele almak için yeterli.
İstanbul Sözleşmesi’nin önemi
İstanbul Sözleşmesi, Avrupa Konseyi’nin 2011 yılında imzaladığı ve kadına yönelik şiddetle mücadele için uluslararası bir çerçeve sunan önemli bir sözleşme. Ancak Türkiye'nin 2021'de çekilmesinin ardından, Letonya da bu adımı atmış oldu. Kadınları şiddetten korumaya yönelik uluslararası çabaların altın standardı kabul edilen bu sözleşme, özellikle şiddetle mücadele edenler ve kadın hakları savunucuları tarafından büyük önem taşıyor.
Letonya parlamentosunun aldığı bu kararın yürürlüğe girmesi için Cumhurbaşkanı Edgars Rinkevics’in imzası gerekiyor. Cumhurbaşkanının kararı onaylamak için 10 günü bulunuyor ve gerekçeli itirazlarla yasayı parlamentoya geri gönderebilir. Ancak parlamento kararında herhangi bir değişiklik yapmazsa, Cumhurbaşkanı'nın tekrar itiraz hakkı bulunmuyor. Ayrıca, yeni yasa, vatandaşların en az onda birinin oyuyla referanduma götürülebilir.
İstanbul Sözleşmesi tartışmaları
Türkiye, İstanbul Sözleşmesi'ni ilk imzalayan ve onaylayan ülkelerden biri olmasına rağmen, 2021 yılında sözleşmeden çekilerek bir ilke imza attı. Sözleşmeden çekilme kararı, Avrupa Konseyi'nde ve AB'de büyük tartışmalara yol açtı. Türkiye’nin ardından, Polonya, Çekya, Macaristan gibi ülkelerde de benzer tartışmalar yaşandı. Ancak Letonya, AB üyesi ülkeler arasında bu adımı atan ilk ülke oldu.
AB ülkeleri arasında İstanbul Sözleşmesi'ni imzalayan ancak onaylamayan ülkeler arasında Bulgaristan, Çekya, Litvanya, Macaristan ve Slovakya yer alıyor. 2024'te Çekya’daki oylama, İstanbul Sözleşmesi'nin onaylanmaması yönünde sonuçlanmıştı. Aynı durum Macaristan'da da yaşandı. Bu ülkeler, sözleşmenin içeriğinin kendi değerlerine aykırı olduğu gerekçesiyle onaylamamıştı.
Letonya'nın bu adımı, Avrupa'da İstanbul Sözleşmesi'ne dair tartışmaları bir kez daha gündeme getirdi. Kadın hakları savunucuları ve insan hakları örgütleri, şiddete karşı mücadelede uluslararası standartları belirleyen bu sözleşmenin önemine dikkat çekiyor.
AVUKAT SELİN NAKIPOĞLU ANLATIYOR
“İstanbul Sözleşmesi’nden çıkınca katillerin sırtı sıvazlandı”
EŞİK: İstanbul Sözleşmesi için hukuk mücadelesi verenler cezalandırılıyor
(EMK)
