Suriye'de savaş sonrasında sayıları hızla azalan Ermeniler perşembe günü Haseke'de gerçekleştirdikleri konferansla Ermeni Birliği Partisi'nin kuruluşunu gerçekleştirdiler.
Kuruluş Konferansı, "Ermeni Soykırımının Anısı: Adalet ve Rönesans Vaadi Arasında" sloganıyla toplandı.
ANHA'nın haberine göre, Konferansa 500 parti delegesi ve konuk olarak Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi, siyasi partiler, Arap ve Kürt aşiretleri ile çeşitli Suriye topluluklarının temsilcileri katıldı.
Suriye Demokratik Meclisi (SDM) Eş Başkanı, Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Genel Komutanlığı, Kadın Koruma Birimleri (YPJ) ve Demokratik Birlik Partisi (PYD) Başkanlık Kurulu temsilcileri de konferansta konuk olarak yer aldı.
Açılış konuşması
Bir dakikalık saygı duruşunun ardından konuşan Ermeni Birliği Partisi Genel Sekreteri İmad Tetriyan selamlamaların ardından partinin kuruluşunun anlam ve önemini dile getirdi.
"Ermeni Birliği Partisi olarak, Ermeni Soykırımı'ndan bu yana 110 yıl boyunca çektiğimiz acıların ardından, Özerk Yönetim'in kurulmasından sonra Ermeni saflarını birleştirmek için çalıştık; çünkü kuruluş öncesinde zulüm gördük ve kendimizi bütünleşik bir varlık olarak sunamadık. Ermeni atalarımızı Türk devletinin gerçekleştirdiği katliam ve yıkımdan koruyan tüm aşiretlere ve dinlere teşekkür ederiz."
Partinin amaçları
İmad Tetriyan konuşmsının devamında partinin siyasi belgesini ve gelecekteki hedeflerini açıkladı. ve belli başlı hedefler olarak şunları saydı:
* Yeni Suriye'de Ermenileri temsil etmek,
* Ermeniler ve tüm dinler arasında işbirliğini güçlendirmek,
* Ermenilerin ulusal ve kültürel kimliğini yeniden tesis etmek için çalışmak,
* Yurtdışındaki Ermeni partileriyle iletişim köprüleri kurmak,
* Bölgedeki demokratik güçlerle ilişkileri güçlendirmek,
* Azınlıkların korunmasıyla ilgilenen uluslararası kurumlarla iletişim kurmak,
* Kuzey ve Doğu Suriye'nin ve genel olarak Suriye'nin istikrarına hizmet edecek şekilde bölgesel ve uluslararası ülkelerle dengeli ilişkiler kurmak, ayrıca Ermeni meselesini küresel olarak takip etmek
PYD'den destek
Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetiminin öncü partisi Demokratik Birlik Partisi (PYD) Başkanlık Konseyi üyesi Aldar Halil de parti adına yaptığı konuşmada Ermeni Birliği Partisi'nin kuruluşunu kutladı.
Partinin bu topraklardaki Ermenilerin yeniden birleşmesi için bir temel oluşturmasını umduğunu dile getirdi. Ermenilerin bölge tarihinde önemli bir rol oynadığını ve kendi kültürlerine sahip olduklarını belirten Halil, 110 yıl önce yaşanan Ermeni soykırımının insanlığın alnında kara bir leke olarak kaldığını vurgulayarak, bu olaya dayalı politikaların doğru olmadığını söyledi.
Konferans sırasında, Kuzey ve Doğu Suriye Yaşlılar Konseyi Başkanı Tayy kabilesinden Şeyh Hasan el-Tai, Konsey adına bir konuşma yaptı. Ermeni halkının Suriye coğrafyasının ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulayan konuşmacı, tüm bileşenlerin birlik içinde olduğunu ve kimsenin aralarında fitne çıkaramayacağını belirtti.
Sonuç bildirgesi
Konferans, Ermeni Katolik Kilisesi'nin papazı Peder Nubar Melkonian'ın okuduğu son bildiriyle sona erdi. Melkonian, partinin tüzüğünün 500 parti delegesi tarafından onaylandığını belirtti.
Konferans, Ermeni Birliği Partisi Genel Sekreterliğine İmad Tetriyan'ı ve Siyasi Büro üyeliklerine de Kohar Hacodriyan, Fayez el-Husseyn, Jean Mardo ve Silda Simon'u seçtiğini açıkladı.
Tavsiye kararları
Konferansın aldığı başlıca favsiye kararları da şunlardan oluşuyor:
* Azınlık kavramının reddi: Ermeniler Suriye toplumunun ayrılmaz bir parçasıdır, azınlık değildir.
* Ermenilerin Suriye Ulusal Konferansı'na dahil edilmesinin gerekliliği.
* Ermeni kimliğinin ve Ermeni dilinin tanınmasını garanti eden açık hükümler içeren yeni bir Suriye anayasasının hazırlanması.
* Tüm toplulukların korunmasının ortak bir ulusal sorumluluk olduğunun vurgulanması.
* Ermeni Birliği Partisi'ne danışılmadan Ermeniler adına herhangi bir merkez veya konsey kurulmasının yasaklanması.
* Özellikle Kuzey ve Doğu Suriye'de ve Suriye'nin tamamında Ermeni temsilinin sağlanması.
Sonuç Bildirgesi
Ermeni Birliği Partisi'nin ilk kurucu konferansının sonuç bildirgesinde şu ifadeler yer aldı:
"Bu konferans, Ermenilerin yıllarca süren dışlanmanın ardından siyasi ve kültürel varlıklarını sağlamlaştırma kararlılığını yansıtmaktadır. Anayasal adaleti, Ermeni kimliğinin Suriye'nin geleceğinin ayrılmaz bir parçası olarak tanınmasıyla ilişkilendirmekte ve Ermenileri yeni Suriye devletinin şekillenmesinde temel ortaklar arasında konumlandırmaktadır."
Kuzey ve Doğu Suriye'de Ermeniler
İç savaş ve mülteci göçleri nedeniyle geçmiş on ikibinlerin başlarına göre sayıları oldukça azalan Suriye’deki Ermeni nüfusu, iç savaş öncesinde özellikle Halep, Şam, Lazkiye gibi kantlerde yaklaşık 80 ila 100 bin arasındaydı.
Savaşın başlamasıyla pek çok Ermeni ülkeden ayrıldı. Kimi resmi kaynaklar ve tahminlere göre bugün Suriye’de yaklaşık 30 bin dolayında Ermeni yaşıyor.
Suriye’nin yaklaşık 26–27 milyon dolayındaki toplam toplam nüfusuna oranla bu sayılar ülkedeki Ermeni nüfusununsayıca çok azalmış bir halde varlığını sürdürebildiğini gösteriyor.
Tarihsel olarak, Suriye’de Ermeniler Baas rejimi altında da parlamentoya sürekli temsilci göndermişlerdi. 2012 seçimlerinde parlamentoda Ermeni üyeler temsil edilmemiş ancak 2020 seçimlerinde üç Ermeni milletvekili (Jirayr Reyissian, Lucy Iskenian, Nora Arissian) parlamento üyeliğine seçilmişlerdi.
Yeni kurulan Ermeni Birliği Partisi Suriye’nin yeni siyasi mimarisi içinde Ermeni kimliğini güçlendirme ve siyasal haklar elde etme hedefi taşımakla birlikte günümüzde parlamenter temsil gücü bulunduğu ve Suriye merkez siyasetinde etkin bir güç olduğunu söylemek için yeterli veri yok.
(AEK)
