Alt yapı çok iyi. Yollar onarılmış, Selahattin ile Erbil arasında otoban var. Merkez Bankası'nın olması da Irak dışında bulunan çok sayıda kişinin para gönderebilmesi açısından çok iyi. Artık bayrakları da var; 1996'ya kadar ortalıkta sadece PUK ve KDP bayrakları olurdu.
Şimdi geçişler Suriye ile Irak arasındaki Fişhabur sınır kapısından yapılıyor ki, tekneyle suyu geçince sınıra geldiğinde "Irak Kürdistanı'na hoş geldiniz" panosuyla sonra da her türlü teknolojinin kullanıldığı modern binalar sizi karşılıyor.
Para nereden geliyor?
1999'dan bu yana Birleşmiş Milletler'in "Oil for Food" (Gıda için Petrol" programından geliyor. Program bütçesinin, nüfusa göre, yüzde 13'ünü Kürtler alıyor. Bütçeyi BM yönetiyor, geçen yıl paylarına düşen miktar 7 milyar dolardı, hepsini de henüz almadılar ama, bu parayla her şey yapabilirsin.
İnsanları işleri var mı? Çalışıyorlar mı?
Aslında kimsenin işi yok. Çoğu yönetim için çalışıyor ve çok az para alıyor. Öte yandan, her ailede en az bir kişi yurt dışında, yurt dışındakiler de ailelerine para yolluyorlar. Ailelerin yüzde 65'i BM'den gıda yardımı alıyor.
On yıldan bu yana kendi hükümetimiz var. Bundan sonra Bağdat'a gelecek bir hükümetin Saddam'ın yaptıklarını yapmayacağının garantisi yok. Amerika Birleşik Devletleri askeri bir yönetim ya da kral getirmek istiyor buraya. Biz istemiyoruz. Saddam kadar kötü birinin sadece ABD istedi diye gelmesi ihtimali de söz konusu olabilir. Bu durumda, BM yardımları da kesilir. Biz demokratik bir rejim ve federal bir hükümet istiyoruz.
Sivil toplumu başarmışlar. Artık kimse cezaevine gitmekten korkmuyor. Neden tekrar eski günlere dönelim, işkenceleri ve tehditleri yaşayalım? Yeni hükümet özerliği garanti etmeli. 1970 anlaşmasındaki asıl tartışma Kerkük meselesindne çıktı. Kürtlere, her şeyin isteyin Kerkük hariç dendi... O zaman Molla Barzani, "Kerkük Kürtlerin kalbidir" diyor. Bu yüzden savaş başladı.
Saylar?
Nüfus sayımı yapılmadığı için kim ne kadar bilinmiyor. Yüzde 69 şii, yüzde 13 Kürt, yüzde 15 Arap sunni...Kuzey Irak'ta yüzde 5'i Kürt olmayanların oluşturduğu söyleniyor. Erbillilerle konuşunca 300-500 bin kadar Türkmen varlığından söz ediyorlar.
Asuriler Kuzey Irak'ta hayli mutlu görünüyorlar, para yardımları alıyorlar. Asurilerin, Türkmenlerin 24 saat yayın yapan kendi dilelrinde televizyonları ve okulları var. Üniversite ortak. Ortak problemleri gençlerin yurt dışına gitmesi. Asuriler daha çok ABD'ye, diğerleri de daha çok Avrupa'ya gidiyor.
İlk kez Türkiye'ye karşı her düzeyde bir olumsuzluk gözledim. Talabani, "Türkiye bizim için bir kapı" derdi. Türkiye onları boğacak diye düşünüyorlar. İnsanlar çok fazla Türkiye gizli serviz elemanlarının varlığından söz ediyorlar. Sivil toplum kurulşları ve Kızılay çalışnalrınn ajan olduğunu düşünüyorlar. Küçük bir binada çalışmalarını yürüten Kızlay'ın çatısındaki anetnleri gözteriyorlar.
Habur kapalı.
Hükümet çalışıyor, iki kadın bakan da var hükümette. Kürt kadınları çok feminen ve güçlü.
PKK?
Halen 4-5 bin PKK2linin varlığından söz ediliyor. Ortalıkta görünmüyorlar.
Türkiye çok bastırıyor. Özerkliğe izin verilmezse biz karşı çıkarız.