Kütahya Gümüşköy yakınındaki Eti Gümüş AŞ'ye ait maden işletmesinde atık depolama barajı önceki gün (7 Mayıs) kısmen yıkıldı. Üç kademeli olan barajda, ortadaki set çökünce siyanürün çevreye yayılma tehlikesi doğdu ve tesiste üretim geçici olarak durduruldu.
En üstteki kademede bulunan suyun bir bölümü, diğer iki kademeye dağıldı. Barajı tutan en alttaki set çökme tehlikesiyle karşı karşıya kaldı. Şirkete ait ekipler, barajın yanlarındaki setleri güçlendirmek amacıyla iş makineleriyle çalışma yaptı.
Üç dev havuzdan oluşan baraj 110 hektarlık alanı kaplıyor. Koruma bantları ile birlikte bu alan 150 hektara çıkıyor.
TMMOB'un uyarıları
Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Çevre Mühendisleri Odası'ndan yapılan açıklamada, bu sorunun tesisin faaliyetinin geçici durdurmalarla aşılamayacağı belirtildi. Açıklamada yaşanan kaza kısaca şöyle özetlendi: "Atık barajının iki numaralı havuzuyla üç numaralı havuzu arasındaki üç numaralı setin bir kısmı yıkılmış ve atık malzeme iki numaralı havuzu doldurmuştur. Siyanürlü atık iki numaralı setin üzerinden taşarak bir numaralı havuza akmaya başlamıştır. Tüm atık yükü son sete yüklenmiş durumdadır. 25 milyon ton siyanürlü atık her an son seti de yıkıp barajı aşabilir."
Macaristan felaketinden 25 kat fazla tehlike
TMMOB, Gümüş Köyü kazasını, geçtiğimiz yıl Macaristan'da yaşanan atık barajı felaketiyle karşılaştırdı ve Kütahya'da felaketin 25 kat daha büyüğünün yaşanabileceği uyarısında bulunuldu.
Ekim 2010'da Macaristan'ın başkenti Budapeşte yakınlarındaki Ajkai'da bir alüminyum fabrikasında, siyanür havuzunun çökmesi sonucu 1 milyon metreküp "zehirli kızıl çamur" çevreye yayılmıştı. Atıklar Tuna Nehri aracılığıyla Karadeniz'e kadar ulaşmıştı. Dört kişinin öldüğü, 120 kişininse yaralandığı kaza sonrası, bölgedeki doğal yaşam ve tarım yok oldu.
Köyler acilen boşaltılmalı
TMMOB bölgede ve tesiste yapılan incelemelerde tesisin yakınında bulunan dört köyün büyük tehlike altında olduğu tespit edildiğini açıkladı. Atık havuzunun yıkılması halinde Köprüören, Kızılcakaya, Yoncalı ve Örenköy tamamen siyanürlü atık altında kalacak binlerce insan hayatını kaybedeceği uyarısında bulunuldu. Köylerin içme sularına şu anda bile siyanür karıştığı şüphesi var.
Daha da kötüsü Atık barajının taşması halinde siyanürlü atık su, Porsuk Çayı ile önce Eskişehir'de Sakarya Nehrine ve sonrada Karadeniz'e ulaşacak olması.
İçme sularına karıştı mı?
TMMOB ayrıca, tesis yetkilileri ve Çevre ve Orman Bakanlığı görevlilerinin halka ve meslek odalarına bilgi vermediğini ve içme sularında yapılan ölçüm sonuçlarının bir an evvel kamuoyu ile paylaşılmasını istedi. (HK/EÖ)
