Kürtlerin yüzde 70'i parlamenter sisteme geçilmesini istiyor

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Diyarbakır Merkezli Rawest Araştırma, aralık ayında yaptığı “Bölgesel Siyasi Eğilimler Araştırması”nın sonucunu açıkladı.

Araştırma, Diyarbakır, Mardin, Urfa ve Van’ın merkez ve 20 ilçede, 100 mahallede toplam bin 497 kişiyle yüz yüze yapıldı. 

Ankete göre; bölgenin en önemli sorunlarının başında Türkiye’nin genelinde olduğu gibi ekonomi geliyor. Her üç kişiden ikisi ekonominin en önemli sorun olduğunu belirtiyor. Görüşmecileri yüzde 67’si son birkaç yılda hanesinin ekonomik durumunun kötüye gittiğini söylüyor.

Ankette, öne çıkan diğer başlıklar ise; ana dil, adalet, ayrımcılık ve eğitimsizlik. Ayrıca katılımcılar geçmiş yıllara göre; belediyelere atanan kayyımlardan çok daha rahatsız olduklarını dile getiriyor.

Kayyım atamaları hakkında doğru-yanlış şeklinde görüş bildirenler baz alındığında Ağustos 2019’da yüzde 76 olan kayyımlardan rahatsızlık, şu anda yüzde 82 seviyesinde. Katılımcıların yüzde 67’si hanelerinin ekonomik durumunun kötüye gittiği görülüyor. Hayattan memnun olmayanların oranı ise yüzde 61’i buluyor.

"AKP açısından rüzgar kötüye gidiyor"

Araştırmanın sonucunu bianet'e yorumlayan Rawest Araştırmanın direktörü Reha Ruhavioğlu, AKP'nin bölgede oy kaybı yaşadığını ancak buna rağmen bugün yapılacak  bir seçim AKP'nin yeniden kazanacağı algısının yüksek olduğunu söyledi. Bu durumun iki başlıca nedeni olduğunu belirten Ruhavioğlu, "Birincisi 'ne yapıp edip alırlar'  algısı var, yani sandığa bir güvensizlik var, bir diğeri ise; muhalefet, Türkiye'nin kötü gidişatına karşı, sorunlarının çözümü noktasında yeteri kadar güven oluşturmuyor" dedi.

 "Muhalefet somut politikalar üretmiyor"

"AKP açısından rüzgar kötüye gidiyor" diyen Ruhavioğlu, konuşmasını şöyle sürdürdü: "AKP kötüye gidiyor ancak, 'AKP'ye oy vermeyeceğini ama AKP ekonomiyi daha iyi yönetir' gibi algı var. Bunun nedeni ise,toplum muhalefetin ekonomi politikasını, Kürt sorununun çözümü noktasındaki politikalarını bilmiyor.

"Muhalefet Kürt sorunun çözümü noktasında somut bir şey ortaya koymuyor ya da anadil sorunu üzerinde somut davranmıyor. Muhalafetin kazanabileceği ihtimali yüksek ama yönetebileceklerine dair umut henüz oluşmamış. Muhalafet ekonomi politikasını halka anlatamıyor ya da böyle bir politikası yok."

TIKLAYIN-"Sivil toplum son on yılda çalkantılı bir seyir izliyor"

AKP bölgede güç kaybediyor

Araştırmaya göre; 2018’de AKP’ye oy vermiş 100 kişiden 25’i AKP'den uzaklaşıyor. Çoğunun ilk durağı kararsız olan bu 25 kişiden 9’u sandık başında olması durumunda partisine dönme eğilimi gösteriyor. CHP, yerel seçimlerde HDP’den gelen kurumsal desteğin çıktılarını almaya başlamış görünüyor. 2018’de yüzde 2,5 civarı olan oyunu yaklaşık üç katına çıkaran CHP, oy grafiklerinde göze çarpıyor.

HDP’ye karşı yürütülen yargısal süreçler ve negatif medya kampanyalarının HDP seçmenini pek etkilemediği görülüyor. HDP’ye oy vermiş seçmen aynı devam ediyor. 

Bölgenin en önemli sorunu işsizlik

Bölgenin sorunlarına ilişkin iki cevap verilebilen sorunun sonuçlarına bakıldığında katılımcıların üçte ikisinin ekonomi/işsizlik gibi cevapları verdikleri görülüyor. 

Derinlemesine görüşmelerde ise Türkiye'nin önemli problemleri olarak ekonomi, yargı mekanizmasının adalet üretmiyor olması, kutuplaşma, ifade özgürlüğü gibi başlıkları sıralıyorlar. 15 Temmuz darbe girişimi sonrası AK Parti-MHP ortaklığında girilen yolun “milliyetçi hüviyeti” sebebiyle şikâyet ediyorlar. 

TIKLYIN-MetroPoll: AKP yüzde 30'un altına düştü

Halk kayyımlardan rahatsız

Katılımcıların büyük çoğunluğu belediyelere kayyım atanmasını yanlış buluyor. Ağustos 2019’da Diyarbakır, Mardin ve Van’da yürütülen araştırmaya göre konu hakkında olumlu/olumsuz görüş beyan edenler arasında kayyım atanmasını yanlış bulanların oranı yüzde 76 iken, Urfa’nın da dahil olduğu dört şehirde bugün olumlu/olumsuz görüş beyan edenler arasında bu kararı yanlış bulanların oranı yüzde 82.

Belediyeler kayyım atama politikası hakkında görüş paylaşan katılımcıların şehir ve parti kırılımlarına bakıldığında; AKP seçmeninin yarıya yakınının bu uygulamayı yanlış bulduğu anlaşılıyor. Belediyelerine kayyım atanmış olan Diyarbakır, Mardin ve Van’da katılımcıların kahir ekseriyeti bu uygulamadan rahatsız.

Yeni partiler bilinmiyor

Bölgede seçmenin yarısı yeni partileri bilmiyor. Gelecek Partisi, DEVA’dan daha çok tanınıyor. DEVA ve GELECEK, bölgede seçmenin yarısı tarafından biliniyor. Davutoğlu'nun eski Başbakan olması sebebiyle kendisi ve partisi daha çok bilinirken Babacan ve DEVA daha az bilinmesine rağmen daha fazla ilgi görüyor. Kararsızların oransal dağıtıldığı tabloda Gelecek Partisi bölge seçmeninde %3 ve Deva Partisi yüzde 5 oy alıyor.

Partilerin oy oranları

 Katılımcıların yüzde 21’i kararsız veya oy kullanmayacağını paylaşıyor. Yüzde 21 olan bu kararsız ve oy kullanmayacak seçmenlere sorulan ikinci tur soru ile bu tutumu sürdürecek olanların sayısı azaltılmış ve yüzde 6’ya düşürülmüştür. 

Katılımcılardan 2018’de oy kullananların dağılımı baz alındığında; AKP yüzde 34,7’den 28,5’e gerilemiş 6 puan kaybediyor. HDP yüzde 52,4’ten 50,5’e gerilemiş, 2 puan kaybediyor. CHP 2,7’den 7,4’e çıkmış, oyunu üç katına çıkarıyor. DEVA 5 puan alırken,GELECEK 3,1 puan almaktadır. 

Parlamenter sistem eskisi gibi devam etmemeli

Seçmenin yüzde 70'i parlamenter sisteme dönülmesi gerektiğini düşünüyor. Bu oranın önemli bir kısmı parlamenter sistemin de eskisi gibi kalmaması gerektiğini, iyileştirilmesi gerektiğini vurguluyorlar. 

Mevcut başkanlık sisteminden memnun olanların oranı yüzde 20’den az. Bu oran da AKP'lilerden oluşuyor. AKP'lilerin yüzde 57’si sistemin bu halinden memnuniyet bildirirken yüzde 12’si başkanın yetkilerinin azaltılmasını istiyorlar. AKP’ye oy vermiş her 3 kişiden yaklaşık 1’i parlamenter sisteme dönülmesi gerektiğini düşünüyor. (RT)