"Doğu bölgesinin kuzeyi de güneyi de işsizlik üretiyor ama kuzey illeri işsizlerini batıya ihraç ederken güneydekiler bunu yapamıyor. Güneydoğunun Kürtleri, batı illerinde linç eylemlerine varan hoşgörüsüzlükten, şiddetten yıldıkları için, aç da kalsalar, sefil de olsalar Diyarbakır'ın, Van'ın, Batman'ın varoşlarına tutunmayı, batıya tercih eder, kendi illerindeki açlığı, sefaleti, göçe tercih eder duruma gelmişler."
İktisatçı Mustafa Sönmez, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) ilk kez illere göre yaptığı işgücü araştırmasında Rize, Artvin gibi iller istihdam sıralamasının en üstünde yer alırken Şırnak ve Diyarbakır'ın dipte kalmasını böyle açıkladı.
Şırnak'ta işsizlik oranı yüzde 22, Türkiye ortalamasının iki katı. Onu Adana ve Hakkari izliyor. En düşük işsizlik oranıysa Ardahan, Kars ve Bayburt'ta. Araştırma krizin etkilerinin henüz yoğun olarak hissedilmediği 2008 verilerini kapsıyor. Batı illeri genelde Türkiye ortalaması olan yüzde 11 işsizlik oranının etrafında toplanıyor. Son verilere göre işsizlik yüzde 13'ü geçti.
Göç istatistikleri
Sönmez, bu araştırmanın göç verileriyle karşılaştırıldığında anlamlı hale geldiğini vurguladı. En çok göç veren illerde işsizlik en düşük düzeyde.
"Özetle işsizler göçebildikleri illerden göçmüşler ama her yerde durum aynı değil. Kürtler kadar Türk, Gürcü, Azeri, Lazların iç içe yaşadığı Ardahan, Kars, Iğdır, Erzurum, Erzincan'dan nüfusun durmaksızın göçtüğünü görüyoruz. Bugün yüzde 3,7 işsizlik oranı olan Ardahan'da doğanların yüzde 78'i Ardahan dışında yaşıyor. Erzincanlıların yüzde 71'i, Karslıların yüzde 66'sı doğdukları ilin dışında..."
Kürtlerin yoğun yaşadığı Güneydoğu'ya bakınca durum farklı:
"Hakkari'de işsizlik yüzde 18'in üstünde ama Hakkarililer en az göçenler: yüzde 18. Van'da yüzde 13 işsizlik var göç oranı yüzde 25'ten ibaret. Şırnak, Diyarbakır ve Batman'da da tablo aynı."
Sönmez'e göre "Güneydoğu insanı, işsizlikten kavrulduğu halde, bölgesini terk edip göç etmiyor. En fazla geleneksel olarak Çukurova illerine göçüyorlar...Oradan da her an ricat edebiliyorlar".
