Kürt klasik şairi Feqiyê Teyran'ın şiirleri Türkçe'de

Klasik Kürt Şiirinin öncü isimlerinden Feqiyê Teran’ın şiirleri Nûbihar Yayınları tarafından Türkçe olarak yayınlandı.

Ali Karadeniz’in Türkçe’ye çevirdiği, Kürt Tasavvufi Halk Edebiyatının ilk temsilcilerinden olan Feqiyê Teyran şiirleri sadeliği ve işlediği konularla dikkat çekiyor.

Nûbihar Yayınları’nın yayınladığı kitapta, karşılıklı sayfalarda önce şiirin orijinali olan Kürtçe, karşı sayfasında ise Türkçe çevirisi yer almakta. Yayınevi bunu “Bu sayede şiiri ve çevirisini mukayese etmek isteyenler de yeni bir olanak yaratılmıştır” şeklinde açıklıyor.

454 sayfıadan oluşan kitapla ilgili çevirmen Ali Karadeniz şöyle söylüyor: “Temenni olunur ki okurlar bu çeviri sayesinde hem bir şairi, hem de yaşadığı dönemi gözlemleme fırsatı bulurlar. Çünkü edebi metinler bir dönemin ve bir toplumun yaşam şeklini, o toplumun duygu ve düşünce yapısını anlamak için sağlam ve doğru kaynaklardır. Öte yandan bu çeviriler aracılığıyla, İslami düşüncenin etkisiyle yazılmış klasik Türk ve Kürt edebiyatlarının taşıdıkları benzerlikleri gözlemlemek için de iyi bir imkandırlar.”

Kuşların Talebesi

16. yüzyılda yaşamış olan Feqiyê Teyran (Kuşların Talebesi) şiirlerinde doğa, insan, inanç, aşk, özlem, arayış ve daha pek çok konu işlemiş. Yaşar Kemal “Bir Ada Hikayesi” adlı serisinin ikinci cildinde Dengbêj Uso’nun dilinden bahseder Feqiyê Teyran’dan: “Dünya kurulduğundan bu yana kuşların dilini bir Süleyman bilirdi, bir de Fakiyê Teyran.”

Feqiyê Teyran’ın şiirleri ve manzum şekilde anlattığı hikayeleri tüm Kürtler arasında yaygın bir şekilde biliniyor. En çok bilinenler Zembilfıroş, Bersisê Abid, Şêx Sen’an, Kela Dimdim, Ey av û av, Ey Dilberê, Feqe û Bilbil, Feqî û Mela ( Melayê Cizîrî ile birbirlerine karşı övgü ve medhiyeleridir) olarak sırlalanabilir.

Feqiyê Teyran hakkında?

Doğum tarihi ile ilgili farklı görüşler olsa da 16. yüzyılda o dönem Hakkari’ye bağlı olan Miks (Bahçesaray)’da doğduğu biliniyor. Asıl adı Mihemed olan Kürt şair, masal ve destan yazarıdır.

Medrese eğitiminin ardından bir gezgin olarak Cizre, Van ve Mezopotaya’nın dört bir yanında dolaşmış. Şiirlerinde yalın dil tercih eden Feqiyê Teyran, 70 yaşlarında hayatını doğduğu Miks'te hayatını kaybeder. (FD)