Fotoğraf: Evrensel
Haberin İngilizcesi için tıklayın
Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi, bölge kentlerinde “Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölge İllerinde Anadil Kullanma Araştırması” adıyla saha araştırması gerçekleştirdi.
Araştırmanın amacı, sosyo-ekonomik ve kültürel durum ile anadil kullanımı arasındaki ilişkiyi ölçmek. Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi'nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleri'ndeki yerleşim merkezlerinde yaptığı saha araştırması, anadil konusunda önemli veriler sunuyor.
Araştırma, Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgelerinde yer alan; 16 il ve 49 ilçede saha araştırması gerçekleştirildi. Çalışmada, 5 bin 600 kişi ile hanelerde yüz yüze görüşüldü.
TIKLAYIN - Raporun tamamını okuyun
Raporda öne çıkanlar şöyle:
* Araştırmada, görüşme yapılan kişilerin yüzde 26,9’unun okur-yazar olmadığı, yüzde 6,4’ünün diploma sahibi olmadığı ancak okur-yazar oldukları, yüzde 30,2’sinin ise sadece ilkokul mezuniyetleri olduğuna yer verildi.
* Görüşme yapılanların yüzde 65,8’inin gelir getiren herhangi bir işte çalışmadığı tespit edilirken, görüşmecilerinin tamamının yüzde 53,5’inin gelirinin 2 bin TL ve altında olduğuna dikkat çekildi.
* Anket görüşmecilerinin yüzde 78,7’si Kürt, yüzde 13,9’u Türk, yüzde 4,6’sı Arap ve yüzde 0,7’si farklı kimliklerden oluşurken, yüzde 2,9’u ise etnik kimlik belirtmedi.
* Araştırma sonuçlarına göre; “Hane içinde genellikle hangi dili kullanıyorsunuz” sorusuna katılımcıların yüzde 65,8’i Kurmancî, yüzde 26,6’sı Türkçe, yüzde 4’ü Arapça ve yüzde 3,6’sı Zazakî yanıtlarını verdi. Böylece hanelerinde Kürtçe konuşanların oranı (Kurmanci-Zazaki) toplamda 69,4 olarak tespit edildiği belirtildi.
* Sokakta hangi dili konuştukları sorulan katılımcıların ise, yüzde 57,4’ü Kurmancî, yüzde 38,2’si Türkçe, yüzde 2,4’ü Arapça ve yüzde 2’si Zazakî yanıtlarını verdi. Sokakta Kürtçe konuşanların oranı böylece yüzde 59,4 olarak tespit edildi.
Yaşlılar Kürtçe konuşuyor
* Araştırmaya göre resmi kurumlarda katılımcıların yüzde 88,1’i Türkçe konuştuğunu beyan ederken, sadece yüzde 11,7’si Kurmancî, yüzde 0,1’i Arapça ve yüzde 0,1’i Zazakî konuştuklarını söyledi. Yapılan tüm araştırmalarda resmi kurumlar anadilde konuşmanın en az gerçekleştirildiği yerler olarak tespit edildi.
* Hanede konuşulan dillerin cinsiyet karşılaştırması da yapılan araştırmada erkeklerin yüzde 70,6’sı (yüzde 66,6’sı Kurmancî, yüzde 4’ü Zazakî), kadınların yüzde 69,2’si (yüzde 66’sı Kurmancî, yüzde 3,2’si Zazakî) evlerinde Kürtçe konuşmayı tercih etti. Sokakta ise Kürtçe konuşanların oranı erkeklerde toplamda yüzde 59,4 iken, kadınlarda toplamda yüzde 59,2 olarak tespit edildi.
* Resmi Kurumlarda ise, erkeklerin yüzde 90,40’ı kadınların da yüzde 85,9’u Türkçe konuştuğunu belirtti. Resmi kurumlarda Kürtçe konuşan erkeklerin toplam oranı yüzde 9,6 iken kadınlarda ise yüzde 13,9 olarak belirlendi. Yaş ilerledikçe de Kürtçe kullanımının düzenli olarak arttığı da tespit edildi.
Genç: Yasal zorunluluk nedeniyle resmi kurumlarda Türkçe konuşuluyor
Raporu bianet'e değerlendiren Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi Genel Koordinatörü Yüksel Genç, Kürtlerin resmi kurumlarda ağırlıklı olarak Türkçe konuşmasının nedeni orada buna mecbur bırakılmaları olarak açıklıyor. Genç şöyle diyor:
"Türkçe konuşmanın nednei yasal zorunluluklarla ilgili. Zaten bu kurumlar, belediyeler, hastaneler ve okullar olarak görülüyor.Yani daha toplumsal alana açık alanlarda konuşuyorlar. Araştırmaya katılanlar, resmi kurumlarda Kürtçe konuşulduğunda işlemlerin yürütülmediğini işlemlerini anlatamadıklarını söylüyorlar.
"Resmi kurumlarda ağırlıklı Türkçe konuşmalarının nedeni bu kurumlarda Türkçe dışında dilde işlemlerini yapmada karşılaştıkları sıkıntılar, zorunluluklar. Zaten anadillerini kullandıkları resmi kurumların başında ağırlıklı HDP li belediyeler, hastaneler geliyor. Diğer kurumlarda kendi dillerinde işlerini göremediklerini söylüyorlar katılımcılar, ayrıca Kürtçe konuşanca muhatap bulamayacaklarını düşünüyorlar.
"Kürtçe dışında dil bilmediği için, Türkçeye zorlansalarda mecburen Kürtçe konuşuyor. Bu kesime ağırlıklı kadınlar giriyor." (EMK)
