Başak Kültür ve Sanat Vakfı'ndan Şah Hanım Kanat, Kürt sorununun çözümü için oluşturulacak herhangi bir programın, genelde çocukları, özelde ülke içinde yerinden edilmiş (zorunlu göçe tabi tutulmuş) çocukları mutlaka içermesi gerektiği kanısında.
Yerinden edilmiş çocukların ve gençlerin topluma kazandırılması için çalışan Kanat, hükümetin "demokrasi açılımı" dediği, Kürt sorununa çözüm için başlattığı çalışmanın umut verdiğini, ama insanların kaygılı olduğunu söylüyor.
"Daha önce de, Süleyman Demirel'den Mesut Yılmaz'a birçok siyasetçi umut veren sözler söylemişti. Ama hep lafta kaldı. İnsanlarda bunun kaygısı var; güvenmek istiyorlar. Bizse risk altındaki çocuklarla, gençlerle çalışan bir kurum olarak hep umutlu olmak zorundayız."
"Geri dönüş için çatışmalar durmalı"
Kanat, yerinden edilmiş ailelerin köylerine geri dönebilmesi için çatışmaların bir an önce bitmesi gerektiğini dile getiriyor. Bunun için hükümetin operasyonları durdurması, PKK'nin de sıcak temasa meydan vermemesi gerektiği kanısında. "Çatışmalar hiçbir koşul öne sürmeden durdurulmalı" diyor.
Yerinden edilenlerin mallarının ve topraklarının gasp edilmesine, insanların geri döndüklerinde silahlı tehditle karşılaşmasına neden olan koruculuk sisteminin de bir an önce kaldırılması gerektiğini söylüyor Kanat.
Kanat'ın dikkat çektiği bir başka nokta da Terörle Mücadele Yasası (TMY) kapsamında çocukların yargılanmasının önlenmesi.
Ayrıca Kanat'a göre geri dönenlerin insanca yaşayabilmesi çin gerekli altyapı, eğitim, sağlık hizmeti koşullarının da oluşturulması şart. "Kendi köyümden biliyorum" diyor Kanat. "Dersim'deki (Tunceli) yeni adıyla 'Yiğitler', Ermenice eski adıyla 'Kirik' köyü. Şu an virane halinde. İnsanlara gelin demekle olmuyor, altyapıyı, çocukların, gençlerin sağlıklı sosyalleşebileceği koşulları sağlamak gerek."
Kentlerde çocuklar ve gençler için iyileştirme programları
Bu koşulları sağlamanın kentlerde de zorunlu olduğunu dile getiren Kanat, "Bazen aileler dönmek isterken, gençler kalmak istiyor. Parçalanmış, ikilemde kalmış durumdalar. Kent merkezleri toplumsal gerilimlerin yaşandığı, aynı sokaktaki insanların birbirlerini ötekileştirebildikleri yerler. Çocukların, gençlerin kaynaşmayı sağlayacak programlara, etkinliklere ihtiyacı var" diye konuşuyor.
Burada inisiyatifi yerel yönetimlerin alması, hükümetin de yerel yönetimlerin kapsamlı rehabilitasyon, iyileştirme programlarını desteklemesi gerektiğini söylüyor.
"Eşit vatandaşlığa dayanan anayasa en büyük güvence"
Kanat, hükümetten davet gelmesi halinde, düşündüklerini "seve seve anlatacağını" söylüyor, hükümetin cesur adımlar atması gerektiğine inanıyor. Kanat'a göre, toplumun çözüm sürecine güvenmesini sağlayacak en önemli adımsa anayasa değişikliği: "Yeni anayasanın anadiliyle ilgili hakların önünü açması, insanların kimliğini ifade etmesine sağlaması, eşit vatandaşlığı garanti altına alması gerek." (TK)
