Uluslararası Sendikalar Konfederasyonu (ITUC) Küresel Haklar Endeksi 2025 raporunu yayımladı. Dünya genelinde işçi hakları ihlallerini ortaya koyan kapsamlı rapor işçiler ve sendikalar açısından küresel ölçekte derinleşen bir krize işaret ediyor.
Rapora göre endeks, Avrupa ve Amerika’nın 2014’ten bu yana en kötü puanlarını aldığına; ifade özgürlüğü, toplanma hakkı, toplu pazarlık ve grev hakkı gibi temel özgürlüklerde ciddi gerilemeler yaşandığına dikkat çekiyor.
DİSK-AR araştırması: 12 Eylül işçi haklarını nasıl yok etti?
151 ülkeden yalnızca yedisi en yüksek puanı alabilirken, ortalama ülke skorları beş bölgeden üçünde kötüleşmiş durumda.
Rapora göre, 2025'te işçiler için en kötü 10 ülke şunlar: Bangladeş, Belarus, Ekvador, Mısır, Esvatini, Myanmar, Nijerya, Filipinler, Tunus ve Türkiye.
Baskı, talepler ve mücadeleler
Türkiye en kötü 10 ülke arasında
ITUC Endeksi’nde Türkiye, 2025 yılında da işçiler için en kötü 10 ülke arasında yer aldı.
Buna röre, Türkiye’de yaşanan ihlaller şöyle:
- Sendikal nedenlerle kitlesel işten çıkarmalar yaşanıyor
- Toplu pazarlık hakkı engelleniyor
- Sendika üyeleri ve yöneticileri keyfi biçimde tutuklanıyor
- 1 Mayıs 2024’te İstanbul’da Taksim Meydanı’na yürümek isteyen 200’ün üzerinde kişi gözaltına alındı.
- 2 Mayıs’ta 29 kişi daha tutuklandı. Polis, gösterilere gaz bombası ve plastik mermiyle müdahale etti.
- DİSK/Dev Sağlık-İş, 10.000 üyesini temsilden dışlayan bir kararla toplu pazarlık hakkını kaybetti.
- DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu da dahil olmak üzere birçok üyenin üyeliği keyfi olarak düşürüldü.
- DİSK Genel Başkan Yardımcısı Remzi Çalışkan, Genel-İş Başkanı Kemal Göksoy ve eski temsilci Serdar Ekingen, 15 yıl öncesine dayandırılan suçlamalarla tutuklandı.
- DİSK/Sosyal-İş üyesi ve toplu pazarlık uzmanı İsmet Arslan, kanser tedavisi gördüğü dönemde cezaevine kondu.
- 2025 Mart’ında Arslan ile birlikte Eğitim-Sen üyeleri Yusuf Eminoğlu ve Giyasettin Yiğit serbest bırakıldı. Ancak yargılamaları sürüyor.
Dünyada da geriledi
Dünyada hak ihlallerinin giderek derinleştiğine vurgu yapılan raporda, şu veriler dikkat çekti:
- İşçilerin yüzde 72’si adalete erişemiyor. Bu oran 2024’te yüzde 65’ti.
- Grev hakkı, ülkelerin yüzde 87’sinde ihlal ediliyor.
- Sendika kurma hakkı yüzde 74, toplu pazarlık hakkı yüzde 80 oranında engelleniyor.
- İfade ve toplanma özgürlüğüne yönelik saldırılar yüzde 45'le rekor seviyeye ulaştı.
Küresel dayanışma çağrısı
ITUC, yayımladığı raporda “Herkes için adil bir gelecek için demokrasi” kampanyasını ilan etti. Devletlerin ve şirketlerin işçilerin haklarına karşı yürüttüğü baskılara karşı tüm sendikaları küresel dayanışmaya çağırdı.
TIKLAYIN: ITUC 2025 Küresel Haklar Endeksi
(AB)
