Kumkapı Yüzlerce Mültecinin Kalmasına Uygun Değil

Türkiye İnsan Hakları Kurumu, Kumkapı’daki İstanbul Geri Gönderme Merkezi’yle ilgili raporunda, bu merkezin yüzlerce kişinin kalmasına uygun olmadığını, acilen değiştirilmesi gerektiğini ifade etti.

Kurum, burada tutulanların açık havaya çıkarılmadığı ve insanca yaşam koşullarının sağlanmadığına ilişkin duyumlar üzerine merkezde inceleme yaptı.

Raporda, merkezde tutulanların sorunları ve asgari yaşam standartlarının sağlanması için çözüm önerileri şöyle sıralandı:

Bina değiştirilmeli

* İstanbul Geri Gönderme Merkezi, 300 veya üzerinde kişinin kalması için uygun nitelikte değil. Yeni bir binaya taşınma çalışmaları hızlandırılmalı.

* Bina değiştirilinceye kadar geçecek süre içinde ek hizmet binası açılmalı ve mevcut binada idareye ayrılan birimlerin büyük kısmı merkezde tutulan kişilere tahsis edilmeli.

İltica başvurusuna barınma evi

* İltica başvurusunda bulunanların kural olarak idari gözetim altında bulundurulmalarına gerek olmadığından, bu kişiler, başvuruları açıklığa kavuşturuluncaya kadar geri gönderme merkezlerinde değil, ayrı bir barınma evinde tutulmalıdır.

Açık hava hakkı

* Merkezde tutulan kişilerin düzenli olarak açık havaya/bahçeye çıkabilmesi sağlanmalı.

Bahçe, merkeze gelen araçları alabilecek ve alıkonanların temiz havaya çıkmasını sağlayacak şekilde tel örgüyle bölünmeli.

Denetim mekanizması

* Geri Gönderme Merkezlerine ilişkin denetleme mekanizması kurulmalı.

* İltica ve göç alanında uzman sivil toplum kuruluşlarının geri gönderme merkezlerinde danışmanlık hizmetleri sağlamasına imkân verilmeli.

Engelli düzenlemesi

* AİHM’in Asalya/Türkiye kararının gerekleri yerine getirilmeli ve başka bir binaya geçilinceye kadar merkezde kalabilecek olan engelli ve özel ihtiyaç sahibi bireyler için gerekli fiziki şartlar ve psiko-sosyal ortam sağlanmalı.

Hijyen sorunu

* Merkezde ayda bir genel temizlik ve ilaçlama belediye tarafından sağlanmalı.

* Merkezde tutulan kişilerin kişisel temizlikleri için, kadın ve erkekler için ayrı ayrı temizlik malzemeleri ve jetonlu bir çamaşır makinesi tahsis edilmeli.

* Sigara içilmesi için güvenlik açısından arındırılmış bir alan ayrılmalı, yangın detektörü ve benzeri etkin önlemler alınmalı. En azından koğuşlarda sigara içilmesi engellenmeli.

Sağlık hizmetleri

* Merkeze giriş testleri kapsamında kan testleri ile yetinilmeyip, tüberküloz ve diğer hava yolu ile geçen bulaşıcı hastalıkların tespit ve tedavisi için gerekli girişimler yapılmalı.

* Merkeze girişte ayrıntılı bir sağlık muayenesi yapılmalı ve "bulaşıcı hastalıklara sahip kişiler", karantina yönünden hekim tarafından değerlendirilmeli.

* Özel ihtiyaç sahibi kişilerin (hamile, hasta, çocuk gibi) durumlarına özen gösterilmeli ve ihtiyaçları sağlanmalı.

* Sağlık Bakanlığı tarafından Merkezde sürekli bir hekim ve yedi gün 24 saat hazır bulunacak yardımcı sağlık personeli istihdam edilmeli.

Yasal bilgilendirme

* Merkezde tutulan herkese yasal hakları ve başvurabileceği idari ve yargısal makamlar konusunda, anlayacakları bir dilde, gerekli bilgilendirme yapılmalı.

* Merkeze gelenlere, sahip oldukları haklara ve gerektiğinde ulaşabilecekleri baro ve sivil toplum kuruluşlarına ilişkin bilgilendirici broşürler imza karşılığı verilmeli.

Sivil toplumun ulaşımı

* Sivil toplum kuruluşlarının, merkezde tutulanlara ulaşmalarına imkân sağlanmalı.

* Tercüme hizmeti, devletin ya da sivil toplum örgütlerinin sunduğu eğitimli ve güvenilir tercümanlar aracılığı ile verilmeli ve bu konuda gerekli tedbirler alınmalı.

İletişim imkanı

* Merkezde tutulanların kamerasız cep telefonlarını kullanmalarına izin verilmeli.

* Umumi telefonlar ortak alanlardan kaldırılarak, mahremiyeti sağlayacak özel kabinlere yerleştirilmeli ve sayısı arttırılmalı.

* Merkezde tutulanlara dışarıdan aramalara imkan sağlayacak telefonlar sağlanmalı. (AS)