Donald Trump'ın 2024 zaferi sadece siyasi bir değişimi değil, kültürel bir değişimi de beraberinde getirdi. Trump'ın hem oyları hem de tüm çekişmeli eyaletleri kazanması, birçokları için (başta Trump'ın kendisi olmak üzere) ülkenin onun dünya görüşünü kendi görüşü olarak kabul ettiği, siyasi programını tamamen benimsediği ve herhangi bir direnişin boşuna olduğu anlamına geliyordu. Medya kuruluşları, işletmeler ve diğer kurumlar, göreve başladıktan sonra Trump'ın ilk döneminde [2016-20] karşılaştığı yaygın direniş ve enerjik, büyük ölçekli protestolarla karşı karşıya kalmayan yeni yönetime hızla boyun eğdi veya teslim oldu.
Tüm bunlar algıya dayanıyordu. Gerçekte, Trump'ın zaferi, 2016'dakinden daha kesin olsa da, tarihsel açıdan zayıftı. Yüzde 50 barajını aşamamıştı, çekişmeli eyaletlerdeki zaferleri çok az farkla kazanılmıştı ve Cumhuriyetçiler, partileri için tarihi bir başarısızlık olarak görülen 2022 ara seçimlerinde aslında daha çok oy almışlardı.
Ancak Trump, radikal ve hiç de popüler olmayan programını başlatmak için gerekli yetkeye sahip olmasa da, zaferinin liberallerde yarattığı yaygın moral bozukluğu, sol eğilimli muhalefeti girişeceği icraat karşısında önceden etkisiz hale getirerek çok işine yaradı.
Trump'ın bugüne kadarki icraatından duyulan yaygın memnuniyetsizlikten kaynaklanan geçtiğimiz hafta sonundaki “No Kings” protestoları, bu durumun neredeyse yarım yıl içinde kararlı bir şekilde değiştiğinin bir işareti.
Protestoların yaygınlığı
Protestoların büyüklüğü önemliydi, ancak sadece bundan ibaret değildi: 2000'den fazla şehirde 2 ila 6 milyon kişi ile gerçekleşen Cumartesi günkü gösteriler, Trump'ın kaotik ilk dönemindeki en büyük protestolarla eşdeğer olmakla kalmadı, Amerikan tarihindeki en büyük kitlesel protestolardan biri halini aldı.
ABD'nin büyük şehirlerindeki bazı rakamlar şaşırtıcıydı: Philadelphia'da 80.000; Chicago'da 75.000; New York, San Francisco ve çok daha küçük olan Portland'da 50.000, burada yürüyüş on iki parsel boyunca uzanıyordu; Seattle'da en az 70.000 -bu şehir tarihindeki en büyük protestolardan biriydi- Los Angeles, Milwaukee ve Spokane gibi şehirlerde 10.000 veya daha fazlaydı. Göçmenlik ve Gümrük Muhafaza Bürosu'nun (ICE) baskınlarına karşı son zamanlarda düzenlenen protestoların aksine, protestocuların çoğu yaşlı, daha ılımlı Demokrat seçmenlerdi ve birçoğu bunun onlarca yıldır ya da hayatlarında ilk kez katıldıkları bir protesto olduğunu söylüyorlardı. Mitinglerde büyük çoğunlukla maddi hasar da polis şiddeti de görülmedi.
Protestoların derinliği
Ancak protestolar derinliği açısından belki daha da önemliydi. Kırmızı [Cumhuriyetçi] eyaletlerin görece daha büyük, daha liberal kentlerinde binlerce kişi protesto gösterilerine katıldı. Nashville'de en az 4.000, Austin, Dallas ve Houston'da 10.000 veya daha fazla kişi, Kuzey Dakota'nın Fargo kentinde 3.000 kişi, Topeka, Boise ve Little Rock'ta binlerce kişi ve Güney Carolina'nın Charleston kentinde yaklaşık bin kişi protesto gösterilerine katıldı.
Protestolar, sadece büyük ve kalabalık şehirlerde değil, Trump'a oy veren bölgelerin derinliklerine kadar ulaştı. Cedar Rapids'te birkaç bin kişi ve Des Moines'deki eyalet başkentinde 7.000 kişi dahil olmak üzere, otuz beş farklı Iowa belediyesinde binlerce kişi protesto gösterilerine katıldı. Nebraska'da, bir gün önce ICE'nin son baskınlarını protesto etmek için 1.000 kişinin toplandığı Omaha'da 10.000 kişi bir araya gelirken, 2.000 kişi Lincoln'ün ana caddesini doldurdu ve yüzlerce kişi Hastings ve North Platte gibi kırsal şehirlerde protesto gösterilerine katıldı. Her iki eyalette de Şubat ayında, Bernie Sanders'ın kırmızı eyaletlerdeki “Oligarşiye Karşı Mücadele” turu için Omaha ve Iowa City'de kalabalıklar dolup taştığında, Trump'a karşı ilk kitlesel toplantılar düzenlenmişti.
Bu sahneler, Trump'a oy veren birçok eyalette binlerce gösterici tarafından tekrarlandı: Missouri'deki otuz şehirde, Teksas'taki düzinelerce şehirde, Alaska'daki en az yirmi dört toplulukta, Kentucky ve Indiana'da onar şehirde ve geçen yıl Miami-Dade County gibi geleneksel olarak daha liberal metropollerin bile Trump'a doğru belirgin bir şekilde kaydığı, giderek daha da kırmızılaşan Florida'daki yetmişten fazla şehirde eylemler gerçekleşti. Bu yerlerin bazıları için, Trump'ın ABD'deki protestocuların üzerine orduyu sürmek de dahil olmak son zamanlarda yaptığı tartışmalı eylemler, tabandan gelen muhalefeti açıkça artırdı: Örneğin Alabama'nın Mobile kentinde, iki ay önce ülke çapında düzenlenen ilk “No Kings” protestoları sırasında sokaklara çıkan yüzlerce kişiden çok daha fazlası, 2.000 protestocu toplandı.
Sadece sağlam kırmızı eyaletler değil, son on yılda Trump ve Demokrat adaylar arasında gidip gelen mor eyaletler de vardı. Bu eyaletlerin geçen yıl Trump'a doğru tekdüze kayışı, ülkenin genel siyasi havasının bir göstergesi olarak geniş çapta değerlendirildi. Ancak geçtiğimiz Cumartesi günü, bu eyaletlerde de binlerce kişi yaygın gösterilere katıldı: Michigan'da yetmiş kasaba ve şehirde, Wisconsin'de elliden fazla kasaba ve şehirde ve Arizona'da kırk civarında kasaba ve şehirde. Arizona'da, Cumhuriyetçi Parti'ye oy veren Scottsdale'de binlerce kişi, sıcaklığın 38 dereceye ulaştığı sokaklara döküldü.
Missouri'de binlerce protestocu, Demokratların güçlü olduğu Boone County'de toplandı, ancak son üç seçimde Trump'a yüzde 70 veya daha fazla oy veren Cooper County'de de en az yüz kişi protesto etti. Bu, Trump'ı destekleyen topluluklar içinde, bazen şaşırtıcı derecede büyük “No Kings” protestolarının ilçe düzeyinde ortaya çıktığı ülke çapındaki bir eğilimin parçasıydı.
Trump'ın her seçimde yüzde 55'in üzerinde oy aldığı, koyu kırmızı Bastrop ve Brazos ilçelerinde sırasıyla 700'den fazla ve 1000'e yakın protesto gösterisi düzenlendi. Pennsylvania'da, son üç seçimde Trump'a yüzde 60'ın üzerinde oy veren Westmoreland County'de yaklaşık bin protestocu ortaya çıkarken, daha önce mavi olan ancak kırmızıya dönüşen Bucks County'de dört ayrı protesto düzenlendi. Bu protestolara, yağmur altında Cumhuriyetçi kongre üyesi Brian Fitzpatrick'in ofisi önünde gösteri yapan 1.800 kişi de katıldı.
Kayıtlı Cumhuriyetçilerin Demokratlardan iki kat fazla olduğu ve Trump'ın üst üste üç kez kazandığı Florida'nın Lee County'sinde, ilçe merkezi Fort Myers'ta iki binden fazla protestocu toplandı. Benzer şekilde, Cumhuriyetçilerin seçimle gelinen makamlarda hakim olduğu, Trump'a sıkı sıkıya bağlı Volusia ve Flagler ilçelerinde binlerce kişi protesto gösterisi düzenlerken, Trump ile özdeşleşmiş geniş bir emekliler topluluğu olan Villages'da da yüzlerce kişi protesto gösterisi düzenledi.
Yerel medya, Ohio'nun Marion County, Kentucky'nin Pulaski County (geçtiğimiz hafta sonu ilk kez Trump karşıtı protesto gösterisi düzenlendi), West Virginia'nın Ohio County, Oregon'un Lebanon ve Lafayette Parish kasabaları gibi Trump'a yoğun oy veren, çoğu kırsal bölgelerde de benzer olayların yaşandığını, ancak sayıların daha az olduğunu bildirdi. Indiana'nın Tippecanoe County'si son on yıldır kararsız bir ilçe olarak, beş yıl önce Biden'ı az farkla desteklerken, diğer iki seferde Trump'a oy vermişti, ancak bu hafta sonu düzenlenen yerel “No Kings” mitingine düzenleyicilerin tahminlerine göre üç bin kişi katıldı.
Bazı bölgeler, nüfuslarına oranla protestocu katılımının yüksekliği ile dikkat çekti. Alaska'nın Homer kasabasında, sol ve sağdan geniş bir yelpazede özgürlükçü seçmenlerin yaşadığı 6 bin nüfuslu bu kırsal kasabada 600'den fazla kişi protesto gösterisi düzenledi. Axios, Michigan'ın Pentland kasabasında düzenlenen yerel mitinge, 800 kişilik toplam nüfusunun yarısı kadar bir kalabalığın katıldığını bildirdi.
Katılımı özellikle etkileyici kılan, hava koşulları ve protestocuların göze aldığı risklerdi. Örneğin, “yağmurla ıslanan” Indianapolis'te, üç ila beş bin Hoosier eyalet meclisi binası önünde miting düzenledi.
İktidar yanlısı vali ve savcılar
Bu arada, ülke genelinde Cumhuriyetçi yetkililer, göstericileri önceden yasal ve hatta fiziksel sonuçlarla tehdit etti. Teksas'ta katılım, Vali Greg Abbott'un önceden Ulusal Muhafızları görevlendirmesinden etkilenmedi. Louisiana'nın Trump yanlısı başsavcısı, son zamanlarda barışçıl aktivistleri bastırmak için kullanılan geniş anlamlı terimlerle “anarşi, vandalizm ve isyan”a başvuran protestocuları kovuşturmakla tehdit ettikten sonra, New Orleans'ta binlerce kişi sokaklara çıktı. Yerel şerif, kurallara uymayan protestocuları hastaneye yatırmak ve öldürmekle tehdit ettikten sonra, Florida'nın Cocoa kentinde iki bini aşkın kişi protestoya katıldı. Bu, savunma bakanı Pete Hegseth'in Ulusal Muhafızların Los Angeles'ta olduğu gibi ülke çapında konuşlandırılabileceği uyarısının üzerine geldi.
Trump'ın zayıflayan kamu oyu desteği
Birçok yorumcu, protestoları Trump'ın Washington DC'deki hayal kırıklığı yaratan askeri geçit töreniyle karşılaştırdı. Bu geçit törenine, kısmen yağmur korkusundan, 200.000 olmsı beklenende çok daha düşük bir katılım oldu ve üstelik onlar benzer şiddet tehditlerine de uğramamışlardı.
Ancak burada daha önemli bir nokta var. Liberal şehirlerde ve hatta Trump'a oy veren kasaba ve ilçelerde katılım oranı, bu bölgelerde veya eyaletlerde Trump karşıtı seçmenlerin sayısının başkanın destekçilerinin sayısından fazla olduğu anlamına gelmez — çoğu durumda öyle değildir. Ancak bu, Trump'ın gündemine karşı çıkan seçmenlerin — ülkenin en koyu kırmızı bölgelerinde bile çok az sayıda veya hiç karşı protesto gösterisiyle karşılaşmayan — Trump'ın destekçilerinden çok daha enerjik olduklarını ve zayıf bir adaya karşı kötü bir kampanya yürüten Trump'ın halk oylarını kazanmış olmasına rağmen, Trump'ın kamuoyu desteğinin 2024 zaferinin gösterdiği kadar güçlü ve aktif olmadığını gösteriyor.
Bu durum, seçimlerin ardından fırsatçı ve alaycı bir şekilde sağa kayarak, değişen kamuoyu havasını yakalamak veya Beyaz Saray'dan duydukları korkuyla hareket eden kurumlar için de bir uyarı olmalı. Cumartesi günü siyasi yelpazenin anti-Trump kanadından gelen barışçıl güç gösterisi, ülkenin Trump'ın ilk dönemini zorlayan, son derece kusurlu ama iyi organize edilmiş liberal “Direniş” yıllarından — sadece insanların muhalefetlerini dile getirme istekliliği dışında- göründüğü kadar büyük bir değişim geçirmemiş olduğunu gösteriyor Ve Trump, halkın hiçbir şekilde desteklemediği kemer sıkma yasasını zorlarken, çok az başkanın yapabildiği ölçüde yasal sınırları aşarken ve Orta Doğu'da başka bir savaşla oynarken, bu isteklilik de değişiyor
(BM/AEK)
