Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Yüksek Mahkemesi, 6 Ocak Kongre baskınındaki rolü ve 2020 Başkanlık seçimlerine müdahale iddialarıyla ilgili eski ABD Başkanı Donald Trump'ın "bazı konularda dokunulmazlığı" bulunduğuna hükmetti.
“Dokunulmazlık, özel davranışları için geçerli değil”
ABD Yüksek Mahkemesi yargıçları, Trump'ın mahkemeye yaptığı, hakkındaki iddialara karşı "Başkanlık dokunulmazlığı" olduğu yönündeki başvurusunu değerlendirdi.
Mahkeme, 3'e karşı 6 oyla, eski Başkan'ın resmi eylemleri nedeniyle kovuşturmaya karşı dokunulmazlık hakkına sahip olduğuna ancak bu dokunulmazlığın, özel davranışları için geçerli olmadığına karar verdi.
“Başkan, kanunların üstünde değildir”
Yüksek Mahkeme Başkanı yargıç John Roberts, kararda, "Güçlerin ayrı olduğu anayasal yapımız altında, başkanlık yetkisinin niteliğinin, eski bir başkanın görev süresi boyunca resmi eylemlerinden dolayı cezai kovuşturmaya karşı kısmi dokunulmazlığa sahip olmasını gerektirdiği sonucuna vardık" dedi.
Yargıç Robert, ABD Başkanı'nın kanunların üstünde olmadığını belirtti: “Başkan'ın resmi olmayan eylemleri nedeniyle dokunulmazlığı yoktur ve yaptığı her şey resmi değildir. Başkan, kanunların üstünde değildir.”
Robert, kararı alt bölge federal mahkemesine göndereceklerini belirterek, "Buna göre, Trump'ın bu alandaki davranışının resmi mi yoksa gayriresmi mi olarak nitelendirilip nitelendirilmeyeceğini ilk etapta belirlemesi için Bölge Mahkemesi'ne gönderiyoruz" bilgisini paylaştı.
Trump karara itiraz etmişti
6 Ocak Kongre baskınındaki rolü ve 2020 Başkanlık seçimlerine müdahale suçlamalarıyla hakkında dava açılan Trump, görevdeyken işlediği eylemlerin "Başkanlık dokunulmazlığı" kapsamına girdiğini savunarak davanın iptali için Yüksek Mahkeme'ye başvurmuştu.
Yüksek Mahkeme'nin verdiği kararın, Trump'ın ilgili suçlamaların hangilerinden muaf olup olmayacağının belirlenmesi için düzenlenmesi gerekecek ek brifing ve duruşmalar ile yargılama tarihi daha da ertelenecek.
Trump, Kasım seçiminde Başkanlık için yarışacak.
Biden’dan eleştiri: Tehlikeli bir emsal
ABD Başkanı Joe Biden, Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada Yüksek Mahkeme’nin kararını değerlendirdi.
Trump’ın “kısmı başkanlık dokunulmazlığı” olduğuna hükmeden kararı "hukukun üstünlüğünü baltalayan tehlikeli bir emsal" olarak nitelendiren Biden, “Mahkemenin kararı kesin olarak başkanın yapabileceklerinin neredeyse hiçbir sınırı olmadığı anlamına geliyor" diye konuştu.
Biden, Yüksek Mahkemenin hükmüne karşı artık Amerikan halkının, Trump'ın 6 Ocak'taki rolü konusunda karar vermesi gerektiğine dikkat çekerek, “Amerikan halkının, Trump'ın gücünü korumak için şiddete başvurmasının kabul edilebilir olup olmadığına, başkanlık için Trump’a güvenmek isteyip istemediğine karar vermesi gerekiyor" dedi.
Ne olmuştu?
ABD'de 3 Kasım 2020'de yapılan başkanlık seçimlerini Demokrat Partili aday Joe Biden, yüzde 51,3 oy alarak kazandı.
Rakibi ve Cumhuriyetçi Partili önceki ABD Başkanı Donald Trump ise sonuçları kabul etmeyerek seçimlerin "hileli" olduğunu söyledi.
Trump'ın destekçileri 6 Ocak 2021'de Kongre üyelerinin Joe Biden'ın başkanlığını tescil etmek için toplandığı Kongre binasını bastı. Baskında dört kişi hayatını kaybetti, 100'den fazla polis memuru yaralandı.
Kongre saldırısıyla ilgili gözaltına alınan 725 şüphelinin çoğu "Kongre binasına izinsiz girmek", "düzensiz davranış", "Kongrenin faaliyetlerini engellemek ile" suçlanırken 325 şüpheli "memurlara saldırmak için tehlikeli silah kullanmak" gibi suçlarla karşı karşıya kaldı.
Donald Trump'ın 6 Ocak'taki Kongre baskınını kışkırttığı iddialarıyla ilgili yargılanmasında son aşama 13 Şubat 2021'de tamamlandı. Senatodaki oylamada 57 senatör Trump'ın mahkum edilmesi yönünde, 43 senatör ise mahkum edilmesine karşı oy kullandı. 100 sandalyeli Senatoda suçlu bulunabilmesi için en az 3'te 2 çoğunluğun oyu (67 senatör) gerektiğinden, Trump, hakkındaki "halkı isyana teşvik" başlıklı suçlamadan aklanmış oldu.
ABD Temsilciler Meclisi 6 Ocak Soruşturma Komitesi, 22 Aralık 2022’de Kongre baskınıyla ilgili nihai raporunu yayınladı.
18 aydır devam eden ve kamuoyuna açık sekiz duruşmanın görüldüğü soruşturma kapsamında yayınlanan raporda, ABD eski Başkanı Donald Trump'a atıftla, "Kongre'ye yönelik saldırının temel nedeninin 'tek bir adam' olduğu" değerlendirmesi paylaşıldı. Soruşturma Komitesi, nihai raporunu yayınlamadan üç gün önce de dokuz üyesinin oy birliği ile aldığı karar uyarınca, Adalet Bakanlığı'ndan 2020'deki başkanlık seçimlerini geçersiz kılma ve yetki devrini engelleme çabaları nedeniyle Trump'a karşı suçlamalarda bulunmasını talep etmişti.
ABD Temsilciler Meclisi Başkanı ve Demokrat Partili siyasetçi Nancy Pelosi, rapora yazdığı önsözde, "Seçilmiş komitenin raporu, demokratik kurumlarımızın sadece kendilerine emanet edilenlerin taahhüdü kadar güçlü olduğuna da vurgu yapıyor" dedi.
6 Ocak 2021'de ABD Kongresi'ne yapılan baskın, raporda, "2020 Başkanlık seçimlerini ilga etmek için [hazırlanan] çoklu bir plan" olarak değerlendirildi: "6 Ocak'ın temel nedeni tek bir adamdı ve pek çok kişinin takip ettiği eski başkan Donald Trump olmasaydı bunların hiçbiri olmazdı."
(AS)
