Sağlık ve Çevre Birliği (HEAL), WWF-Avrupa Politikalar Ofisi ve Avrupa İklim Eylem Ağı’nın (CAN-Avrupa) hazırladığı “Avrupa’nın Kara Bulutu” raporuna göre 2013’te kömürlü termik santrallerden kaynaklı hava kirliliği Avrupa’da 22.900 erken ölüme ve 62,3 milyar avro sağlık maliyetine neden oldu.
Rapor ile ilk defa, Avrupa Birliği çapında kömürlü termik santrallerin uzun mesafeli etkileri ele alındı. Kömürlü termik santrallerin yarattığı hava kirliliğinin komşu ülkelerde neden olduğu sağlık etkileri analiz edildi.
Avrupa Birliği’nde toplam 280 kömürlü termik santral bulunuyor, bunlar da elektriğin yüzde 24’ünü sağlıyor.
En fazla ölüm Polonya'da
Ülkelere göre erken ölüm sayıları
Rapora göre, Avrupa Birliği üyesi ülkeler içinde en kirli termik santraller Polonya, Almanya, Romanya, Bulgaristan ve İngiltere’de bulunuyor. Bu termik santrallerden en çok etkilenen ülkelerin başında ise Almanya, İtalya, Fransa, Yunanistan ve Macaristan geliyor.
Erken ölüm nedir?Erken ölüm kavramı, geniş kapsamlı epidemiyolojik toplumdaki hastalık, kaza ve sağlıkla ilgili durumların dağılımını, görülme sıklıklarını ve bunları etkileyen belirteçleri inceleyen bir tıp bilimi dalı) araştırmalara dayanıyor. Bu araştırmalar sonucu, hava kirliliği ile ölüm sayıları (tüm doğal sebeplerden olan ve özellikle felç, iskemi kalp hastalıkları, kronik obskursiv akciğer hastalığı ve akciğer kanseri kaynaklı ölümler) arasında bir ilişki bulunuyor. |
Kirleticiler hastalıklara neden oluyor
Termik santrallerde enerji üretimi için kömür kullanılması ile havaya salınan kirletici gazlar, özellikle kükürt dioksit, azot oksitler, VOC’lar, ağır metaller, dioksinler ve ince parçacıklı maddeler (PM 2,5) yüzlerce kilometre yol katederek sınırlar ötesine taşınıyor. Bu kirletici gazlar akciğer, kalp ve damar hastalıklarına neden oluyor.
En önemli sağlık sorunlarından biri
Raporu yorumlayan CAN-Avrupa Direktörü Wendel Trio, “Bu rapor her bir termik santralin kapatılmasının, hem insan sağlığı hem de iklim değişikliği için, sınırlar ötesi faydası olacağını gösterdi. Paris İklim Anlaşması’ndan sonra AB liderleri, kömürlü termik santrallerin kapatılması ve yüzde yüz yenilenebilir enerjiye geçilmesi konusunda daha fazla sorumluluk sahibi” dedi.
Dünya Sağlık Örgütü‘nden Doktor Roberto Bertollini, “Hava kirliliği dünyada milyonlarca insanın ölümünden sorumlu. İklim değişikliği ile beraber yükselen sıcaklık ortalamaları bu problemi daha da büyütüyor. Fosil yakıtlara bağımlılığı kırmak hem hava kalitesini arttırmak hem de iklim değişikliği ile mücadele ederek bu yüzyılın en önemli sağlık sorunlarıyla baş etmemizi sağlayacaktır” dedi.
Türkiye'de de kömür havayı kirletiyor
Raporu inceleyen Türk Toraks Derneği Hava Kirliliği Görev Grubu Başkanı Doç. Dr. Haluk Çalışır, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı verilerinin, Dünya Sağlık Örgütü ölçütleri ile değerlendirildiğinde Türkiye'nin havasının kirli ve insan sağlığı için riskli olduğunu belirtti ve ekledi: "Var olan ve yapılması planlanan kömürlü termik santrallerin halk sağlığı için endişe verici."
HEAL, 2015 yılındaTürkiye’de de hava kirliliği ve kömürlü termik santraller hakkında "Ödenmemiş Sağlık Faturası" adlı bir rapor yayınlamıştı. Rapora göre, kömürden elektrik üretimi, Türkiye’de her yıl 2.876 kişini erken ölümüne sebep olurken, yıllık 3.6 milyar avroluk bir sağlık maliyeti ortaya çıkıyor. (NV)
