Adalet Komisyonu'ndan geçerek Meclis Genel Kurulu'na yollanan üçüncü yargı paketiyle ilgili açıklama yapan Halkın Hukuk Bürosu, kanun değişikliklerinin, savunma hakkını kısıtladığını ve haberleşme hakkına müdahale ettiğini açıkladı.
Tam adı "Yargı Hizmetlerinin Etkinleştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Ve Basın Yayın Yoluyla İşlenen Suçlara İlişkin Dava Ve Cezaların Ertelenmesi Hakkındaki Kanun Tasarısı" olan tasarı 87 maddeden oluşuyor.
Paket ile İcra İflas Kanunu, İş Mahkemeleri Kanunu, Basın Kanunu, Türk Ceza Kanunu (TCK), Terörle Mücadele Kanunu (TMK), Ceza Muhakemesi Kanunu (CMK), Danıştay Kanunu dahil 27 kanunda değişiklik öngörülüyor.
Açıklamasında TMK ile özel yetkili mahkemelerin kaldırılması ve tutuklu gazetecilerin serbest bırakılması gerektiğini vurgulayan Halkın Hukuk Bürosu, değişikliklerin getirdiklerini şöyle anlattı:
Danıştay Kanunu ve İdare Mahkemesi Kanunu
İdare ve Danıştay mahkemelerinde açılacak davalarda yürütmeyi durdurma kararı vermenin şartları ağırlaştırılıyor. Ayrıca bu karar için idarenin savunmasının alınması şartı getiriliyor.
Okuldan atılan öğrenci bir günde yürütmeyi durdurma kararı alabilecek ve okuluna dönebilecekken, yeni kanunla mahkeme, yürütmeyi durdurma kararı alacak olsa bile idarenin savunmasını beklemek zorunda kalacak, idarenin savunma yapacağı süre de belirsiz.
Tasarı, yürütmeyi durdurmanın reddi kararının ise hemen verebileceğini düzenliyor. Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkındaki Kanun'da mahkemenin yürütmeyi durdurma kararı vermesi de önceden yasaklanmıştı.
Terörle Mücadele Kanunu
TMK'daki değişiklikle, soruşturma dosyasının incelenmesi ve dosyadan örnek alınması hakkı ile ilgili kısıtlamanın sınırları genişletiliyor.
Avukatın hazır bulunduğu işlemler ve ifade tutanakları dahi üç ay süreyle kendilerine verilmeyecek. Soruşturmayı tehlikeye düşürmeyeceği aşikâr olan sağlık raporları da verilmeyecek.
Basın Kanunu
Basın suçu nedeniyle açılacak davaların zamanaşımı süresi uzatılıyor. Yani haberlere ve gazetecilere dava açılabilme olanağı artırılıyor.
Türk Ceza Kanunu
174. maddedeki silah sayılabilen eşyaların tanımı genişletiliyor, yangın çıkartıcı herhangi bir madde örneğin deodorant, kolonya gibi maddeler de silah sayılabilen tehlikeli maddeler kapsamına giriyor.
Elektrik, doğalgaz şirketleri gibi şirketlere yönelik işlenen suçlardaki ceza miktarı ağırlaştırılıyor.
Yapılan soruşturma ve kovuşturma hakkında konuşmak, değerlendirmede bulunmak, adil yargılama istemek dahi yargıyı etkilemeye teşebbüs olarak değerlendirilebilecek genişlikte düzenlenmiş durumda. Yapılan bir soruşturma hakkında bilgi vermek, bilgi almaya çalışmak da suç kapsamına alınıyor, aleni yargılama hakkı sınırlanıyor.
Ceza Muhakemesi Kanunu
Tutuklama yerine adli kontrol uygulanacak cezaların üst sınırı üç yıldan beş yıla çıkarılıyor. Ancak siyasi tutukluların birçoğunun cezalarının üst sınırı beş yıldan çok olduğundan, bu haktan yararlanamayacaklar. Dolayısıyla Özel Yetkili Mahkemelerde yargılananlar açısından tutuklama yerine adli kontrol uygulanmasının sınırları genişletilmiş olmuyor.
Ayrıca, karar duruşmasında, avukat bulunmasa da savunma yapılmadan karar verilebilecek. (AS)
