Fotoğraf: Bülent Şık Twitter adresinden
bianet yazarı Gıda Mühendisi Yrd. Doç. Dr. Bülent Şık’ın 8 Ekim'deki yazısıyla gündeme gelen Kocaeli Derince’de Merkim Endüstri Ürünleri A.Ş. firmasına ait bir depoda tutulan kalıcı organik kirletici olarak nitelendirilen HCH ve DDT kimyasalların bertaraf edilmemesi konusu Meclis gündemine taşındı.
HDP Ekolojiden Sorumlu Eş Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Murat Çepni, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’ın yanıtlaması istemiyle verdiği önergede özetle şunları söyledi:
Kalıcı çevre kirliliğine neden olacak
“Kocaeli Derince’de Merkim Endüstri Ürünleri A.Ş. firmasına ait bir depoda 2000 - 3000 ton arasında olduğu tahmin edilen HCH (hekzaklosiklohekzan) ve DDT (Dichlorodiphenyltrichloroethane) atığı bulunmaktadır. HCH ve DDT karsinojenik, doğada kalıcı kirliliğe yol açan ve canlılarda birikim yapan toksik, kalıcı organik kirletici (KOK) olarak nitelendirilen kimyasal maddelerdir.
1950’li yıllardan 1980’li yılların sonlarına kadar tarımsal üretimde pestisit olarak kullanılmış olan bu kimyasallar Türkiye’de 1985 yılında yasaklanmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, 2006 yılında Derince’ deki bu kimyasalların bertarafına karar verilmiştir.
Kimyasalların bertarafı için Aralık 2006 tarihinde açılan uluslararası ihale ile Alman AVG firmasıyla sözleşme imzalanmış ve Almanya’ya taşınarak bertaraf edilmesine karar verilmiştir. Ancak kimyasalların sadece belirli bir kısmı bertaraf için yurtdışına gönderilebilmiştir ve atıklar uzun yıllardır özensiz bir şekilde, atık saklama koşullarına uymayan depolarda tutulmaktadır.
Meydana gelecek bir depremde bu bölgede bulunan HCH ve DDT atıkları, su kaynaklarında, toprakta, insan ve çevre sağlığında telafisi imkansız zararlara neden olacaktır. Deniz suyuna karışması durumunda ise kalıcı bir çevre kirliliği oluşacaktır.”
Bertaraf ne zaman tamamlanacak
Çepni’nin önergesinde şu sorular yer aldı:
1 - Ölümcül etkileri bulunan atıkların bertaraf işlemi ne zaman tamamlanacaktır? Bertaraf işlemi kimler tarafından ne şekilde yapılacaktır? Bakanlığınızın bir çalışması var mıdır?
2- Derince’de kaç ton HCH ve DDT atığı bulunmaktadır? Şimdiye kadar kaç tonu Almanya’da bertaraf edilmiştir? Bu işlemin maliyeti ne kadardır? Kaynak ne şekilde sağlanmıştır?
3- Derince’de Merkim Endüstri Ürünlerine ait depoda bulunan HCH ve DDT kimyasalları ne şekilde muhafaza edilmektedir? Bulundukları depo yönetmeliklere uygun mudur? Bakanlığınız bu konuda gerekli denetimleri yapmakta mıdır?
Deprem önlemi alındı mı?
4-Olası depremde insanların ve çevrenin zarar görmemesi için bu kimyasalların yaratacağı tehlikeye karşı hangi önemler alınmıştır? Bu konuda firma ile işbirliği yapılmakta mıdır?
5- Kocaeli’nde, düzenli olarak, toprağın, yeraltı ve üstü sularının, körfez suyunun incelenmesi yapılmakta mıdır? Şimdiye kadar toprakta, yeraltı ve yerüstü su kaynaklarında bu kimyasallardan kaynaklı bir kirlilik tespit edilmiş midir?
6- İnsan ve çevre sağlığı açısından kimyasalların doğru bir şekilde sınıflandırılması ve depolanması çok önemli bir konudur. Türkiye bu konuda taraf olduğu uluslararası sözleşmelerin de gereği olarak üstüne düşen sorumlulukları yerine getirmekte midir? Firmalarla gerekli işbirliği yapılmakta mıdır? Kimyasal madde depolarının depreme dayanıklı olup olmadıkları kontrol edilmekte midir? Bu konuda nasıl bir çalışmanız vardır?
7- Avrupa Birliği verilerine göre Türkiye en çok pestisit satılan ülkelerin başında gelmektedir. Çevre ve insan sağlığını korumak amacıyla özellikle kalıcı organik kirletici sınıfından kimyasalları yasaklamak veya büyük ölçüde kısıtlamak için Bakanlığınızın bir çalışması var mıdır? (DB)
