Kuzey Kıbrıs’ta 1985’ten bu yana yürürlükte olan Anayasa’nın değiştirilmesi için yapılan referanduma katılan 113 bin 561 kişinin yüzde 62.16’sı “hayır” derken, “evet” diyenlerin oranı yüzde 37.84’te kaldı.
Kuzey Kıbrıslı gazeteci Serhat İncirli ile görünürde demokratikleşme yönünde olumlu adımlar içeren 21 maddelik değişiklikleri halkın neden istemediğini konuştuk.
Söz konusu 21 maddede yapılması öngörülen değişikliklerin olumlu değişiklikler olduğunu ifade eden İncirli, ancak Kıbrıslıların derdinin anayasa değil, rejim olduğu görüşünde.
Türkiye’nin vesayeti altındaki yönetimde yapılacak olan anayasa değişikliğinin göz boyamadan ibaret olacağını belirten İncirli, bunu Kuzey Kıbrıs’ta “yasadışı rejimi legalize etme çabası” olarak değerlendiriyor.
81 öneriden 21’i Meclis’te kabul edildi
“Cumhuriyetçi Türk Partisi (CTP) bu anayasa değişikliğini daha çok savunuyordu. Onlar ‘Anayasaya çok önemli değişiklikler getireceğiz, olası bir çözümde de Kuzey'deki devletin anayasası bu olacak’ diyorlardı.
“Hayır diyenler ise ‘Siz oyun oynuyorsunuz, göz boyamaya çalışıyorsunuz. Bizim derdimiz sizin kokuşmuş, rüşvete batmış düzeninizi legalize etmek değildir’ diyorlardı.
“Bir de sağcı partilerin evet dediği öneriler Meclis’te kabul edildi. Yani Demokrat Parti (DP) ve Ulusal Birlik Partisi'nin (UBP) onaylamadığı hiçbir değişiklik kabul edilmedi.
“CTP'den hukukçu bir milletvekili anayasada değişikliği gündeme getirmiş ve 81 maddede değişiklik yapılmasını teklif etmişti.
“Ancak UBP ve DP, 21 maddede değişikliğe onay verdi ve sadece bu 21 madde geçti.
Türkiye vesayeti
“Hayır diyenler, önce Kıbrıs sorununu çözelim, Türkiye'nin vesayetinden kurtulalım, doğru düzgün demokrasi olsun ondan sonra anayasayı konuşuruz dedi.
“Biz Türkiye ile dost olarak yaşamak istiyoruz ama Türkiye'nin büyükelçisinin burada vali gibi davranmasına, Türkiye yardım heyetinin burada istediğine istediği parayı vermesine, dilediğini dilediği gibi yönetmesine karşıyız.
“Bizim için aslolan anayasanın değişmesi değil, rejimin ikbalidir, rejimin yıkılmasıdır. O nedenle hayır dedik.
“Hayır diyenler, Türkiye'nin burada kontrolü dilediği gibi elinde bulundurmasına ve buradaki 50 kukla milletvekilinin de Türkiye'nin her talimatını yerine getirmesine karşı çıktılar.
12 Eylül vesayeti
“12 Eylül'le hesaplaşacağız söylemleri propaganda çabasıydı. Söz konusu 21 maddede yapılacak bir değişiklikle 12 Eylül'den kurtulacağını zannedenler bence şaka yapıyorlardı.
“Kuzey Kıbrıs Anayasası'nda daha hala geçici 10. madde var. Bu madde hala ateşkes hali devam ettiği için yetkilerin orduya ait olduğunu söyler. Yani olağanüstü bir durumda her şey TSK kontrolüne geçer.
“Geçici 10. maddeye dokunmaya cesaret gösteremeyenler 12 Eylül vesayetinden bahsetmesinler. Gerçekten komik oluyorlar.
“Yetmez ama evet dediler ama tutmadı. Çünkü Kıbrıslıların derdi anayasadan ziyade sorunların en kısa sürede çözülmesidir. Çünkü Kıbrıs Türk toplumunun kültürel dokusu yok oluyor. Kıbrıs Türk toplumu toplumsal varlığını yitirmek üzere.
Kürtlere öyle, Kıbrıs’a böyle
“Eğer çözüm olmamaya devam ederse, dünyada pandaların, balinaların korunması için çaba harcanırken 10 bin yıllık tarihi olan adada Kıbrıs Türk toplumu yok olacak. Biz Rumlarla eşit toplum olarak bu adada yaşamaktan yanayız.
“Kıbrıs'ta etnik temele dayalı ayrı ve bağımsız bir Türk devletini savunan zihniyet Türkiye'de Kürtlerin kendi otonom veya özerk bölgelerinin olmasına karşı çıkıyorlar. O zaman niye karşı çıkıyorsunuz dediğiniz zaman da ‘O başka bu başka’ diyorlar.” (EKN)
Önerilen değişiklikler * Anayasa'da "İnsan onuru" kavramının düzenlenmesi * Meclisin temel hak ve özgürlükleri sınırlama yetkisinin daraltılması * İdamın kaldırılması * Anayasa'da çocuk haklarına yer verilmesi * Çevre hakkının genişletilmesi * Kamu görevlilerine siyaset yasağının kaldırılması * Dilekçe hakkının genişletilmesi * Bilgi edinme hakkının Anayasa'da yer alması * Milletvekillerine, eşlerine ve çocuklarına mal varlığı beyanı zorunluluğu * Milletvekillerinin yargılanmasının önünün açılması * KKTC'nin imzaladığı tüm uluslararası antlaşmaların Meclis'te onaylanması zorunluluğu * Meclise uygunluk bildiriminin verilmesinin Sayıştay'ın denetim yetkisini ortadan kaldırmaması * Ombudsmanın yetkilerinin artırılması * Belediyeyi zarara uğratanların görevden alınması * Tüzüklere, yönetmeliklere ve tüm düzenleyici işlemlere karşı doğrudan dava açma hakkı * YÖDAK'ın anayasal kurum haline getirilmesi ve üniversitelerin akademik, idari, mali ve eğitsel özerkliğinin anayasal güvenceye kavuşturulması * Sayıştay'ın özerk bir anayasal kurum haline getirilmesi * Yüksek Mahkemedeki yargıç sayısının yasayla artırılması ve yargıda uzmanlaşmanın önünün açılması * Yurttaşlara, insan haklarının ihlal edildiği gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunma olanağı tanınması * KKTC'de mahkum olduktan sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nde dava kazanan kişinin KKTC'de AİHM kararı doğrultusunda yeniden yargılanması * İdari yargıdaki davaların, bu alanda uzman mahkemelerce, hızlı bir biçimde sonuçlandırılmasının önünün açılması. |
