28 Temmuz'da başlayacak Konut Edindirme Yardımı (KEY) geri ödemelerinde kadınların hakları gasp ediliyor. Eski yasa geri ödemelerin sadece "aile reisine" yapılacağını söylediği için, bugün boşanmış olan kadınlar geri ödeme alamayacak.
bianet'in görüştüğü Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İzmir Milletvekili Canan Arıtman, geri ödemelerin düzenlendiği yasa görüşmelerinde bu eşitsizliğin giderilmesi için bir değişiklik önergesi verdi; ancak önergelerin Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) milletvekillerinin oylarıyla reddedildiğini söylüyor.
KEY ödemelerini düzenleyen yasa 1987-1995 arasında geçerli. Çalışanlar için işverenler kesintileri ödüyorlar. Ancak yasanın 1. maddesi geri ödemelerin "aile reisine" yapılacağını söylüyor. O dönemde geçerli olan Medeni Kanun'a göre "aile reisi" erkek. Dolayısıyla para erkek adına yatmış oluyor.
Ancak 2002'de değişen Medeni Kanun'a göre aile reisi diye bir kavram artık yok. Yasa "eşler" diyor.
Arıtman "O güne erkek egemen bir yasal düzenleme var. Şimdi yine başa döndük. Kadın, sadece kadın olduğu için kaybeden, hakkı gasp edilen durumunda" diye konuşuyor.
"Bu Anayasa'nın eşitlik ilkesine aykırı. Geri ödeme yapılırken sadece erkeğe veya sadece kadına olmamalı. Hele boşanmış kadınların hak gaspları telafi edilmeli."
"Düzeltme önergesi kadınlar dahil AKP oylarıyla reddedildi"
Arıtman bu eşitsizliğin düzeltilmesi için verdiği önergede, kesintilerin yapıldığı yıllarda evli olan çiftlere geri ödemenin eşit olarak yapılmasını, boşanmış olanlarda da evlilik süresi içindeki haklarının ödenmesini önerdiğini söylüyor.
"Bağımsızlar dahil bütün muhalefet milletvekilleri buna olumlu oy kullanırken, AKP'nin kadın milletvekilleri de dahil hayır dediler ve eşitsizliği sürdürdüler; kadın haklarının ihlalinden yana oldular" diyor.
Arıtman'ın metne eklenmesini istediği ifade şöyleydi: "Konut edindirme yardımı hak sahiplerine iadesinde evlilik birliğinde eşlere eşit olarak,boşanma halinde boşanma tarihleri göz önüne alınarak evlilik birliğinin devam ettiği süre değerlendirilip orantı kurularak eşlere iade olunur."
Kayar: Kadınlar yargıya başvursun
bianet'in görüşünü aldığı Avukat Habibe Yılmaz Kayar, bu durumun Anayasa ve Uluslararası sözleşmelerle güvenceye alınan eşitlik ilkesine ve ayrımcılık yasağına aykırı olduğunu saptıyor ve hak kaybına uğrayan kadınların yargıya başvurmaları için bir avukattan hukuki destek almalarını,mali durumu bir avukata vekalet ücreti ödemeye elverişli olmayan kadınların da bu durumu kanıtlayarak baroların adli yardım servisinden yardım alabileceklerini söylüyor.
"O zaman da eşitlik ve ayrımcılık yasağına aykırı"
Yılmaz Kayar 1987'deki düzenlemenin o dönemde yürürlükte olan 743 sayılı Medeni Kanun'un 152. maddesinde "Koca, birliğin reisidir" düzenlemesinin bulunduğu dönemde yapıldığını ve bu biçimiyle yürürlükteki yasayla uyumlu olduğu gibi bir anlayışın da hatalı olduğunu,Türkiye’nin bu yıllarda da Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'nin (CEDAW) ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) tarafı olduğunu,dolayısıyla hem Medeni Kanun hem de Konut Edindirme Kanunu'nda bu sözleşmelere aykırı düzenlemelerin uluslararası sözleşmeye aykırılık oluşturduğunu söyledi. (TK/EZÖ)
