İslamcı grupların 21 Mart'ta Suriye'deki Ermeni yerleşimi olan Kesab'a saldırısını ve saldırının dünya Ermenilerini nasıl etkilediğini Civilnet editörü Harout Ekmanian’la konuştuk. Ekmanian Kesab’ın tarihi önemi sebebiyle Ermenistan’da ve dünyada Ermenilerin sarsıldığını belirterek “Saldırının Türkiye’den gelmesi soykırım anılarını canlandırdı” diyor.
Suriye’de tarihi Ermeni yerleşimi olan Kesab’ın uzun süredir kuşatma altında olduğunu belirten Ekmanian muhaliflerin sahil yolu olarak Kesab dışında seçeneğinin kalmadığını ve tek yolun Türkiye sınırı olduğunu söylüyor.
“Kesab’a tek giriş Türkiye’dendi”
“Kesab’a sadece Türkiye tarafından girilebilirdi ama Türkiye buna izin vermiyordu. Ancak yaklaşan yerel seçimler ve Erdoğan’ın Suriye muhalefetini desteklemek için avantaja ihtiyaç duyması sebebiyle Türkiye yolu açtı, ayrıca gerekli lojistik ve silah yardımında da bulundu. Kesab’tan kaçanlar Suriye rejim ordusunun Türkiye tarafından bombalandığını anlatıyor.
“Saldırı Kesablılar için sürpriz oldu. Pekçok kişi pijamalarıyla kaçtılar. Geride kalan en genci 65 yaşında olan yaklaşık 20 kişiydi. Bakın şunu da söylemek gerekiyor, ‘işgalciler kimseyi öldürmedi’ diyorlar ama zaten Kesab’da sadece yaşlılar kalmıştı. Bunların dışında kalan 23 yaşında bir genç vardı ve onu da öldürdüler. Şimdi o bir kişi yerine tüm kasaba halkı kalsaydı kim bilir neler yapılacaktı.
“Bununla kalmadılar, Agos muhabiri Karin Karakaşlı bu insanlarla röportaj yaptığında kalanların Türkiye’ye götürülmeden önce on gün boyunca başka yerde tutuldukları, Müslümanlaştırılmaya çalışıldığı ortaya çıktı.
“Sonra da Türkiye’ye teslim edildiler, belli ki burada bir anlaşma vardı.”
“Kesablılar Türkiye’ye gitmek istemiyordu”
Ermeni göçmenlerin Lazikiye’ye gitmek isterken Türkiye’de kendilerini bulduklarını hatırlatan Ekmanian “’Anadolu Ajansı Türkiye Ermeni göçmenlere kucak açtı’ diye haber yaptı ama bu insanlar Türkiye’ye gelmek istemiyordu” diyor.
Kesab neden önemli?
“Kesab tarihinde birden fazla kez tehcir ve saldırıya maruz kaldı. İlk 1909’da Adana Katliamı’nın ardından tehcire uğradı. 1915’te soykırımda Kesab dört yıl bomboş kaldı. Kasabalılar Der Zor’a sürüldü, hayatta kalanlar sonrada yeniden buraya döndü. 1939’da Fransa Hatay’ı Türkiye’ye verdiğinde Kesablılar silahlanarak Türkiye’ye dahil olmamak için direndiler. Türkiye Cumhuriyeti ordusu Kesab’a giremedi, sonra da Kesab Fransaya geri iade edildi. Bu insanlar 1939’da belki çocuktu ama silahlananlar babalarıydı.”
Tarihi Klikya İmparatorluğu’ndan kalan Kesab’ın tarihi öneminin saldırının dünya Ermenileri üzerindeki etkisini de arttırdığını söyleyen Ekmanian “Saldırının Türkiye tarafından gelmesi soykırım anılarını hatırlattı diyor.”
“99 yıl sonra yine Türkiye tarafından gelen bir saldırıydı. Sadece bir kişi öldürüldü ama bu bile Ermeniler üzerinde derin iz bıraktı.”
“Türkiye resmen El Kaide’yi destekliyor”
Ekmaninan Kesab’a saldıranın eski Özgür Suriye Ordusu (ÖSO) olmadığını söylüyor.
“Bu gruplar iki yıl önceki ÖSO değil. El Kaide’deye bağlı El Nusra. Rejimi devirmek, eşitlik, özgürlük, insan haklarına saygılı bir ülke değil Şeriat istiyorlar. Bunların hakim olduğu bir yönetimde hiçbir azınlık barınamaz. Ve Türkiye resmen El Kaide’yi destekliyor. Durum budur.” (EA)
* Bu seyahat, Hrant Dink Vakfı tarafından Civilitas Foundation işbirliği ile yürütülen Türkiye-Ermenistan Seyahat Fonu tarafından desteklenmiştir. Türkiye-Ermenistan Seyahat Fonu, Ermenistan-Türkiye Normalleşme Süreci Destek Programı kapsamında Avrupa Birliği tarafından finanse edilmektedir.
