“Keşke dünyanın savaşı bilmeyen diğer çocukları gibi olabilseydim.”
“Ne zaman hayatlarımız tamir edilecek? Neden burada yalnız bırakıldık? Dünyada kimse duyuyor ya da umursuyor mu?”
Gazze’de sadece evler ve hayatlar yıkılmadı, hayaller de yıkıldı.
2014 yazındaki 50 günlük saldırı Gazze Şeridi’nde büyük yıkıma ve acılara sebep oldu. Aileler çocuklarını kaybetti, mahalleler yerle bir edildi ve on binlerce kişinin evleri yıkıldı. Binlerce kişi hala geri dönemedi. Bir yıl sonra, Gazze’deki insanlar hala enkazda yaşıyor ve dünya burada yerleşim yerlerini yeniden inşa etme sözünü tutmadı.
Savaşın 50 günü için 50 ses
Birleşmiş Milletler Yakın Doğu’daki Filistinli Mültecilere Destek ve Yardım Kuruluşu (UNRWA) ekibi, yıl boyunca evlerinden ayrılmış anneler, korkmuş çocuklar, öfkeli babalar, umutlu gençler, çalışkan doktorlar, hayalperest öğrenciler, debelenen iş sahipleri ve genç, yetenekli şairleri dinledi.
Ortaya #BirYılSonraGazze adlı proje çıktı. Gazze’de yaşananlar hakkında bir fikir sahibi olmak için elli günlük projenin ilk otuzunda acılarını paylaşan kişilerin kendi sözlerini şöyle aktardılar:
30. Gün
Evimden çıktığımda Allah’a sağlık ocağına sağ salim varmak için dua ederdim. İşteyken, Allah’a evdeki ailemin güvenliği için dua ederdim. Çocuklarım her gün işe gelmemi engellemeye çalışırdı. Hala çoğu hastam sağlık ocağıma geliyordu, ben de tabii ki işe gelmeye devam ettim.
Dr. Kefah El Najjar, Ağustos 2014
29. Gün
Pek çok başka kişi gibi kamp içinde bir UNRWA okuluna kaçtık ve savaş boyunca okulda kaldık. O anıları hatırlamak beni tekrar sarsıyor. Ailemi korumaya çalışmak çok korkunçtu ve bu uzun yolu bir çocuğum tekerlekli sandalyede, diğeri hasta bir şekildeyken koşmak çok zordu; uzun bir yolculuktu, hiç bitmeyeceğini sanmıştık. Mahallemize döndüğümüzde sokaklar dümdüz edilmişti, etrafımızdaki evler yıkılmıştı ve evimizin kapıları ve pencereleri tamamen tahrip edilmişti; çocukların odasının tavanı hasar görmüştü. Taşlar, kırık cam ve kum evdeki her şeyi kaplamıştı.
Majdi Salamah Sleisel, Nisan 2015
28. Gün
Keşke dünyanın savaşı bilmeyen diğer çocukları gibi olabilseydim.
Ala' Abu Said, Eylül 2014
27. Gün
İnşaat malzemeleri alabilmemiz çok iyi oldu; bu tekrar bir aile olarak toplanabileceğimiz evi tamir etmemize yardım etti. İnşaat malzemeleri almak aynı zamanda işçilere istihdam sağlayıp onlara da çalışma ve para kazanma şansı verebilmemi sağladı. Bu Gazze’nin ekonomik durumunu göze alınca çok önemli.
Hamza al-Masri, Mart 2015
26. Gün
Eğer durum farklı olsaydı – eğer bu abluka olmasaydı – kendi atölyemi açmaya ya da başka bir ülkeye taşınıp bütün becerilerimi kullanarak bir iş kurup, bir hayata sahip olmaya çalışırdım.
Fares Sani, Haziran 2015
25. Gün
Biz barış sevenleriz. Tek isteğimiz huzurlu bir vatana sahip olmak. Savaşlardan ve yıkımlardan bıktık.
Ruba al-Ghouty, Nisan 2015
24. Gün
Umuyorum evimiz yakında tekrar inşa edilecek. Aynı zamanda ablukanın da bitmesini istiyorum ki bir işe girebileyim. Hayatımı kazanmak istiyorum ki artık yardıma ihtiyacım olmasın.
Nihad Fathi, Şubat 2014
23. Gün
Eskiden büyük otellerde garson olarak çalışırdım ama şimdi orada çalışmaya çalışan çok insan var. Eğer bir iş bulabilseydim, ailemi bu toplu yerleşimden taşırdım.
Sameh al-Sa Kia, Şubat 2015
22. Gün
Bu yaz savaş öncesindeki yazlar gibi değil. Arkadaşlarımın çoğu ailelerine evlerini tamir ederken yardım ediyor. Birçoğu hala savaş anılarından acı çekiyor ve psikolojik desteğe ihtiyaçları var.
Sami Mahmoud Sa'ad, 37, Nisan 2014
21. Gün
Bu ani, kara kışta çocuklarımı ısıtamıyorum. Çocuklarımın ders çalışmak için elektriğe ihtiyacı var ve yaşam koşulları elektriksiz çok zor.
Hani Uliwa, Ocak 2015
20. Gün
Ateşkesten bir hafta sonra acil durum sığınakları okullara dönüştü ve biz de eğitime başladık. Çocuklar için bir rutin oluşturmalı, onları yeni bir hayata – gerçek hayata – hazırlamalıydık diyebilirim. Gazze’de buna alışığız. Devam ediyoruz; hayat devam ediyor.
Somaya al-Hajj, Haziran 2015
19. Gün
Şu an yaşadığımız yıkıma, göçe ve evsizliğe rağmen gülümseyeceğiz. Dünyanın öğrencileri şimdi mutlu bir yaz tatilinin ardından okul çantalarını hazırlıyor, yeni okul yılını kutluyor ve arkadaşlarıyla buluşuyor, ama Gazze’deki çocuklar değil. Umarım dünyadaki diğer çocuklarınkine benzer normal hayatlar sürdürebilir ve okullarımıza güvenli şekilde gidebiliriz. Yanlış bir şey yapmadık ve bugün okul sıralarımızda oturuyor olmalıydık.
Basen, Ağustos 2014
18. Gün
El-Mansoura Sokağı’ndan geçerken beyaz bir bayrak taşıdık ki İsrail ordusu bizim silahsız siviller olduğumuzu anlasın; yanımıza hiçbir şey almadık, ne giysi, ne ilaç ne de yiyecek. Yeterli zaman yoktu… Çok uzun bir süre yürüdük; çok yorgunduk ve çocuklarımız çok korkmuştu.
Atef Shallah, Temmuz 2014
17. Gün
Mucizevi olarak, bir şekilde, hayatta kaldık ve UNRWA’ya bizi ağırladığı için teşekkür ediyoruz. Ancak, koşullar katlanılamazdı, yeterli yiyecek, su ve üzerinde uyuyacak şilte yoktu. İnsanlar birbirinin üzerine düşüyordu, bazı sınıflar şu an 90’dan fazla kişi barındırıyor. Bağışçı ülkelere ve uluslararası topluma sesleniyoruz, acilen yardımımıza koşun ve çocuklarımızı bu acıdan kurtarın.
Abdel Hakim Awad, May 2015
16. Gün
Dün akşam, yan ev bombalandı. Çocuklarım çok korktu, özellikle de evimizin üstüne yağan şarapnelden. Güneşin doğmasını bekleyip bizi bu korkunç zamanlarda kabul eden bir UNRWA okuluna taşındık.
Fayez Mattar, Temmuz 2014
15. Gün
Anaokulu sertifikam ve oyuncaklarım dahil birçok eşyam kayıp ya da telef olmuştu, ki abime onları çatıdan odamdaki daha güvenli bir yere taşımasını istemiştim.
Salma, Ekim 2014
14. Gün
Saatlerce bombardıman durmadı. Ailem ve ben topluluğumuzun 120 diğer üyesiyle yanımızdaki evde toplandık. Çok korkuyorduk. Çocuklar ağlıyor ve korkuyla titriyordu. Hiçbirimiz hayatta kalacağımıza inanmıyorduk.
Hussam Salem al-Najjar, Ağustos 2015
13. Gün
Savaş sırasında ve sonrasında çok korktum. Bomba sesleri hala aklımda. Ses çok can acıtıyor. Sanat dersleri almak konsantre olmama ve huzurlu hissetmeme yardım etti. Mutlu yüzler ve güzel evler çizmeyi seviyorum.
Malak Musleh, 9, Mayıs 2015
12. Gün
Halkıma hizmet etmeye kararlıydım, ve hiçbir şey beni amacımdan caydıramazdı. Çocuklarımı bu korkunç zamanlarda bırakmak çok zordu, ancak bu benim görevim ve sorumluluğumdu ve bunu gerçekleştirmekten asla vazgeçemezdim.
Dr. Hend Harb, UNRWA Kıdemli Kamu Sağlığı İdaresi Görevlisi, Şubat 2014
11. Gün
Hayatımın, anılarımın ve tarihimin gözümün önünde tahrip edildiğini gördüm. Bütün akşam hiç uyumayıp bazı çizimlerimi aradım, eskiden olanların bir kalıntısı, şimdi çöküntü ve enkaz altında. Çocuklarımın oyuncaklarını çok aradım. Boş yere hayatımın parçalarını toplamaya çalıştım. Her şey mahvoldu ve ne pahasına? Ben böyle zalim bir ceza çekecek ne suç işledim?
Raed Abd al-Karim Issa, Temmuz 2014
10. Gün
Gazze’deki tüm Filistinliler gibi ben de etkilendim. Ailem ve ben aynı korkuyu ve acıları yaşadık. Hepimiz biliyoruz ki bir insan güvende hissetmediği zaman evine koşar çünkü oranın en güvenli yer olacağına inanır, ancak ben ve Gazze’deki diğer herkes için, güvenli bir yer yok.
Wafa Nassman, UNRWA lojistik asistanı, Eylül 2014
9. Gün
Bir yıl sonra Temmuz-Ağustos 2014 savaşını hatırlamak, zor gün ve geceleri, Gazze’de yaşayan herkesin geçirdiği kabusları, kayıpları ve üzüntüyü geri getiriyor. Korku, yıkım ve ölüm dolu gecelerde Gazze halkı eşyalarını, evlerini, hayvanlarını, bahçelerini, işlerini, hikayelerini ve anılarını geride bırakarak sığınaklara kaçmak zorunda kaldı. Kimse güvende ya da korumada değildi. UNRWA ekibi yıkım ve şiddetin bu beklenmedik büyüklüğünden çok acı çekti. Ekip üyeleri ihtiyacı olanlara destek olmak, kendileri de savaş kurbanıyken hayat kurtarmak için her şeyi yaptı. Ateşkesten sonra kendime çok soru sordum ve bunların çoğu hala cevapsız: Bu neden bize oluyor? Uluslararası topluluklar bize adil bir çözüm bulma cesareti gösterecek mi? Ne zaman evlerimiz tamir ya da inşa edilecek, sokaklarımıza ne zaman bakım yapılacak? Ne zaman hayatlarımız tamir edilecek? Neden burada yalnız bırakıldık? Dünyada kimse duyuyor ya da umursuyor mu?
Mohammed al-Aydi, UNRWA Bölge Şefi (Khan Younis), Haziran 2015
8. Gün
Ben bu çocukların her şeyiyim. Kocam umutsuzlukla başa çıkamayıp beni çocuklarımla yalnız bıraktı. Bazen, başka bir günün doğduğunu görmek istemiyorum.
Felesteen Isdudi, ve bebeği, Suzanne, Şubat 2015
7. Gün
Evimiz son savaşta yıkıldı ve her şeyimizi kaybettik. Annem sürekli ağlıyordu. Çok üzgün hissettim.
Hiba Abu Sirya, Mayıs 2015
6. Gün
Evimizden kaçtığımız akşam gökyüzü yoğun bombardımandan kırmızı ışıklarla doluydu. Çocuklarım çok korkmuştu; etrafımızda patlama sesleri ve sokakta, yıkık evlerde yardım isteyen insanların seslerini duyduk, ama hiçbir şey yapamadık. Dışarıda, insanlar her yöne koşuyordu – bir akın gibiydi. Kadınlar yalın ayaktı ve bazıları giyinik değildi; çocuklar ağlıyordu ve sokaklarda cesetler yatıyordu.
Büyün hayatının ve çalışmalarının bir anda yok olduğunu, senin ve ailenin belirsiz bir süre boyunca oturmak, uyumak, oyun oynamak ve uyumak zorunda olduğunuz yerin bir sınıf olduğunu kabullenmek çok zor. Bir sınıfta yaşamaktan bıktım. Hayatımı geri istiyorum. Savaş benim hayatımı, huzurumu, gururumu ve dengemi çaldı.
Hazar Abu Jazar, Nisan 2015
5. Gün
Ben göç etmek zorunda kalan diğer insanlar gibiyim. Evim bombardımanda hasar gördü. Kaçarken, düşünebildiğim tek şey vardı: Toplu yerleşim merkezine gitmeliydim çünkü benimle birlikte kaçanlara yardımcı olmalıydım.
Susan al-Dabba, UNRWA Toplu Yerleşim Merkezi Yöneticisi, Mart 2015
4. Gün
Zor zamanlardan korkma
O kalbini güçlendirir, sana sağlık tadı verir,
Seni destekler, güç verir, tasavvurunu genişletir,
Ve senin sabrını gösterir.
Umut kaybolabilen güçlü bir arkadaştır
Ama asla ihanet etmez.
Mutluluk evinin içindedir
Onu yabancıların bahçesinde arama.
Rua' Kdeih, Ağustos 2014
3. Gün
Hayatımda çok fazla acı ve savaş gördüm. Son savaş en kötüsüydü. Umarım bir gün, tekrar bir evim olur.
Mohia al-Goula, Ocak 2015
2. Gün
Kalıcı bir ateşkes istiyorum ki okula dönebileyim. Yurtdışına seyahat etmek için ablukanın kalkmasını istiyorum. Gelecekte tıp okuyup hasta annemi tedavi etmek istiyorum.
Izziddin Hamada, Ağustos 2014
1. Gün
Ne olduğunu bilmiyordum. Patlamayı duydum, ama bir komşunun evinin vurulduğunu sandım. İnsanlar çığlık atıyordu. Evden dışarı koştuk. Sonra, etrafıma baktım ve beş çocuğumun ikisinin kaybolduğunu gördüm. Geri koşunca kardeşimin oğlum Mohammed’i kollarında tuttuğunu gördüm. Zar zor nefes alıyordu. O an beynim durdu; gördüğümü anlayamıyordum. Hareket edemedim. Çocuklarım sadece güvercinlerini beslemeye çalışıyorlardı. Hepsi bu. Kızımdan geriye kalanın sadece siyah bir şey olmasına inanamıyorum. Onun vücudunu kaldırdım ve hastaneye koştuk. Oğlum vardığımız an öldü.
Amjad Oweida, UNRWA ekibi, Ağustos 2014
(EÖ/AS)
