Zonguldak'ta sekiz işçinin hayatını kaybettiği kazayla ilgili konuşan bir iş müfettişi, kazadan taşeron firma ve asıl işveren TTK'nın sorumlu olduğunu ve madencilikte taşeron sistemin derhal kaldırılması gerektiğini belirtti.
Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Kozlu Müessese Müdürlüğü kömür ocağında "ani metan gazı püskürmesi" sonucu oluşan göçükte sekiz maden işçisi yaşamını yitirdi.
Maden Mühendisleri Odası, kazanın "kontrol ve degaj sondajlarının galeri ilerlemesini aksatacak olması nedeniyle yeterince yapılmaması" olarak açıkladı.
Ani metan gazı boşalabilecek yerlerde en az 25 metre uzunluğunda kontrol sondajlarının yapılması gerekliliği Maden ve Taş Ocakları İşletmelerinde ve Tünel Yapımında Alınacak İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Önlemlerine İlişkin Tüzüğün 177. maddesinde yazılı.
Ayrıca, kontrol ve degaj sondajlarının yeterli yapılmadığı konusunda taşeron firma defalarca uyarılmış ve bu durum Sayıştay raporlarına da yansıdı.
İş kazalarını azaltmak için 2013'te yürürlüğe giren İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun önemli maddeleri kamu kurumlarında 2014 temmuzunda uygulanmaya başlanacak. O yüzden maden sektörü tehlikeli iş kolunda yer almasına rağmen TTK kamu kurumu olduğu için madenlerde de bu kanun henüz işlemiyor.
"Müfettiş yöntem anlatır, sorumluluk işverende"
bianet'e konuşan İş Müfettişleri Derneği'nden 20 yıllık bir iş müfettişi, zaten mevcut yasada ve tüzüklerde degaj yapımının tanımlandığını burada asıl sorumlunun bunu uygulamayan işveren ve taşeron sisteminin kendisi olduğunu söyledi.
"Sürekli denetim sistemi eleştiriliyor; ancak müfettiş denetimde yöntem anlatır, sorunu çözmesi mümkün değildir. Bu müfettişin kalitesi ile ilgili değildir. Asıl sorumlu işverendir.
"Özellikle maden, tersane ve inşaatta sistem farklıdır; dinamik bir yapıları vardır. Madende iki ay önce kazdığın yer artık yoktur. Yani çalıştığını yer sürekli değişir. Müfettiş sondaj yeterli dese, iki metre sonra o sondaj yeterli olmayabilir. Bunun sorumluluğu işverendedir, her gün iş güvenliğini kontrol etmek zorundadır; müfettiş bunu her gün denetleyemez."
"TTK muvazaalı işçi çalıştırıyor"
Müfettiş, maden kazalarında odağı kaydırmadan esas olarak "ucuz iş gücü" demek olan taşeron sistemine dikkat çekilmesi gerektiğini söyledi.
"Kanunda açık tanım var; asıl işte uzmanlık gerektirmedikçe taşeron çalıştırılamaz. Şöyle düşünün, bianet'te gazetecileri taşerona veremezsiniz, çünkü asıl iş budur. Ama mesela teknolojik uzmanlık gerektiren internet sistemini taşeron firmaya verebilirsiniz.
"Taşeronla maden çıkarma faaliyeti yasaya aykırıdır. TTK, yasaya aykırı biçimde muvazaalı işçi çalıştıyor. Bu taşeron işçiler madende asıl işi yapıyorlar. Üstelik bu işçileri metre başına prim usulü çalıştırıp kendiyle yarıştırırsan tabii ki kazalar olur."
İşte bu yüzden ismini vermeyen müfettiş, kazayla ilgili yargılamada taşeron firmanın yanında esas olarak asıl işveren olan TTK'nın da yargılanması gerektiğine dikkat çekti.
2001-2011 arasında 12 bin 418 işçi öldü. 1983-2011 yılları arasında meydana gelen maden kazalarında 647 kişi öldü. 2012 yılında en az 81 maden işçisi öldü. (NV)
