Türkiye, 31 Mart 2024’te bir kez daha sandık başına gidecek. Bu tarihte yapılacak yerel seçimler öncesi siyasi partiler arasında olası ittifaklar için görüşmeler başlarken, ‘kayyım’ konusu da muhalefetin önemli gündem başlıkları arasında yer alıyor.
İktidarın kayyım politikasının devam edip etmeyeceği henüz bilinmiyor ancak hâlihazırda kayyımlar tarafından yönetilen belediyelerdeki dış denetim eksikliği dikkat çekiyor.
Belediyelerde mali, uygunluk ve performans denetimi yapan Sayıştay’ın, 2019 yerel seçimlerinde Halkların Demokratik Partisi’nin (HDP) kazandığı ancak kısa süre içinde kayyımların atandığı belediyelerin birçoğuyla ilgili raporu bulunmuyor.
Dış denetim organı olan Sayıştay’ın resmi internet sitesinden yapılan kontrollerde Siirt, Hakkâri, Iğdır, Kars ile birçok ilçe belediyesinin birkaç yıldır denetimden geçmediği görüldü.
Ağrı’nın Doğubayazıt Belediyesi'nde 2015'ten, Diyarbakır’ın Bağlar Belediyesi'nde ise 2016'dan bu yana Sayıştay denetimi yapılmadı.
Diyarbakır, Van ve Mardin büyükşehir belediyelerinin 2022 yılı denetim raporlarının ise 2024 yılının Ocak ayında yayımlanması bekleniyor.
Akça-Cupolo'dan 'yolsuzluk ve usulsüzlük' vurgusu
Konuyla ilgili bianet’e konuşan Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (HEDEP) Diyarbakır Milletvekili Ceylan Akça Cupolo, Sayıştay denetimlerinin büyükşehirlerde her yıl, il belediyelerinde mümkün olduğunca her yıl, ilçe belediyelerinde ise denetçi personel durumuna göre yapıldığını ifade ederek Sayıştay’ın belediyelerde her zaman denetim yapılabileceğini vurguladı.
Sayıştay’ın denetim yetkisini Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) adına kullandığını belirten Akça-Cupolo, basına da yansıyan belediyelerdeki kimi yolsuzluk ve usulsüzlüklerle ilgili Kamu Denetçiliği Kurumu’na 18 Ağustos’ta şikâyette bulunduklarını hatırlattı.
Akça-Cupolo, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’nin farklı kayyımlar döneminde zarara uğratılmasına ilişkin yapıtıkları şikâyetin, Kamu Denetçiliği Kurumu tarafından “iç hukuk yolları tüketilmediği gerekçesiyle” reddedildiğini söyledi.
6328 sayılı Kamu Denetçiliği Kurumu Kanunu’nun 17’nci maddesindeki “Kurum, telafisi güç veya imkânsız zararların doğması ihtimali bulunan hâllerde, idari başvuru yolları tüketilmese dahi başvuruları kabul edebileceği” ifadesine dikkat çeken Akça-Cupolo, buna rağmen denetimin yapılmadığını kaydetti.
Diyarbakır, Van, Mardin’in Yüzde 81’i Kayyımlara 'Hayır' Diyor
Hakkâri’de 2019'dan bu yana denetim yok
Sayıştay'ın arama sayfasında yapılan kontrollerde, kayyım yönetimindeki Hakkâri Belediyesi’nde 2019'dan; Siirt, Şırnak, Bingöl, Iğdır ve Kars belediyelerinde 2020'den bu yana denetim yapılmadığı görüldü.
HEDEP Şırnak milletvekilleri Mehmet Zeki İrmez, Newroz Uysal Aslan ve Ayşegül Doğan, geçtiğimiz günlerde AKP’li Şırnak Belediyesi tarafından yaklaşık 1 milyon TL maliyetle yapılan 100. Yıl Anıtı’na dikkat çekerek, kentin belediyenin görev alanı içindeki caddelerinin yıllardır yapılmadığını gündeme getirmişti.
14 Kasım’da konuyu Meclis gündemine taşıyan HEDEP’li vekiller, "Yolları delik deşik olan kentte özellikle her yağış sonrası altyapı sistemi çökme noktasına gelirken, kentte su sorunu gibi hayati önemdeki sorunlar çözülmemişken kamu kaynaklarının benzeri işlerde kullanılması halkta ciddi tepkilere neden olmaktadır" demişti.
İlçe belediyelerinin çoğunda denetim yok
Bölgedeki ilçe belediyelerinde de uzun yıllardır Sayıştay denetimlerinin yapılmamış olması dikkat çekiyor.
Geçtiğimiz günlerde rüşvet ve yolsuzluk haberleriyle gündeme gelen Diyarbakır Bağlar Belediyesi en son 2015 yılında Sayıştay denetiminden geçti. Rüşvet soruşturması başlatılan ve belediye başkanına yurtdışı yasağı konulan Bağlar Belediyesi’ne İçişleri Bakanlığı tarafından müfettiş atandığı haberi 13 Kasım’da yerel basına yansımıştı.
Kayyım yönetimindeki Bismil, Ergani, Silvan ve Lice belediyelerinde de şu ana kadar bir Sayıştay denetiminin yapılmadığı görüldü. Diyarbakır’ın öz kaynakları bakımından en zengin belediyesi olan Kayapınar Belediyesi’yle ilgili ise en son 2017 yılına ait Sayıştay raporu bulunuyor.
Diyarbakır’daki dört belediyenin kayyımları için soruşturma izni verilmedi
Benzer şekilde Şırnak Cizre ve Mardin Kızıltepe belediyelerine ilişkin son olarak 2018'de raporlar hazırlanırken, Ağrı Doğubayazıt Belediyesi’ne ilişkin son Sayıştay raporunun 2014 yılına ait olduğu görüldü.
Van Tuşba Belediyesi'nin ise sadece 2020 yılı Sayıştay raporu bulunuyor.
2019 yerel seçimlerinde Tuşba'da belediye başkanı seçilen HDP'li Yılmaz Berki'ye Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile ihraç edildiği gerekçesiyle mazbatası verilmemiş, yerine en yüksek ikinci oyu alan AKP'li Salih Akman seçilmişti.
Tuşba Belediye Başkanı Salih Akman, geçtiğimiz günlerde 22 yakınını belediyede işe aldığı iddiasıyla gündeme gelmişti.
Yerel seçimler, ittifak siyaseti ve HEDEP
Ne olmuştu?
HDP, 31 Mart 2019'daki yerel seçimlerde 65 belediye kazanmış, bunlardan 48'ine kayyum atanmıştı.
Altı belediye başkanının mazbatası seçimlerin hemen ardından KHK gerekçesiyle alınırken, beş belediye başkanı ise ihraç ya da istifa yoluyla HDP'den ayrılmıştı.
HDP'de dördü ilçe, ikisi belde olmak üzere toplam altı belediye kalmıştı:
- Ağrı Patnos Belediyesi
- Adıyaman Kömür Belde Belediyesi
- Diyarbakır Çınar Belediyesi
- Erzurum Karaçoban Belediyesi
- Şırnak Balveren Belde Belediyesi
- Şırnak Silopi Belediyesi
HEDEP SÖZCÜSÜ KONUŞTU
Ayşegül Doğan: "Kayyımlar üzerinden iktidarla 'arka kapı diplomasisi' yok"
(BA/VC)
