"Müfettişler gelmiş komşuyu denetliyor. Tabii, haber önceden gelmiş. İşveren dükkanı boşaltıyor, sadece sigortalı çalışanları bırakıyor. 30 kişi çalışıyorsa 26’sı dışarı. ‘Hadi,’ diyor ‘1 hafta izinlisiniz.’ Olmadı, bir hafta da ücretsiz izin. Birçok işyeri sigortasız elemanlara ücretsiz izin verdi. ‘Siz 15 gün yok olun’ dediler emeklilere mesela; ‘Nasıl olsa emeklisiniz, 15 gün başınızın çaresine bakın.'"
Tekstil sektöründe faaliyet gösteren bir imalathanede kayıt dışı çalışan ve ismini vermek istemeyen emekli ustabaşı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerinin kayıt dışı istihdama yönelik olarak son günlerde artan denetimleri hakkında böyle konuşuyor.
Bazı günler denetim ihtimali nedeniyle gündüzleri evde oturup geceleri çalıştığını anlatan ustabaşı kendi işyerindeki durumu şöyle özetliyor:
"Biz 15 kişi çalışıyoruz. Ben emekliyim, üç tane de sigortasız işçi var. Patron bana ‘Senin dışındakileri gönder’ dedi. ‘Nasıl göndereyim?’ ‘Ücretsiz izine gönder.’ 15 gün izine göndereceğiz ama müfettişlerin ne zaman geleceği de belli değil ki. İkinci olasılık girdi-çıktı yapacağız. Geçici olarak sigortalayıp bu olaylar bitince çıkartacağız. O da olmadı böyle çalışmaya devam edeceğiz. Bizde fire şu anda yüzde 5. Gelirlerse ne olur bilemiyorum."
"İşçi ve esnafın yükü hafifletilmeli"
Ustabaşına göre söz konusu denetimler işçiye ve küçük esnafa zarar verdiğiyle kalıyor:
“İşgüzarlık, göz boyama... Denetimden zararı en başta işçi sonra da küçük esnaf görüyor. İşçi ve esnafın yükü hafifletilmeli. Bugün asgari ücretle çalışan vasıfsız bir işçinin işverene maliyeti sigortayla birlikte bir milyarı buluyor. Büyükler için sorun olmaz ama orta ve ufak işletmelerin bunu karşılama imkanı yok. Herkesi sigortalamaya kalkarlarsa aç kalırlar. Devlet sigorta maliyetlerini düşürsün, herkes sigortalı olsun. Yoksa hiçbir esnaf dört dörtlük olamaz. Kanunlara tam uymaya çalışan kepenkleri kapatır."
"Memurlar da işin içinde"
Ustabaşı memurların da bu denetlemelerden çıkarı olduğunu savunuyor:
"İşveren 60 kişi çalıştırıyor, ikisi sigortalı, 58’ini göndermişler. Yani sadece iki kişi çalışıyor. Memur da aptal değil ki. Görüyor içeride bir sürü makine var. Ben daha önce kendim de esnaflık yaptım. O zaman hiçbir memur denetimden boş çıkmazdı. Geldiler, içeride on tane eleman var, yarısı sigortasız. Strese girdim, memur ‘Rahatla’ diyor. Nasıl rahatlayayım? Neresinden tutsan elinde kalır. Kısacası ‘Sen beni gör, ben de seni göreyim’ diyor. Memur da bu işin içinde." (KM/GG)
