Yurt dışına götürülen ve yurtdışından Türkiye'ye getirilen sergiler: 10 yıl içinde dünyanın ve ülkemizin çeşitli köşelerinde açılan 150 sergi. Karikatüre emek vermiş sanatçılarımız için düzenlenen kişisel sergiler ve onlar adına yayımlanan tanıtım kitapları.
Uluslararası Karikatür Festivalleri, uluslararası katılımlı sempozyumlar, karikatür yarışmaları, çalıştaylar... Bütün bunlar 1994 yılında kurulan Karikatür Vakfı'nın 10 yıldır sürdürdüğü çalışmalardan örnekler. Bu yoğun program içinde çocuklar da unutulmamış. "7-17 Yaş Karikatür Yarışması" özellikle çocuklar için düzenleniyor.
Hep çocukluğunu yaşayan vakıf yöneticisi
Tanınmış karikatür sanatçımız Nezih Danyal, Karikatür Vakfı'nın kurucusu ve genel yönetmeni. Böyle bir vakıf kurma girişiminin çıkış noktasını sorduğumuzda, "Ben hep çocukluğumu yaşıyorum" diyerek başlıyor anlatmaya.
"Sempozyumlar yaparak karikatürün çeşitli disiplinlerle, Örneğin insan haklan, sosyoloji, felsefe, siyaset gibi bilimlerle ilgisini sorgulamam, çocuklukta merak edip de bulamadığım kitaplar yüzündendir. Her Karikatür Festivali'nde böyle bir konu seçiyor, o konuda sergi ve sempozyum düzenliyoruz. Sonra bunları katalog haline getirip kütüphane ve kuruluşlara dağıtıyoruz. Karikatürle ilgili kitap yoktu. Benim yaptığım 10 kitap bu eksikliği gideriyor. Şimdi bu birikimi çocuklara yansıtacağım".
Çocuklara çalışmayı sevdiğini vurgulayan Nezih Danyal, "Televizyonda çocuk programlan yaptım. Çocuk oyunlarına dekorlar hazırladım. 1979 yılında çocuk takvimi yaptım. Çocuklar için karikatür kitabı yaptım, 'Haydi Çizelim' diye. Bu kitap büyüklerin, hatta ustaların bile bilmediği şeyleri öğretiyor" diyor.
Bir de çocuk karikatürü sergisi hazırlamayı düşünüyor. "Eski karikatürlerden, yeni karikatürlerden çizip yepyeni bir sergi hazırlayacağım. Onu da 23 Nisan 2005'teki festivalde açmayı düşünüyorum. Bir de hep aklımda vardı. 2005'te İzmit'te bir yıldönümü sergisi açacağım. Gündüz çocuklara, akşam büyüklere sergi açacağım. Ben İzmit'te yetiştim"...
Ankara yılları ve Karikatür Vakfı
Nezih Danyal bir süre İstanbul'da çizgi film stüdyolarında, dergilerde çizim yaptıktan sonra Ankara'ya gelip grafiker olarak çalışmaya başlamış.
"Televizyonun ilk grafikerlerindenim. Bumdan İstanbul'a karikatürler çizdim. Milliyet'te, Güneş gazetesinde altı-yedi yıl çizdim. Ulus, Cumhuriyet gazeteleri, çeşitli dergilerde karikatürlerim yayımlanıyordu" diyen Danyal, Ankara'da olmaktan memnun.
"İstanbul'da kalıp bir gazetede çalışsaydım 'şunu çiz bunu çiz' derken zaman kalmayacaktı. Ben Ankara'da zaman kazandım" diyor.
"Batıda günlük karikatür çizen çok azdır. Haftada iki gün, üç gün çizerler. O arada sergi hazırlarlar. Kitap resimler, kitap yazar, dekor yaparlar. Oradaki sanatçılar mizahını ve çizgisini çok farklı yerlerde kullanıyorlar".
Nezih Danyal da Ankara'da yaşamakla kazandığı zamanı Karikatür Vakfı'nın çalışmalarıyla değerlendiriyor. Amacı karikatürün çeşitli bilimlerle, disiplinlerle ilişkisini sorgulamak olan vakıf, 1995 yılında Bakanlar Kurulu Kararı ile Avrupa Karikatürcü Kuruluşları Federasyonu'n a üye olmuş. Nezih Danyal, Federasyon'un Türkiye Başkanı.
Tanıtma Fonu, Kültür Bakanlığı ve sponsorların katkıları ve Nezih Danyal'ın kendi desteğiyle gerçekleştirilen bu çalışmalarından dolayı vakıf iki uluslararası ödül almış: Dünya Karikatürüne Katkı Ödülü ile Dostlu ve Dayanışma Ödülü.
Vakfın her yıl düzenlediği Uluslararası Ankara Karikatür Festivali gelenekselleşmiş. "Artık festival kendini götürüyor" diyor Nezih Danyal "Ve yabancılar değerlendirip 'Dünyanın en iyi, en düzenli festivallerinden biri' olduğunu söylüyorlar".
Çocuklar için 7-17 yaş karikatür yarışması
Karikatür Vakfı iki yıldır çocuklar için de bir karikatür yarışması düzenliyor; 7-17 Yaş Karikatür Yarışması adı altında. TRT ile ortaklaşa yapılan bu yarışma 23 Nisan Çocuk Şenliği içinde yer alıyor.
"Geçen yıl 4 bin karikatür geldi Türkiye'den ve yurt dışından" diyor Nezih Danyal. "Her yıl uluslararası tanınmış bir karikatürcü de geliyor jüri üyesi olarak".
Nisan ayındaki bu etkinlikten başka yine iki yıldır, Mayıs ayındaki Karikatür Festivali çerçevesinde çocuklarla bir karikatür çalıştayı yapılıyor. Danyal, "Çocuklar çizdiklerini bitirdikten sonra seçimi kendileri yapıyor. Ben hiç karışmıyorum. En çok oy alan karikatüre ödül veriliyor. Kitap verilecek bu yıl ödül olarak. 22-25 Nisan 2005'te üçüncüsü yapılacak dört gün boyunca. Sergiye her gelen çocuğa da bir şey vermeyi düşünüyorum. Kitap, kalem gibi. Çocukları sergiye alıştırmak için. Pilot okullar seçip onları sergiye getireceğim" diyerek anlatıyor çocuklara yönelik etkinliklerle ilgili planlarını.
Bir de Ankara Karikatür Festivali'yle ilgili bir yenilikten söz ediyor: "11. Uluslararası Festival, Ankara 7-77 Karikatür Festivali olacak. 7-77 diye karikatür yarışması açılacak. Büyüklere çocuklar için, çocukların anlayabileceği karikatürleri çizdirmek. Bundan sonra bu gelenekselleşecek. Her şey kazır. Gelecek konuklar da belli. Duyurular yapılacak".
Çocukları rahat bırakın
Son olarak Nezih Danyal'a çocukları çizgiye, karikatüre ilgi duyan okurlarımız için ne gibi önerileri olduğunu sorduğumuzda "Çocuğun hevesi (buna yetenek de diyorlar) varsa, yani konuya aşırı ilgi, sevmek, sürekli çalışmak, hep onunla uğraşmak, kafayı ona takmak diyor uzmanlar, böyle bir çocuk varsa çizmesine göz yummak gerekir" diyor.
"Öyle 'resim çizeceğine ders çalış' dememeli. Yönlendirme adına yaptıklarına eleştiri getirilir, çocuğa sergi gezdirip, kültür hareketlerinin içine sokulabilir Yaratıcı olması için çizgi film, karikatür kitabı alınabilir. Hep yaratıcılığını açık bırakmalı".
Anne babaların genellikle sorumluluktan korkup kaçtıklarını, bunun için de çocuğun yaptıklarını sorgulamak yerine ona karşı çıktıklarını ve çocuğa sorumluluk vermek yerine aşırı koruyucu davranmanın da aslında bu yaklaşımdan kaynaklandığını söylüyor. "Çocuğu her an göz altında tutarlar ki, kendilerine iş çıkmasın. Bu, aslında sorumsuzluktur. Sorumluluktan kaçmaktır. Çocuğu göz altında tutmak, y erine yaptıklarını izlemeli, sorgulamalı, yol açmalı anne baba. Çocuğun hayal gücüne yetişmek mümkün değildir. Ona karışmamalı".(SU/EÜ)
