78'liler Girişimi tarafından düzenlenen ve binlerce kişinin katılımıyla gerçekleşen mitinge, darbe mağdurlarının çocukları ve torunları da katılarak, darbecilerin hesap vermesini istedi. Miting sırasında işkence ve faili meçhul cinayetlere kurban giden yüzlerce insanın fotoğrafları taşınırken, katılımcılar hep bir ağızdan "onları geri istiyoruz" diye haykırdı.
Elif Tuncer, Mine Bademci, İdris Türkoğlu, Özbil Aras...
12 Eylül askeri darbesi sırasında yaşamını yitiren Bahri Gürpınar, Güven Yılmaz, Ali Canpolat, Elif Tuncer, İdris Türkoğlu, Mine Bademci, Gülsün Karabora, Özbil Aras, İnci Türk ve daha yüzlerce yakınının fotoğraflarını taşıyan darbe karşıtları, sabah saatlerinden itibaren Ankara Garı önünde toplanarak, Sıhhıye'deki Abdi İpekçi Parkı'na doğru yürüyüşe geçti.
"Darbeciler sanık sandalyesine", "Gün gelecek devran dönecek, darbeciler halka hesap verecek", "Faşizme karşı omuz omuza" sloganları atarak ilerleyen yurttaşlar, 12 Eylül darbesinin duyurulduğu TRT Ankara Radyosu önünde "Demokrasi Bildirgesi" okudular. Darbe ilanına göndermede bulunulan "Demokrasi Bildirgesi"nde, "Bugün, o zaman yapılan bildiriyi tarihin karanlığına gömmek için buradayız" denildi. Ankara Adliyesi önünde polisler tarafından üstleri teker teker aranarak miting alanına alınan yurttaşlar, darbe karşıtı sloganlarını arama sırasında da sürdürdü.
"Darbeciler o sabah karanlığı başlattılar"
Miting alanında, 12 Eylül askeri darbesi sırasında yaşamını yitirenlerin tek tek isimleri okunurken, alandakiler "Burada" diye haykırdı. Bu sırada duygulu anlar yaşanırken, çok sayıda eylemci de gözyaşlarına boğuldu.
Kürsüye çıkan 78'liler Girişimi Sözcüsü Ruşen Sümbüloğlu, miting Tertip Komitesi Tarafından hazırlanan bildiriyi okudu. Sümbüloğlu, darbenin yapıldığı tarihte yaşananları şöyle anımsattı:
"Darbeci generaller o sabah Türkiye tarihinin yaşanmış ve hala sürmekte olan en büyük karanlığını başlattılar. 1 no.lu sıkıyönetim bildirisinde, darbeci generallerin ağzından ülkemizin göreceği en büyük devlet terörünün haberi veriliyordu. Kimsenin gözünün yaşına bakılmayacaktı... Darbenin hemen ardından ABD'li yetkililer basına 'Bizim çocuklar başardı' diye demeçler veriyorlardı.
1 milyon kişi gözaltına alındı, 1 milyon 683 bin kişi fişlendi, açılan 210 bin davada 230 bin kişi yargılandı, yaklaşık 100 bin kişi 'örgüt üyesi' olmak suçundan yargılandı, 700 bin kişi için idam istendi, 517 kişiye ölüm cezası verildi, 259 kişinin idam dosyası Meclis'e gönderildi, 50 kişi idam edildi, 17 yaşındaki Erdal Eren'in yaşını büyütüp idam ettiler, binlerce kişiye müebbet hapis cezası, on binlerce kişiye çeşitli hapis cezaları verildi. 30 bin kişi faşizmin takibinden kurtulmak için ülkesini terk etti, 14 bin kişi vatandaşlıktan çıkarıldı, 388 bin kişiye pasaport verilmedi, 30 bin kişi sakıncalı olduğu için işten çıkarıldı, 171 kişinin işkenceden öldüğü belgelerle kanıtlandı, işkence sonucu ölen diğer yüzlerce insan resmi kayıtlara giremedi, binlerce insan ise gördüğü işkenceler sonucu sakat kaldı, binlerce insan yaşadığı şokun etkisiyle psikolojik sorunlar yaşadı, yüzlerce insan aklanı kaybetti, yüzlerce insan intihar etti, içerde ve dışarıda 300 kişi kuşkulu şekilde öldü, binleri bulan faili meçhullerin ve kayıpların listesi tutulamaz oldu, ülkenin dört bir köşesini cezaevleriyle donattılar..."
12 Eylül darbesiyle hesaplaşmadan Türkiye'nin geleceğinin aydınlık olamayacağını söyleyen Sümbüloğlu, toplum vicdanının harekete geçirilmesi gerektiğini ifade etti.
"Yunanistan, Şili, Arjantin; sıra Türkiye'de"
Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK) Genel Başkanı Sami Evren de yaptığı konuşmada, Yunanistan, Şili ve Arjantin'deki darbecilerin hesap verdiğini, şimdi de sıranın Türkiye'deki darbecilerde olduğunu söyledi.
Miting sırasında, askeri darbe sonrasında öldürülen Zeki Kargın'ın annesi Nadire Kargın da bir konuşma yaptı. Kargın, "Darbeyi lanetliyorum. Devrimciler bitmedi ve bitmeyecek. Darbeciler devrimcileri zindana doldurdu, yok etmeye çalıştı. Ben devrimci annesiyim, bakmayın karalar giyindiğime alnımı asla öne eğmedim, bütün devrimciler gibi oğlumu da yaşatacağım" dedi.
TAYAD'lılar desteklemedi
Öte yandan miting yeri olan Abdi İpekçi Parkı'nda 363 gündür tecrite ve F tipi cezaevlerine karşı eylem yapan Tutuklu ve Hükümlü Yakınları Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (TAYAD) üyelerinin ise mitinge destek vermemesi dikkat çekti.
TAYAD'dan Gülser Sarıgül, "Bugün 24 yılın öncesinin hesabını soruyorlar ama dört yıldır cezaevlerinde öldürülenlerin hesabını sormuyorlar. Biz bir yıldır buradayız ve şu anki düzenden hesap istiyoruz. Buradaki yapıların ise hiçbiri bize destek çıkmıyor. Biz de onlara destek vermiyoruz. Biz bu yapıların şu anki taleplerini samimi bulmuyoruz." dedi.
6 ay boyunca Abdi İpekçi Parkı'nda gece gündüz oturma eylemi yaptığını söyleyen Sarıgül, "Tabii ki darbenin hesabı sorulmalıdır. Ama eğer şu anki tecritin ve ölümlerin hesabını sormuyorlarsa, bu eylemin de hiçbir manası yok" dedi.
Mitingi destekleyen kuruluşlar
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu DİSK Bölge Temsilcisi Tayfun Görgün, Muzaffer İlhan Erdost, Halkevleri Genel Başkanı Abdullah Aydın, İnsan Hakları Derneği (İHD)Genel başkanı Hüsnü Öndül'ün de birer konuşma yaptığı mitingde, Şair Ahmet Telli de 12 Eylül'de katledilenler için yazdığı bir şiiri okudu.
Miting, sanatçı Gülay ve Banu Sağlam'ın söylediği şarkılar ve marşlarla sona erdi.
78'liler Girişimi tarafından düzenlenen mitinge destek veren kuruluşlar şunlar:
Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), Kamu Emekçileri Sendikaları Konfederasyonu (KESK), Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), Türk tabipler Birliği (TTB), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Türkiye Motorlu Taşıt İşçileri Sendikası (TÜMTİS) Ankara Şubesi, Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (ASMMMO), Halkevleri, Halkevleri, 68'liler Dayanışma Derneği, İnsan hakları derneği (İHD), Türkiye İnsan Hakları Vakfı (TİHV), Eğit-Der, Özgür Üniversite, Hik-Der, Alevi Bektaşi Federasyonu, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği, Hacı Bektaşi Veli Kültür Derneği, 2 Temmuz Pir Sultan Abdal Kültür Eğitim Vakfı, Ankara Aydın Sanatçı Girişimi, Ankara Nazım Kültürevi, Ankara Ekin Tiyatrosu, Tuncelililer Derneği, Kızılırmak Köy Dernekleri, Bahadın Kültür Derneği, Emeğin Partisi (EMEP), Sosyalist Demokrasi Partisi (SDP), Özgürlük ve Dayanışma Partisi (ÖDP), Sosyal Demokrat Halk Partisi (SHP), Demokratik Halk Partisi (DEHAP), Türkiye Komünist Partisi (TKP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Ankara İl Örgütü. (İA/YS)
