Karadeniz'in özel tarihi
Kafkasya, Rusya, Ukrayna, Romanya, Türkiye ve Yunanistan gibi bölge devletlerinin "özel tarih" lerine eğilen Neal Ascherson, bin yıllık bir süreçte birbiriyle kaynaşmış farklı ulus,din ve dilden toplulukların yaşam serüvenini ele alıyor.
Karadeniz kitabının yolculuğu, yazarın deyimiyle, "tüm Karadeniz bölgesi ve halkları için önem taşıyan olayların bir tür tiyatrosu, sahnenin önü" olan Kırım ile başlıyor. Yunan ve Ege uygarlığında ticaretin merkezi, 19. yüzyılda büyük bir savaşa sahne olan, Hitler ve Stalin'in zulmünü yaşayan ve 1945'teki Yalta Konferansı'na ev sahipliği yaparak Avrupa'nın Soğuk Savaş sırasında yaşadığı bölünmenin "kod adı" olan Kırım'a "Karadeniz" kitabında ağırlıklı bir yer veren Ascherson, buradan Karadenizin kuzey ve doğusuna, Dinyeper ırmağı kıyılarına, oradan Rusya ve Ukrayna'nın Kazak halklarına, Odessa ve Polonya üzerinden ise Türkiye'ye ve Boğazlar'a uzanıyor.
Çok dilin gerçeği
Karadeniz'de -kitabın sesi- Rusça, Türkçe, bazen Rumence, Gürcüce konuşsa da, son yıllarda sık sık duyuluyor. Burada farklılıklar kaba ve sayısız. Etnik gerilim her zaman mevcut...'Saf soy' iddiasında bulunanlar, genetik anlamda aynı derece melez. Abhazlar gibi yalıtılmış bir dağ halkı bile soyağacında bir Rum garson, Yahudi seyyar satıcı, Ermeni tenekeci, Çerkez köle, İranlı mülteciyle karşılaşacak" diyor.
Asya,Afrika ve Orta Avrupa üzerine çeşitli makaleleri Observer'da yayımlanan, Independent on Sunday'de köşe yazarlığı yapan Neal Ascherson, halen The Independent ve New York Review of Books'ta yazmayı sürdürüyor. Ascherson'ın "Polish August", "The King Incorporated" ve "the Struggle for Poland" gibi kitapları bulunuyor.
(NA)
