Karadeniz: Balıkçı ağları onlarca yunusun ölümüne neden oldu

* Fotoğraflar: Kuzey Ormanları Savunması / Twitter

Haberin İngilizcesi için tıklayın

Türk Deniz Araştırmaları Vakfı (TÜDAV) son bir aydır Türkiye'nin özellikle Batı Karadeniz kıyılarında tırtak türü yunusların ölümlerinde olağan dışı artış görüldüğünü belirtti.

Derneğin açıklamasında, yapılan incelemelere göre tırtakların balıkçı ağlarına takılarak boğulmaları sonucu hayatlarını kaybettiği bildirildi:

“Son bir aydır Türkiye'nin özellikle Batı Karadeniz kıyılarında tırtak türü (Delphinus delphis) yunusların ölümlerinde olağan dışı bir artış gözlenmektedir. Şubat ayının son haftası başlayan süreç, Karaya Vuran Deniz Memelileri İletişim Ağı'mıza gelen ihbarlar ve medyaya yansıyan kayıtlar ile 80 bireyi aşmıştır.

“Ölümlerin görüldüğü sahiller batıdan doğuya; Ormanlı, Akpınar, Ağaçlı, Kısırkaya, Kilyos, Rumeli Feneri, İstanbul Boğazı, Kilyos, Sahilköy, Alacalı, Şile, Karasu, Zonguldak ve Sinop'tur, yani Türkiye'nin Batı Karadeniz sahilleridir.”

Balıkçılara çağrı

Tüm balıkçılara çağrıda bulunan TÜDAV’ın açıklaması şöyle devam etti:

“Açık deniz türü olan tırtakların tesadüfi ağa yakalanma vakalarının genellikle görüldüğü balıkçılık yöntemleri küçük pelajik balıkların avlanmasını hedefleyen gırgır ve ortasu trolüdür.

“Av yasaklarının başlayacağı 15 Nisan'a kadar koruma altındaki tırtaklarla etkileşimin azaltılması için tüm balıkçılarımızdan azami dikkat ve özeni göstermelerini, özellikle gırgır balıkçılığında ağda yunus olduğu fark edildiği zaman mantar yaka batırılarak yunusların ağdan çıkarılmasını, Sahil Güvenlik ve Bakanlık yetkililerinden de bölgede denetim faaliyetlerini artırmalarını rica ediyoruz.”

KOS, Bakanlığa çağrı yaptı

Yunus ölümlerine ilişkin Twitter hesabından yaptığı paylaşımla Tarım ve Orman Bakanlığı’na seslenen Kuzey Ormanları Savunması (KOS) şunları yazdı:

“Onlarca Yunus canımızı katlettiler. Avcılığınız batsın. Endüstriyel balık avcıları Batı Karadeniz kıyılarında Şubat ayı son haftasından bu yana tırtak türü 80 yunusumuzu katletti. Ölü yunuslar Kuzey Ormanları kıyılarına vurdu. Yunus katliamını görmüyor musunuz Tarım ve Orman Bakanlığı?”

Sinop’ta 13 yunus bulunmuştu

Geçtiğimiz hafta da Sinop’un Akliman sahilinde yürüyüş yaparken sahildeki ölü yunusları fark eden vatandaşların ihbarı üzerine sahile gelen Sinop Belediyesi ekipleri ile Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi yetkilileri, bölgede inceleme yapmıştı.

Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, sahile vuran 13 yunus balığının ölüm nedenini belirlemek için araştırma başlatmış, Sinop Üniversitesi Araştırma Görevlisi Uğur Özsandıkçı, yunus ölümlerinin Sinop için sıradan bir vaka olmadığını söylemişti:

“Geçtiğimiz hafta cuma günüydü yanlış hatırlamıyorsam, 3 tane yunus ihbarı aldık, karaya vuran yunus ihbarı aldık. Bölgeye gidip tarama yaptığımızda, o gün 7 tane daha bulduk, toplam 10 tane. Ertesi gün tekrar gittiğimizde benzer bölgede 3 tane daha, yani toplamda 13 tane. Tırtak türü yunusun karaya vurduğunu tespit ettik. Hafta sonu ulaşım sıkıntılıydı, kar yağmıştı, sıkıntı çektik, 4 tanesini alabildik. 4 tanesini fakültemize getirdik. Onların incelemeleri devam edecek. Neden öldüklerine dair bir şey söylemek için çok erken. Çok sıra dışı bir şey olmadığını söyleyebilirim ancak Sinop için sıradan bir vaka da değil. Bunları araştıracağız, göreceğiz. 

“En son bu Akliman mevkiinde rastladığımız hayvan üzerinde, bir ağa yakalandığına dair, balıkçılık etkileşimi olduğuna dair güçlü izler var üzerinde, kuyruk kesikliği var, üzerinde ağ izleri var. Muhtemelen bir tanesi balıkçılık etkileşimi. Ama diğerlerine, dediğimiz gibi 9 tanesine ulaşamadık. Aldığımız 4 tanesini de muhtemelen yarına inceleyip ne olduğunu anlamaya çalışacağız. Fırtınadan değil. Farklı zamanlarda yani bir, iki, üç gün içinde ölüp o sert fırtınayla beraber de ölüleri karaya sürüklenmiş olabilir. Yoksa fırtınadan ölme gibi bir durumları olmaz. 

“Karadeniz’de 3 tane yunus türü yaşıyor. Bunlar afalina, tırtak ve mutur. Tırtak, bizim şimdi burada bulduğumuz karaya vuran türler, daha çok açık deniz türü olarak bilindiği için, daha çok açık denizde avcılık yapan gırgır çevirme ağlarıyla etkileşime giriyor. O yönde bir etkileşim var mı, yok mu ona bakmaya çalışacağız ilk başta. Boğulma ibaresi var mı, yok mu? Yoksa diğer alternatifleri değerlendirmeye çalışacağız."

Savaş ve avcılık

Geçtiğimiz yıllarda da pek çok canlı türünün yaşamını yitirip karaya vurduğu görülüyordu ancak bu sayılar Şubat ayından bu oldukça yüksek rakamlara ulaştı. Yunus ölümlerinin bu kadar artmasının sebebi kesin olarak belirlenememekle birlikte; uzmanlar bunun sebebinin Ukrayna ve Rusya arasındaki askeri gerilimin artması olabileceğini söylüyor. 

Yaşamak için kendilerine güvenli bir bölge arayan yunusların kıyıya fazla yaklaşarak balıkçı ağlarına takıldıkları ve bu sebeple boğuldukları düşünülüyor.

(TP)