* Fotoğraflar: Mükremin Tokmak.
Karma Miras Alanı olarak Göreme Millî Parkı ile birlikte UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde bulunan Kapadokya'da tahribata neden olan yol çalışması ekoloji örgütlerinin, sanatçıların ve halkın tepkilerine rağmen devam ediyor.
Kapadokya Alan Başkanlığı'na ait iş makinelerinin faaliyetlerini sürdürdüğü bölgedeki peri bacaları oluşumları, yer altı kentleri, kiliseler ve arkeolojik sit alanları tehdit altında.
İlk olarak Kapadokya Çevre Platformu Sözcüsü Mükremin Tokmak'ın duyurduğu yol çalışması, 14 Eylül'de sanatçı Tarkan'ın sosyal medyada paylaşmasıyla daha fazla görünür oldu ve konuşulmaya başlandı.
Göreme'de yapılan ve yapılmakta olan hasarları görün.
— Kapadokya Çevre Platformu (@CevreKapadokya) September 17, 2022
Yol uğruna peri bacaları ve tarihi yeraltı kiliseleri yok edilecek.
Tarih sizi hiçbir zaman affetmeyecek.@TCKulturTurizm @nevsehirvalilik #KapadokyayaDokunma pic.twitter.com/8dlvDPAior
Ticari aktivite alanı
Yol çalışmasının bölgede yarattığı tahribatla ilgili konuştuğumuz Mükremin Tokmak, bölgede tehlike altındaki kültürel varlıkların peri bacaları ile sınırlı olmadığını söyledi.
Tokmak, yol çalışmasının yaklaşık üç ay önce (Haziran 2022) başladığını söyleyerek şöyle dedi:
"Nevşehir Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu, 2011 ve 2019 yıllarında aldığı iki ayrı kararla Göreme Açık Hava Müzesi ve Tokalı Kilisesi'nin önünden geçen ve Ortahisar-Göreme arasında yapımı süren yolun bölgeye ve kiliseye zarar verdiği gerekçesiyle kapatılması gerektiğini kararlaştırmıştı. Kurul, 'Bu yolu kapatın' dedi; fakat kimse cesaret edip kapatmadı. Nihayet kapandı dedik ancak bu sefer de Nevşehir İl Özel İdaresi Yol ve Ulaşım Hizmetleri başka bir yol çalışmasına başladı.
"Yapımı süren yol üzerinde peri bacaları, kiliseler, şahane özellikleri olan yapılar var. Yaklaşık 50 metrelik bir dağ kütlesini rampayı düzlemek için yukarıdan aşağıya doğru oyuyorlar. Bu yol ile birlikte Kapadokya'nın eşsiz dokusunun üzerinde adeta tepinilmeye başlandı. Dünyanın hiçbir yerinde bu genişlikte ve derinlikte bir yolu, arkeolojik doğal sit alanı statüsü olan bir bölgenin ortasından geçiremezsiniz. Ama Ortahisar Belediyesi burada kendine bir çeşit ticari aktivite alanı açtı."
Çalışmada yayılan titreşimlerin etkisi
Çektiği videolarda bölgede faaliyet yürüten dozerlerin seslerinin de duyulduğunu belirten Tokmak, çalışmalar esnasında meydana gelen titreşimlerin de kültürel varlıkları zarara uğrattığını söyledi. Tokmak sözlerine şöyle devam etti:
"Bölgede sadece peri bacaları değil, bir tanesinde dört sütun olan ve iç içe geçmiş iki kilise var. Dün çektiğim videoda yer alan ve kamuoyuna duyurmaya çalıştığım buydu. Biraz ilerisinde ise yine tarihi bir şapel var. Videolarda yol çalışmasına devam eden dozerlerin sesleri açıkça duyuluyor. Bu bölge birinci derecede tarihi ve doğal sit alanı. Yol çalışması nedeniyle meydana gelen vibrasyon ve diğer hareketlilik hem kiliselerde hem de peri bacalarında tahribata neden oluyor.
"Görüntüleri tüm açıklığıyla paylaştığımızda yol çalışmasının gerekçesi olarak önce dediler ki kaçak yapıları kaldırıyoruz. Zamanında turistlerin rotasında bulunan mobil tuvaletlerden bahsediyorlar. Tamam, zamanında devlet izniyle yapılmış olsa da kaçak yapı diyelim bunlara. Peki neden 2 metrekarelik bir alanda bulunan tuvaletleri kaldırırken, 198 metrekarelik yeni bir alan açtınız kendinize?
"Sesimizi duyurun"
"İkinci gerekçeleri ise şu oldu: Özellikle peri bacaları için bölgeye gelen turistlerin ulaşımını kolaylaştırmak. Efendim zaten bölgeyi gezmek isteyen turist yürümekten imtina etmiyor. Etmesin de. Kültürel varlıkları turistlerin ayağına götürmek bir hizmet mi? Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alıyor burası. Bir kişinin malı değil, tüm dünya yurttaşlarının malı. Ancak biz bırakın bu alanı korumayı, dozerlerle üzerinden geçiyoruz.
Tokmak, son olarak ise gazetecilerin bu soruna daha fazla eğilmelerini isteyerek şöyle dedi: "Çok az gazeteci gördü burada neler olup bittiğini. Gazeteciler gerçekleri yazsın, kamuoyuyla bizim aramızda bir köprü olsun. Tek talebimiz bu. Kapadokya bambaşka bir güzelliğe sahip ve bir tane daha Kapadokya yok. Hepimizin ortak mirası burası."
Ne olmuştu?Ortahisar-Göreme arasından geçirilen yol çalışmasına yaklaşık olarak üç ay önce (haziran) başlandı. Kapadokya Çevre Platformu, haziran ayından itibaren Kapadokya'daki yol çalışmasının peri bacalarına ve diğer tarihi yapılara zarar verdiğini tüm dünyaya duyurmaya çalıştı. Mimarlar Odası Ankara Şubesi, bir açıklama yaparak, yol çalışmalarının Göreme Açık Hava Müzesi başta olmak üzere peri bacaları oluşumlarını, yer altı zenginliklerini, Saklı Kilise'yi ve arkeolojik sit alanlarını tehdit ettiğini bildirdi. Oda 13 Ağustos'ta da Kapadokya Alan Başkanlığı yetkilileri hakkında "görevi ihmal" ve "görevi kötüye kullanma" gerekçeleriyle Nevşehir Cumhuriyet Başsavcılığı'na suç duyurusunda bulundu. |
(TY)
