Kaliforniya’da Toplumsal Cinsiyet Yasası Onaylandı

Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) Kaliforniya eyaletinde kabul edilen yeni bir yasa ile halka açık şirketlere, 2019 yılı sonuna kadar yönetim kurullarında en az bir kadın üye bulundurma zorunluluğu getirildi.

Kaliforniya Valisi Jerry Brown’ın 30 Eylül’de onayladığı yasaya göre, Temmuz 2021’in sonuna kadar da yönetim kurulu üye sayısı beş olan şirketlerin en az iki kadın ve üye sayısı en az altı olan şirketlerin, en az üç kadın üye barındırması şartı getirildi.

Şirketlerin yönetim kurulu üyelerinin listesini devlete bildirmeleri gerekecek. Listeyi bildirmeyen veya yasaya uymayan şirketlere, 100 bin dolardan başlayan cezalar verilecek. İhlalin tekrarlanması durumunda para cezası 300 bin dolara kadar çıkıyor.

Yasa en az üç bin şirketi etkiledi

Yasadan etkilenen en az 3000 şirketin yönetim kurullarına 684’ten fazla kadın üye alması gerekecek.

Yeni yasadan etkilenen şirketler arasında olan Apple’ın sekiz  yönetim kurulu üyesinin sadece ikisi kadın; Facebook’un dokuz yönetim kurulu üyesinin tek kadın üyesi operasyon direktörü Sheryl Sandberg. Yasaya göre Apple’ın en az bir, Facebook’un ise en az iki kadın üye daha alması gerekecek.

Yasayı öneren Kaliforniya’nın Demokrat senatörleri Hannah-Beth Jackson ve Toni Atkins, Kaliforniya’nın yüzde 52’sinin kadın olduğunu ancak halka açık şirketlerin yönetim kurulu üyelerinin sadece yüzde 15’inin kadınlardan oluştuğunu; ayrıca şirketlerin dörtte birinin yönetim kurullarında hiçbir kadın üye olmadığını belirtiyorlar.

Cinsel tacizin engellenmesi için eğitim verilecek

Vali Brown’un onayladığı bir diğer yasa şirketlerin çalışanlarına cinsel tacizi engellemek amaçlı eğitim vermesi. Brown, Kaliforniya’daki devlet üniversitelerinin sağlık birimlerinin öğrencilere kürtaj ilacı temin etmelerini kolaylaştıran yasayı onaylamadı.

The Wall Street Journal: # MeeToo hareketinin etkileri şirketlerin yönetim kurullarına yansıdı

2018’in ilk beş ayında halka açık şirketlerin yönetim kurullarına alınan yeni üyelerin yüzde 31’i, yani 248’i kadındı^[1]. 2017’nin aynı döneminde bu rakam yüzde 22.2 idi^[2].

Ancak, yönetim kurulları üyelerinin yüzde 18’i kadın olsa da, kadın üyelerin artışı pozisyon yükselmeyle eş değer değil. Önde gelen bağımsız yöneticilerin sadece yüzde onu kadın ve yüzde dördü yönetim kurulu başkanı.

Fortune 500 şirketlerinin kadın CEO’larının sayısı 2018’de 32’den 24’e düştü^[3]

Avrupa ülkelerinde benzer bir yasa

Norveç’in 2003’te onayladığı yasaya göre yönetim kurulu üyelerinin en az yüzde 40’ının kadın olması şart. Yasanın onaylanmasından önce üyelerin yüzde dokuzu kadındı, 2018’da ise bu sayı yüzde 44.2.

Benzer bir yasaya sahip diğer Avrupa ülkeleri Almanya, İsveç, İzlanda, Finlandiya, Fransa ve İspanya.

Gelişmiş ülkelerde kadınların yönetim kurullarındaki temsili yüzde 17.3. Türkiye’de ise her sekiz şirketin birden azının (şirketlerin yüzde 11.7’isinin) yönetim kurulunda en az bir kadın var^[4].

Araştırmalar, kadınların yönetim kurulu temsiliyetinin artırılmasını destekliyor.

Peterson Enstitüsü’nün yaptığı araştırmaya^[5] göre kadınların yönetim kurullarındaki temsiliyetinin yüzde 30 artışı, şirket kârının yüzde 15 artışını sağlıyor (McKinsey yaptığı araştırmada aynı bulguya varmakla beraber, McKinsey, ırk ve etnik eşitliliğin artışıyla şirket kârının yüzde 35 artacağını belirtiyor). Yönetim kurullarında toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik Avrupa Komisyonu’nun araştırmasına göre, kadınların yönetim kurullarında eşit temsili, şirketlerin daha doğru kararlar vermelerini ve daha etik olmalarını sağlıyor.

Araştırmalar, değişikliğin sonuçlarını çoğunlukla ekonomik faydalar üzerinden ele alsalar da, ekonomik faydalardan ziyade iş ortamında cinsiyet eşitliğinin elde edilmesi, bir şirketin kârı gibi sürdürebilirliği nispeten daha az olan bir etkiden ziyade toplumsal cinsiyet eşitliği açısından toplumda uzun süreli etkileri olacaktır.

Belirli bir kotaya karşı çıkanlar ne diyor?

Yasanın şart koştuğu belirli bir temsiliyet oranına karşı çıkanlar, kotayı doldurmak için yeterli yetkinliğe sahip olmayan kişilerin cinsiyet, ırk ve etnik köken gibi etmenlerin göz önünde bulundurularak terfi edileceğini savunuyor. Ancak, Peterson Enstitüsü’nün yaptığı araştırmaya göre yüksek öğretim mezunu kadınların oranı erkeklere göre yüzde 12 daha fazla; hukuk, işletme ve sosyal bilimler mezunlarının yüzde 58’i kadınlar. Buna göre, kadınların yetkinliğiyle ilgili bir argümandan ziyade kadınların aynı işe eşit maaş alması ve eşit haklara sahip oldukları bir çalışma ortamı yaratılması öncelik olmalı. (LM/EMK)