Bu oran yaklaşık olarak 120 erkekte 100 kadına eşit. AIDS/HIV virüsünün kadınlarda daha çok görülmesinin; çocuk bakımı, aile sağlığı ve bütünlüğü konularına,toplumsal denge sosyal politikalar ve programlara önemli etkileri var.
Bu durumu kontrol altına almak için; kadınların yüzleştiği en önemli, hatta bir çok durumda tek risk faktörü olan, erkeklerin davranışını anlamak ve değiştirmek gerekli.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Başkanı George W. Bush'un ,AIDS/HIV virüsünü durdurmak için başlattığı 15 milyar dolar değerindeki beş yıllık girişimi, Amerika'nın Afrika'ya olan cömertliğinin güçlü bir sembolü niteliğinde; fakat bu sözün gerçekleştirilmesi fonların ödenmesi ve hükümetin AIDS/HIV'e karşı yürüttüğü stratejinin geliştirilmesine bağlı. Asıl soru ise, Afrika gerçeklerine uydurulan bu programın bir başlangıç niteliğini aşıp aşamayacağı.
Bush'un öncelikli ve koruyucu tedbiri olan "kaçınma", Uganda'da 13 yaşında evlenen kız çocukları, eşlerinden sürekli dayak yiyen kadınlar veya Botswana'da su almak için çıktığı yolda tecavüze uğrayan kız çocukları için bir seçenek değil. Bu durumlarda tek kaçınması gereken ise erkekler.
İkinci tedbir olan "tek eşlilik" ise erkekler için daha önemle vurgulanmalı. Nijerya'nın kuzeyinde kadınlar evlilik dışı ilişki nedeniyle taşlanarak ölüm cezasına çarptırılırken, Afrika'da toplum erkekleri erken yaşlarda cinsel ilişkiye girmeye, çokeşliliğe, hatta "AIDS tedavisi" için bakire kız çocuklarıyla birlikte olmaya teşvik ediyor.
Üçüncü tedbir olan "kondom kullanımı" Afrika'da, cinsel ilişkide söz hakkı olmayan kız çocukları ve kadınlar için hiçbir şey ifade etmiyor.
Açık sözlü siyasi liderlerden AIDS'in yayılmasını kontrol altına almak için bir şeyler yapmaları bekleniyor. Başkan Bush, bu liderliği sağlamak, Afrika liderleri ve toplumla erkek davranışları ve kadınların ihtiyaçları konusunda konuşmak için eşsiz bir fırsata sahip. Mesela, kadınların kötü muamele ve cinsel şiddete maruz bırakıldığı Nijerya'da bir başlangıç yapabilir.
Eddie Madunagu, toplumda kadına yönelik önyargılara karşı gelebilecek, 20 yaş altındaki 2000 erkekle bir çalışma yaptı. "Genç Erkekleri Bilinçlendirme" programı Nijerya gençliğine kadınlar, insan hakları ve yurttaşlık konularında yeni değerler yüklüyor.
Bu program sağlık, saygı ve sadakati öğretirken, yeni jenerasyonun genç kızları ve kadınlarını cinsel şiddetten, ulusu AIDS/HIV virüsünden korumayı amaçlıyor.
Nijerya'nın başka bir bölgesinde, genç kızlara daha iyi yaşayabilmeleri için gerekli olan beceriler öğretiliyor. "Kadın Gücü İnisiyatifi" genç kızlarla çalışarak onlara istemedikleri zaman ilişkiye karşı koymalarını ve kendi potansiyellerini fark etmelerini sağlayacak bilgi beceri ve stratejileri öğretiyor.
Bu girişim dört ülkede, 28 okuldaki bin 500 kız çocuğuna radyo ve gazete aracılığı ile ise yüzlercesine daha hizmet veriyor.
Buna benzer olarak Nijerya'nın kuzeyinde, çok tutucu olan Müslüman bölgede, "Gençleri Sağlık Konusunda Bilgilendirme Projesi" sağlık, cinsellik, beceri kazandırma ve okur yazarlık konularında 150 okulda genç kızlara ve kadınlara eğitim veriyor,ayrıca dini ve diğer erkek liderlere bu projenin öneminin anlaşılması konusunda çalışmalar yapıyor.
Nijerya'da, Mozambik'te, Uganda'da, Botswana'da çalışan sağlık görevlileri ve konuya ilgi gösteren liderler kız çocukları ve kadınların yaşam gerçeğine cevap veren bu programları gerçekleştirmek için ABD desteğine muhtaç.
Bu türdeki yaklaşımlar, AIDS'i yok edecek değişimlerin tohumlarını atmaya başladı. Kadınları daha güçlü bir konuma getirmek ve erkeklerin de bu konuyla ilgilenmesini sağlamak AIDS/HIV'den korunmanın ilk adımlarını oluşturuyor.
Umarız Başkan Bush Afrika'nın gerçekleri ile yüzleştikten sonra bu iki önemli noktayı da programına alır. (KM/AG/PT/NM)
* Kati Marton - Uluslararası Kadın Sağlığı Koalisyonu Yönetim Kurulu Başkanı
* Adrienne Germain -Uluslararası Kadın Sağlığı Koalisyonu Başkanı
* Kati Marton ve Adrienne Germain'in International Herald Tribune Gazetesinde 9 Temmuz 2003'te yayımlanan yazısını Türkçe'ye Pınar Tokur çevirdi.
