"Doğum borçlanması, cinsiyetçi işbölümünü ve erkek egemenliğini güçlendiriyor. Kadınların iş yaşamında eşit yer almasının önünü kapatıyor."
Sosyalist Feminist Kolektif'ten Filiz Karakuş, doğum borçlanmasını, "kadınların doğum sonrasında çocuklarının bakımı ile ilgilendikleri için sigortalı olarak çalışamadıkları günleri Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan (SGK) satın alması" olarak özetliyor.
"Kadınların işe geri dönüşlerine ilişkin düzeleme yok"
Karakuş'a göre, kadınların hem evde ücretsiz çalışıp hem de ceplerinden prim ödemesini öngören düzenleme, kadınların iş yaşamındaki ikincil konumlarını da güçlendiriyor:
"Borçlanma hakkı yalnızca kadınlara veriliyor. Kadınları, işi bırakıp doğacak çocuklarına bakmaya yönlendiriyor. İşi bırakan kadınların geri dönüşü, kıdemi için önlem alınmıyor. Kadınların asıl yerinin ev olduğu fikrini pekiştiriyor. Kesintili çalışmayı kadınlar için doğal gösteriyor."
"10 yıl sonra işlevsiz bir hakka dönüşecek"
5510 Sayılı Yasa ile kadınlar 9 bin gün prim ödemeden ve 65 yaşından önce emekli olamayacak. İki çocuklu bir kadının, doğum borçlanması için bile 20 yıl kesintisiz çalışması gerekiyor.
Karakuş'a göre, esnek, kesintili, güvencesiz çalışan; doğum, hasta bakımı, kriz anlarında evlere yönlendirilen kadınlar için bu hedefe ulaşabilmek ise neredeyse imkânsız. Bu nedenle, bu hakkın giderek işlevsiz kalacağını savunuyor.
Kadınlar ücretsiz ebeveynlik izin, kreş ve erken emeklilik istiyor
Kadınların evde ve işte olmak üzere çift mesai yaptıklarını belirten Karakuş, bu nedenle 5510 Sayılı Yasa kabul edilmeden önce "yıpranma payı" kampanyası yürüterek kadınlar için erken emeklilik istediklerini hatırlatıyor.
"O günlerde taleplerimize sırt çeviremeyen hükümet doğum borçlanmasını gündeme getirdi. Ama düzenleme taleplerimizi karşılamıyor" diyen Karakuş, taleplerini şöyle sıralıyor:
* Ücretsiz çalışan ev kadınları için emeklilik hakkı
* Kadın-erkek 100 kişinin çalıştığı yerde kreş
* İşverenlerin işyerinde çalışan işçi sayısına bakmaksızın her çalışan için kreş bedeli ödemesi
* Kadınlar ve erkekler için, doğum öncesi ve sonrası ücretli ebeveynlik izni.
* Ev içinde karşılıksız emeğimiz ortadan kalkana kadar kadınlar için yrpranma payı ve erken emeklilik hakkı.
Kapsamı genişletildi
5510 sayılı yasa ile doğum yapan kadınlara verilen prim borçlanma hakkının kapsamı 1 Temmuz 2010'da genişletildi.
Düzenleme, doğumdan önce ya da sonra iki yıl süreyle çalışmış olan kadınların, doğum nedeniyle çalışmadığı iki yıllık sürenin primini ödemesini ve böylece kıdemine saydırabilmesini öngörüyor. Düzenleme iki çocuk için kadınlara bin 460 gün doğum borçlanma hakkı veriyor.
Daha önce doğum borçlanmasından faydalanabilmesi için kadın sigortalının, doğum nedeniyle işten ayrılmış veya işten ayrıldığı tarihten itibaren 300 gün içinde doğum yapmış olması gerekiyordu. Düzenlemeyle sigortalı olmadan önce veya sigortalı olduktan sonra fark etmeksizin doğum yapan tüm kadınların doğum borçlanmasından yararlanmalarına imkan tanınıyor. (BB)
