"Dünyada birçok ülke kadına yönelik ayrımcılığı tümüyle ortadan kaldıracak yasal düzenlemeler yapmak ve hayata geçirmekle yükümlü. Ama erkek egemen yönetimler, imtiyazlarından vazgeçmek istemiyor ve bu konuda çaba harcamıyor. Bizim görevimiz onları afişe etmek".
Yukarıdaki sözler, Avrupa ve Akdeniz ülkelerinden kadın ve hak örgütlerinin temsilcilerini haftasonu Taksim, Elite Otel'de düzenlenen "Avrupa-Akdeniz Bölgesinde Cinsiyet Eşitliği: Eylem Planından Harekete?" başlıklı toplantıya Hollanda'dan katılan Özden Yalçın'a ait ve kadınların neden acil taleplere odaklandıkları hakkında fikir veriyor.
Kadınlar toplantıda Birleşmiş Milletler Kadına Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesi Sözleşmesi'nin (CEDAW) etkin uygulanması için, 2006'da hükümetlere sundukları eylem planın ne ölçüde hayata geçtiğini tartıştı.
Toplantıda konuşan Reyhan Yalçındağ da, Türkiye'nin de genel tablodan farklılaşmadığını; kadın haklarının hükümetin gündeminde ön sıralara çıkmadığını söyledi.
Hükümetler gönülsüz
Kadınlar toplantıda, 2006'da ülke bakanlarına sunulan İstanbul Eylem Planı'nın (Istanbul Plan of Action-IPA), geçen süre içinde etkin uygulanmadığını ve verilen sözlerin tutulmadığını vurguladı.
Hükümetlerin eylem planını hayata geçirmekte gönülsüz olduğu belirtilirken, Türkiye, Fas, Ürdün, Cezayir ve Mısır'da yapılan kampanyalar sonrası CEDAW'daki bazı maddelerin kabulüne ilişkin olumlu gelişmelerin olduğu söylendi. Yine de yönetimler, özellikle Akdeniz ve Ortadoğu ülkelerinde yerel ve kültürel hassasiyetler öne sürülerek yasalarda tam değişiklik yapılmasına yanaşmıyor.
Avrupa ülkelerindeyse vurgu, yasalarda sözleşmeye uygunluğun sağlanmasına karşın, iş yaşamında ve şiddet konusunda ayrımcılığın devam ettiği. Bazı mesleklerde erkeklerin yoğunlukta olması, örneğin Fransa'da kadınların yüzde 70'ten fazlasının yarı zamanlı işlerde çalışması, eşit işe eşit ücretin uygulanmadığı ve kadınların meslekte yükselmesine ilişkin engeller gibi.
Kadınların bakanlara çağrısı
1997'de kurulan ve 30 ülkeden 80 hak örgütünü biraraya getiren Avrupa-Akdeniz İnsan Hakları Ağı (EMHRN) çatısı altındaki örgütler İstanbul'daki toplantıda, 11-12 Kasım'da Fas'ta gerçekleşecek "Kadının toplumdaki rolünün güçlendirilmesi" başlıklı Avrupa-Akdeniz bakanlar buluşması için bir öneri listesi hazırladı. Buna göre bakanlardan istenenler;
- Cinsiyet eşitliği ve kadın haklarına yönelik planların uygulanması için güvence verilmesi.
- CEDAW'a konulan çekincelerin kaldırılması.
- Göçmen kadınlar başta olmak üzere tüm kadınların vatandaşlık haklarının garantiye alınması, ekonomik durumlarının güçlendirilmesi için harekete geçilmesi.
- IPA'nın uygulamaya geçmesi için,kadın örgütleri ve sivil toplumun aktif ortak olduğu, işlerliği olan mekanizmalar kurulması.
'Türkiye bir arpa boyu yol alamadı'
EMHRN ağında Türkiye'den yer alan tek örgüt olan İnsan Hakları Derneği (İHD) adına konuşan Yalçındağ'a göre, Türkiye 2006'dan bu yana kadının statüsünün ilerlemesi, istihdam, sosyal güvenlik, seçilmiş ve atanmış organlarda temsiliyet gibi konularda kadın-erkek eşitliğinin sağlanması meselesinde bir arpa boyu yol alamadı.
Yalçındağ kadına yönelik şiddetle mücadele konusunda bazı idari düzenlemeler yapıldığını ancak eril anlayışın yaşamın her alanında hakim olması ve uygulamadaki sorunların ilerlemeyi engellediğini söylüyor.(ÖG/EÜ)
