Haberin İngilizcesi için tıklayın
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Aksoy, Türkiye’den yurt dışına kaçırılan tarihi eserlerden 4 bin 398’inin 2004-2019 yılları arasında iadesinin sağlandığını açıkladı.
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer’in “Ülkemizden yurt dışına kaçırılan ve farklı müzelerde sergilenen tarihi eserler ile yurt dışından iadesi sağlanan tarihi eserlere ilişkin” Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay’a yöneltmiş olduğu yazılı soru önergesine yanıt veren Bakan Ersoy kültür varlıklarının iadesine ilişkin şunları söyledi:
“Kültür varlıklarının iadesine yönelik çalışmalar 1970 sözleşmesi ruhuna uygun olarak yürütülmektedir. Ancak, Unesco 1970 sözleşmesi kapsamında iade edilen eserlere ilişkin ayrı bir istatistik tutulmamaktadır.”
Gürer: Ciddi bir boşluk var
Bakanlığın yanıtı üzerine açıklama yapan Gürer, ekonomik kriz ile define avcılığının yaygınlaştığını ve Anadolu’da çok yerde kaçak kazı izlerine rastlandığını söyledi:
“Yurt dışından ülkemize iadesi sağlanan 4 bin 398 adet eser; bilinen ve takibe alınan eserler, demek ki bu kadar eserin ülkemizden kaçırıldığı ispatlanmış, bu da gösteriyor ki bu alanda ciddi bir boşluk var.
* Milletvekili Ömer Fethi Gürer
“Yasal düzenlemeler ile denetim ve takipler artırılmalı, ülke genelinde bilinen yerlere definecilerden önce bakanlık bilimsel kazı ile ulaşmalıdır. Toplumsal tarihi açığa çıkarma ve sahiplenme sağlayacak düzenlemeler yapılmalıdır.”
Kaç tarihi eser geldi?
CHP’li vekil Gürer, bakanlığa verdiği yazılı soru önergesinde şunları sormuştu:
- Ülkemizden yurt dışına kaçırıldığı saptanan ve farklı müzelerde sergilenen tarihi eser sayısı ne kadardır?
- Ülkemizde sergilenen tarihi eserlerden son 15 yılda yurt dışından getirilen tarihi eser sayısı ne kadardır?
- 1979 Unesco sözleşmesinden sonra ülkemize toplam kaç tarihi eserin geri getirilmesi sağlanmıştır?
- Halen bakanlıkça bilimsel dosyası hazırlanıp yurt dışındaki müzelerden iadesi istenen eserler var mıdır?
Bakan: Sözleşme doğrudan işletilemiyor
Kültür ve Turizm Bakanı Ersoy ise yanıtında şunları kaydetti:
“Kültür Varlıklarının Kanunsuz İthal, İhraç ve Mülkiyet Transferinin Önlenmesi ve Yasaklanması İçin Alınacak Tedbirlerle İlgili Sözleşme ‘ye, ülkemiz 21 Nisan 1981'de taraf olmuştur.
“1970 Unesco sözleşmesi, taraf ülkeler arasında bilgi alışverişinde bulunarak karşılıklı işbirliğinin güçlenmesine imkân sağlayacak bir platform oluşturmaktadır. Ülkelerin ulusal kanunlarına intibak ettirilmesi gereken sözleşme doğrudan işletilememektedir.
“Unesco kapsamındaki iadelerin istatistikleri yok”
“Kültür varlıklarının iadesine yönelik çalışmalar 1970 sözleşmesi ruhuna uygun olarak yürütülmektedir. Ancak, Unesco 1970 sözleşmesi kapsamında iade edilen eserlere ilişkin ayrı bir istatistik tutulmamaktadır.
“1980 yılından itibaren iadesi sağlanan eserlere ilişkin detaylı bilgilere https://kvmgm.ktb.gov.tr/TR-44470/yurt-disindan-iadesi-saglanan-eserler.html adresinden ulaşılabilmektedir.
“Bazı iade girişimleri devam ediyor”
“Bakanlığımız tarafından, Almanya, ABD, Avusturya, Belçika, Bulgaristan, Danimarka, Fransa, İngiltere ve İtalya'nın da aralarında bulunduğu farklı ülkeler nezdinde ülkemiz kökenli eserlerin iadesine yönelik girişimde bulunulmuş olup çalışmalar devam etmektedir.” (TP)
