Julian Assange: WikiLeaks'in kurucusu için son 14 yıl nasıl geçti?

Wikileaks kurucusu Julian Assange, ABD'nin Irak ve Afganistan'da işlediği savaş suçları, Guantanamo'da esirlere yapılan işkence ile Kenya'daki yargısız infazlar dahil birçok olaydaki ihlalleri delillendiren binlerce gizli belgeyi yayımladığı için yıllardır siyasi tutsak konumunda.

Ekvador'un diplomatik statüsünü iptal etmesinin arıdından Birleşik Krallık'taki Belmarsh Hapishanesine konulan Assange, uzun süredir ABD'ye iade edilmemek için mücadele ediyor. Çünkü ABD, Assange'ın 18 ayrı suçtan toplamda 175 yıl hapsini istiyor.

Olay artık Birleşik Krallık'ın Yüksek Mahkemesinde. Birleşik Krallık mahkemelerinin ABD'ye iadesine ilişkin kararına karşı son kez temyiz başvurusunda bulundu. İki gün süren davada dün karar çıkması bekleniyordu ancak Yargıç Victoria Sharp, Assange'ın ABD'ye iadesine ilişkin kararın daha sonraki bir tarihte vereceğini açıkladı.

Wikileaks kurucusu belgeleri yayımladığından beri yasal taciz altında. Sürece ışık tutuyoruz:

2010

Assange hakkındaki yakalama kararı

• 31 Ağustos: İsveç polisi Assange'ı biri tecavüz, diğeri taciz olmak üzere iki ayrı iddia hakkında sorguya çekti. Assange suçlamaları reddetti.
• 18 Kasım: İsveç, Londra’da olan Assange'ın tecavüz ve cinsel taciz şüphesiyle sorgulanabilmesi için uluslararası bir tutuklama emri çıkarttı.
• 7 Aralık: Assange Londra'da polise teslim oldu ve tutuklandı.
• 16 Aralık: Destekçileri 240 bin sterlinlik kefaret ücretini ödedi ve Assange serbest bırakıldı.

2011

Assange, iade duruşmasına girerken (Fotoğraf: Sipa Press / Rex Features)

• 2 Kasım: Assange İsveç'e iadesi için yapılan temyiz başvurusunu kaybetti.

2012

• 19 Haziran: Assange siyasi sığınma talebiyle Londra'daki Ekvador Büyükelçiliğine girdi.
• 16 Ağustos: Ekvador siyasi sığınma hakkı verdi.
• 19 Ağustos: Assange, Ekvador büyükelçiliğinin balkonuna çıkıp ABD’yi WikiLeaks'e karşı "cadı avından vazgeçmeye" çağırır.
• 20 Aralık: Ekvador Büyükelçiliğinin balkonuna çıkıp destekçilerine teşekkür etti. İsveç'e iade edilmemek için görüşmeler yapmak üzere tekrar "kapının açık olduğunu" söyledi.

2013

• 18 Haziran: Assange gazetecilere, hakkındaki suçlamalar düşse bile ABD'ye iade edileceği korkusuyla elçilikten ayrılmayacağını söyledi.

2014

• 16 Temmuz: Stockholm'de bir yargıç, iki kadına karşı cinsel suç işlediği iddiasıyla Assange hakkında çıkarılan tutuklama kararını onadı. Assange daha sonra temyiz başvurusunu kaybetti.

2015

Assange Rahip Jesse Jackson ile Londra'daki Ekvador Büyükelçiliğinde (Fotoğraf: Yui Mok / PA) 

• 13 Mart: İsveçli savcılar Assange’yi elçilikte sorgulamak istedi.
• 13 Ağustos: Taciz iddiasıyla ilgili soruşturma zaman aşımı nedeniyle durduruldu. Tecavüz suçlamasının soruşturması devam ediyor.
• 16 Ağustos: Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı Hugo Swire, Ekvador'un Assange'ı büyükelçiliğinde barındırma kararının adaletin düzgün işlemesini engellediğini söyledi. Birleşik Krallık'ın onu İsveç'e iade etme konusundaki yasal yükümlülüğünü yineledi.
• 12 Ekim: Polis, Ekvador Büyükelçiliği önünde üç yıldır sürdürdüğü 24 saatlik nöbetine son verdi. Bunun 12 milyon sterlinden daha pahalıya mal olduğu tahmin ediliyor.

2016

Assange, BM Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubunun raporunu elinde tutuyor (Fotoğraf: Rupert Hartley / REX) 

• 5 Şubat: Birleşmiş Milletler’in (BM) Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubu Assange'ın "keyfi olarak gözaltında tutulduğunu" söyledi ve yetkilileri Assange'ın "özgürlüğünden mahrum bırakılmasına" son vermeye çağırdı. Ertesi ay, Birleşik Krallık hükümeti görüşün "son derece kusurlu" olduğunu söyleyerek bir inceleme talebinde bulundu; ancak bu reddedildi.
• 20 Haziran: Ekvador, İsveç makamlarının Assange ile resmi olarak görüşme talebinde bulunduğunu açıkladı.
• 9 Ağustos: Assange, ülkenin BM Keyfi Tutuklamalar Çalışma Grubunun bulgularına uyması gerektiğini savunarak bir İsveç mahkemesine temyiz başvurusunda bulundu.
• 14 Kasım: Assange, Ekvador Büyükelçiliğinde İsveçli yetkililer tarafından iki gün sorgulandı.

2017

Fotoğraf: Chelsea Manning / Instagram

• 17 Ocak: Barack Obama, belgeleri Assange’ye sızdıran asker Chelsea Manning'i serbest bıraktı. Bu Assange'ın Ekvador Büyükelçiliğindeki sürgününe son vereceği spekülasyonlarına yol açtı.
• 19 Ocak: Assange, Manning kararının ardından düzenlediği basın toplantısında, haklarına saygı gösterilmesi koşuluyla ABD'ye gidebileceğini söyledi.
• 9 Mart: Eski Birleşik Krallık Bağımsızlık Partisi (UKİP)  lideri ve Avrupa Parlamentosu milletvekili Nigel Farage elçilikten çıkarken görüldü.
• 21 Nisan: Dönemin ABD başsavcısı Jeff Sessions, Assange'ın tutuklanmasının ABD için bir öncelik olduğunu söyledi.
• 19 Mayıs: İsveçli yetkililer tecavüz iddiasıyla ilgili soruşturmayı aniden durdurdu.

2018

• 11 Ocak: Birleşik Krallık Dışişleri Bakanlığı Ekvador hükümetinin Assange'a diplomatik statü verilmesi talebini geri çevirdi. Ekvador, Assange'ın talebi üzerine Aralık ayında kendisine vatandaşlık verdiğini doğruladı.
• 13 Şubat: Westminster Sulh Ceza Mahkemesi Assange'ın kefaletle serbest bırakılmayı reddetmesi üzerine tutuklama kararını onadı. Bir yargıç onu mahkemeye çıkacak "cesareti" göstermeye çağırdı.
• 28 Mart: Ekvador Büyükelçiliği, Assange'ın başka devletlerin işlerine müdahale ettiğini belirterek internet erişimini askıya aldı .
• 9 Ağustos: ABD Senatosu, Rusya'nın 2016 başkanlık seçimlerine müdahale ettiği iddialarına ilişkin soruşturmanın bir parçası olarak Assange ile görüşme talebinde bulundu.
• 19 Ekim: Assange, Ekvador'u "temel hak ve özgürlüklerini" ihlal etmekle suçladı.
• 16 Kasım: ABD Adalet Bakanlığı bir mahkeme belgesinde yanlışlıkla Assange'ın adını verdi. Bu da Assange’nin gizli bir şekilde suçlanmış olabileceğini şüphesini doğurdu.

2019

Assange Ekvador Büyükelçiliğinde gözaltına alınırken (Fotoğraf: The Guardian)

• 23 Ocak: Assange'ın avukatları Başkan Donald Trump yönetiminin "gizlice dosyalanmış suçlamaları” açıklamasını sağlamak amacıyla harekete geçtiklerini açıkladılar.
• 5 Nisan: Assange'ın Ekvador Büyükelçiliğinden atılıp atılmayacağı konusunda çelişkili haberler gelmeye başladı.
• 11 Nisan: Assange, Ekvador’un diplomatik statüsünü iptal edilmesinin ardından büyükelçilikte tutuklandı.
• 1 Mayıs: Assange, Southwark Kraliyet Mahkemesi tarafından 50 hafta hapis cezasına çarptırıldı. Eylül ayından itibaren de Belmarsh Hapishanesinde tutuklu kalmaya devam etti.
• 19 Mayıs: İsveç, tecavüz iddiasıyla ilgili soruşturmayı yeniden başlattı.
• 19 Kasım: İsveçli yetkililer tecavüz iddiası soruşturmasına son verdi.

2020

• 24 Şubat: Assange, Woolwich Kraliyet Mahkemesi'nde ABD’ye iade duruşmasıyla karşı karşıya kaldı. Avukatları, 2003 tarihli bir suçluların iadesi anlaşması nedeniyle ABD’ye iade edilmek istenen Assange’ın “suçlu” olmadığı için ABD’ye iade edilemeyeceğini savundu.
• 25 Mart: Assange, koronavirüs krizinin ortasında video bağlantıyla Westminster Sulh Mahkemesine çıkarıldı ve burada kefaletle serbest bırakılması talibi reddedildi.
• 24 Haziran: ABD Adalet Bakanlığı Assange'ın "ABD tarihindeki en büyük gizli bilgi ifşalarından birinde" oynadığı iddia edilen rolle ilgili 18 maddelik güncellenmiş bir iddianame yayınladı.
• 7 Eylül: Assange'ın iade duruşması Old Bailey'de (İngiltere ve Galler Merkez Ceza Mahkemesi) yeniden başladı.

2021

• 4 Ocak: Old Bailey'de bir yargıç Assange'ın ABD'ye iade edilemeyeceğine karar verdi.
• 6 Ocak: ABD hükümeti Assange'ın iade edilmeme kararını temyiz etti. Bu sırada Assange'ın Westminster Sulh Ceza Mahkemesinde kefaletle serbest bırakılması da reddedildi.
• 11 Ağustos: Yüksek mahkeme, ABD hükümetine, Old Bailey’in Assange'ı iade etmeme kararına karşı temyiz başvurusunun temelini genişletme izni verdi.
• 10 Aralık: ABD hükümeti, Assange'ın iade edilmemesine karşı açtığı temyiz davasını kazandı.
• 23 Aralık: Assange'ın avukatları, ABD'ye iade konusunda Yüksek Mahkeme’ye gitti.

2022

Stella Moris, Assange ile evlenmek için hapishaneye giderken (Fotoğraf: Chris Hedges) 

• 24 Ocak: Assange, ABD'ye iadesine izin veren karara karşı Yüksek Mahkemeye yaptığı temyiz başvurusunun ilk aşamasını kazandı.
• 14 Mart: Yüksek Mahkeme, Assange'ın Aralık 2021'deki karara karşı temyiz başvurusunda bulunmasına izin vermedi.
• 23 Mart: Assange, Belmarsh Cezaevi'nde Stella Moris ile evlendi. Tören üç saat sürdü ve çiftin iki küçük oğlu ve Assange'ın babası John Shipton'ın da aralarında bulunduğu altı davetli katıldı.
• 20 Nisan: Westminster Sulh Ceza Mahkemesi resmi olarak bir iade emri çıkardı. Böylelikle, dönemin İçişleri Bakanı Priti Patel’e iadeyi onaylayıp onaylamayacağına karar vermesi için iki ay süre tanındı.
• 17 Haziran: Patel iade kararını imzaladı.
• 1 Temmuz: Assange iadeye karşı Yüksek Mahkemeye temyiz başvurusunda bulundu.
• 22 Ağustos: Assange'ın hukuk ekibi, bölge yargıcı Vanessa Baraitser'in 4 Ocak 2021 tarihli kararına yeni kanıtlarla itiraz ederek yüksek mahkemeye "mükemmelleştirilmiş bir temyiz gerekçesi" sundu.

2023

• 6 Haziran: Assange'ın temyiz başvurusu, "dört temyiz gerekçesinden hiçbirinin düzgün bir şekilde tartışılabilir bir noktaya işaret etmediği" gerekçesiyle reddedildi. Ayrıca Yüksek Mahkeme ayrı bir kararla da Assange'ın Vanessa Baraitser'in Ocak 2021'de verdiği bir kararı temyiz etmesine de izin vermedi.
• 13 Haziran: Assange'ın ekibi yüksek mahkemeye yeniden itirazda bulundu.
• 19 Aralık: Assange'ın ekibi bir sonraki temyiz duruşmasının Şubat 2024'te yapılacağını doğruladı.

2024

• 15 Şubat: Stella Assange gazetecilere, Assange'ın son başvuruyu kaybetmesi halinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne başvuruda bulunacağını söyledi.
• 20 Şubat: Assange'ın temyiz duruşması Kraliyet Adalet Sarayında başladı.
• 21 Şubat: ABD hükümetinin avukatları mahkemede Julian Assange'a yönelik siyasi amaçlı suçlamaları reddetti. Assange’ın bilgisayar korsanlığını teşvik ettiğini iddia etti. Yüksek Mahkeme Assange'ın ABD'ye iadesine ilişkin kararını daha sonraki bir tarihte vereceğini açıkladı.

(HA)