Çewlîg yek ji wan bajarên heremê ye ku xwedî xwezayekî bi av, dar û şînkayî ye. Tevî hişkesaliyê isal li gori salên berê baran zêde barî û herêm bi av û şinkayeyê hatiye xemilandin. Ji ber vê yekê deşt û şaxên çewlîgê heta niha jî avîn û şîn in. Îsal xwezaya heremê ji salên borî rengîntir e.
Deşta gundê Çilbazarê (Qerxebazar) li piştî gîhaçinînê ji ajalan re vedibe û gelek ajalên gund reng didin deştê. İsal ji ber ku hêjnayî li xwezayê berbelav bûye ajalên heremê gelek kêf dikin.
Ji xwezaya herêmê çend dîmenên ciwan:
Çiyayê Çilbazarê (Qerxebazar) bi zozanên xwe yên rengîn bi salane ji bo gundîyan û sewalkaran bûye malbendekî grîng. Xwedî avekî dewlemend e û gelek çevkanîyên sar li xwe dihewîne. Bi destpêka biharê re welatiyên gundê Çilbazarê dibin mêvanê av, hêşnayî û zozanên rengîn.
Golbehrî ku 11 km li rojhilatê Kanireşê ye û nêzî 1150 metre çargoşe ye û her weha gola herî mezin a Çewligê ye. Ji asta deryayê bilindahiya wê 2000 metre ye. Qada golê bi destpêka havînê re ji ber helîna berfê û çavkaniyên di bin golê de ji 1500 metre çargoşeyî derbas dibe.
Golbehrî li herêmê yekane gole ku bûye mijara gelek mîtolojî û efsaneyan. Her weha gelek çîrokan li xwe dihewîne.
Dêra Gundê Toxlan ya hezar salî
Gundê Toxlan yek ji wan gundan e ku xwedî dêrekî dîrokî ya Ermeniyan ne. Toxlan 3 kîlometre ji Kanîreşê dûr e û derdora hezar û 500 kes lê dijî. Li gorî dîroknas û welatiyên herêmê navê dêrê Agos ango Dayîka Meryem e û dîroka avabûna dêrê heta hezar sal berê diçe.
(DD/AY)