Şemdinli'de 9 Kasım 2005 tarihinde Umut Kitapevi'ne düzenlenen bombalı saldırı sonrası açılan dava da yeni bir gelişme yaşandı.
Askeri Yargıtay Başsavcılığı Şubat 2011'de, Şemdinli davasında askeri mahkemenin görevsiz, Hakkâri Ağır Ceza Mahkemesinin görevli olduğu yönünde görüş bildirmiş ve davanın sivil mahkemede görülmesine hükmetmişti.
Kararın gittiği Uyuşmasızlık Mahkemesi ise Mayıs 2011'de tarihi bir karara imza attı.
Kararla birlikte dosya dört yıl aradan sonra dosya tekrar Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmişti.
Mahkeme tensip tutanağıyla Şemdinli davası sanıkları astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz ile itirafçı Veysel Ateş hakkında tutuklama kararı çıkararak, 21 Temmuz tarihine duruşma günü verdi.
Mahkeme heyeti, kararın sanıklara ulaştırılması ve 24 saat içinde yakalanmaları için Özel Yetkili Van Cumhuriyet Başsavcı Vekilliği'ne müzekkere yazdı.
Başsavcı Vekilliği de karar gereği, Muğla İl Jandarma Komutanlığı emrinde görevli sanık Ali Kaya, Aydın İl Jandarma Komutanlığı emrinde görevli sanık Özcan İldeniz ve Sakarya'da ikamet eden itirafçı Veysel Ateş için ilgili Cumhuriyet Başsavcılıklarına faks çekti.
Sanık Veysel Ateş'in, mahkeme kararı üzerine akşam saatlerinde Sakarya'da ikamet ettiği adresinde gözaltına alındığı, diğer sanıkların ise bulundukları illerdeki Merkez Komutanlıklarınca gözaltına alınacağı bildirildi.
Şemdinli davasında bugün kadar neler oldu?
Şemdinli'de Özipek Pasajı'nda bulunan Umut Kitapevi, 9 Kasım 2005 tarihinde bombalı saldırıya uğradı.
Saldırıda Ali Yılmaz ve Mehmet Zahir Korkmaz adlı vatandaşlar yaşamını yitirdi.
Saldırıyı gerçekleştiren JİTEM elemanı ve itirafçı Veysel Ateş ile JİTEM elemanları astsubaylar Ali Kaya, Özcan İldeniz vatandaşlar tarafından suçüstü yakalandı. Araçlarında ise infaz edilecek kişilerin ev ve işyeri adresleri ile telefon numaralarının bulunduğu ajanda, krokiler, birçok yazılı belge bulundu.
Şemdinli olayına ilişkin 22 Kasım 2005 tarihinde Van'da soruşturma başlatıldı.
Bombalama olayına karıştıkları gerekçesiyle astsubaylar Kaya ile İldeniz 28 Kasım'da Van'da tutuklanarak Askeri Cezaevi'ne konuldu.
Savcı Sarıkaya görevden alındı
Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'nde 19 Haziran 2006 tarihinde yapılan yargılamada Kaya ve İldeniz'e "Adam öldürmek, çete kurmak ve adam öldürmeye teşebbüs etmek" suçlarından 39 yıl 10 ay 27'şer gün hapis cezası verildi.
Savcı Ferhat Sarıkaya, Kaya ve İldeniz için "Tanırım, iyi çocuklardır" diyen dönemin Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Yaşar Büyükanıt hakkında dava ile bağlantısı olduğu iddiasıyla ek bilgiyi Genelkurmay Başkanlığı'na göndermişti. Bunun üzerine Büyükanıt'a yönelik suçlamaları gerekçe gösterilen Savcı Sarıkaya, Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu'nca (HSYK) görevden alındı.
Van 3. Ağrı Ceza Mahkemesi'nde görülen davada sanıkların avukatlarının yaptığı temyiz başvurusu üzerine Yargıtay 9. Dairesi, 8 Mayıs 2007 tarihinde dava dosyasını "Eksik soruşturma" ve "Görevsizlik" gerekçesiyle bozarak, Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderdi.
Mahkeme heyeti eksiklikleri tamamlayarak dosyanın görev sorumluluğunun kendisine ait olduğunu belirtti. Ancak iki duruşmadan sonra mahkeme heyetinin değişmesi üzerine yeni gelen heyet, 10 bin sayfalık dosyayı incelemeden Yargıtay'ın 27 Kasım 2007 tarihli kararına uyarak, Van Merkez Komutanlığı'nda bulunan Van Askeri Mahkemesi'ne gönderdi.
Mağdur avukatları: "Hukuk bitti"
Davanın Van Askeri Mahkemesi'ne taşınması üzerine mağdur avukatları, sanıkların tahliye edilmek istendiğini belirterek duruşmalara katılmama kararı aldı.
Davada, tutuklu bulunan Kaya, İldeniz ve Ateş, "Kaçma ihtimallerinin bulunmadığı ve delilleri karartmalarının söz konusu olmayacağı" gerekçesiyle 14 Aralık 2007 tarihinde tahliye edildi.
Sanıkların askeri Mahkeme'deki yargılamaları sürerken, mahkeme süreci ve yaşananlar kamuoyunun hukuka olan güvenini yitirmesine neden oldu.
Dosyanın Askeri Mahkeme'ye gönderilmesini mağdur avukatları hukukun bittiği nokta olarak değerlendirerek, duruşmalara katılmama kararı aldı.
Askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasının önünü açan yasal düzenlemenin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından 9 Temmuz'da onaylanmasının ardından 12 Temmuz'da Ceza Muhakemesi Kanunu'nun Özel Yetkili Ağır Ceza Mahkemeleri'nin görev alanını tanımlayan 250. maddesi değiştirildi.
Yasanın yürürlüğe girmesinin ardından, Şemdinli davasının müdahil avukatları Çağdaş Hukukçular Derneği Genel Başkanı Selçuk Kozağaçlı, Van Baro Başkan Yardımcısı Murat Timur, Yetkili Ağır Ceza Mahkemesi'ne başvuruda bulunarak, Askeri Mahkeme'de devam eden dosyaya görevsizlik kararı verilerek dosyanın yeniden Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesini talep etti.
Talep üzerine Askeri Mahkeme aldığı kararla dosyayı Hakkari Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilmesine karar verdi. Karar üzerine yapılan itirazlar sonucu dosya Askeri Yargıtay'a gitti.
Dosya sivil mahkemede
Askerlerin sivil mahkemelerde yargılanmasının önünü açan yasal düzenlemenin Cumhurbaşkanı Abdullah Gül tarafından 9 Temmuz 2009 tarihinde onaylanmasının ardından 13 ay boyunca Askeri Yargıtay'da kalan Şemdinli davasının dosyasında, ilk olarak Askeri Yargıtay Başsavcısı Hakim Kd. Albay Ozan Odabaş, dosyanın sivil mahkemeye gitmesi yönünde 13 sayfalık bir talepte bulundu.
Askeri Savcılık görevsizlik gerekçesinde, Savcı Ferhat Sarıkaya'nın hazırladığı ve görevden men edilmesine neden olan iddianamedeki benzer görüşlere yer verdi.
Şemdinli olayının üç kişiyle sınırlı olmadığına dikkat çeken savcılık, olayın arkasında bulunan güçlerin ortaya çıkarılmasını istedi.
Yargılanan astsubaylar Ali Kaya, Özcan İldeniz ile itirafçı Veysel Ateş'in amacının PKK ile bağlantılı olarak gördükleri Seferi Yılmaz'dan "terör" yöntemiyle intikam olmak olduğu da belirtilen savcılık, olayın arkasındaki göçlerin ortaya çıkarmasının mahkemelerin görevi olduğu kadar askeriyenin de görevi olduğuna dikkat çekti.
Askeri savcının beyanlarından sonra Askeri Yargıtay yapılan yasal düzenlemelere dikkat çekerek, Dosyanın sivil mahkemede görülmesine karar verdi. Verilen karardan sonra Askeri Yargıtay, dosyanın hangi mahkemede görülmesinin belirlenmesi için Uyuşmazlık Mahkemesine gönderdi.
Duruşma 21 Temmuz'da
Dosyayı değerlendiren Uyuşmasızlık Mahkemesi kararını verdi. Astsubaylar Ali Kaya, Özcan İldeniz ve itirafçı Veysel Ateş'in "suç örgütü üyesi olmak ve adam öldürmek" suçlarından özel yetkili mahkemelerde yargılanması hükme bağlandı.
Kararla birlikte Şemdinli dosyası Van 3. Ağır Ceza Mahkemesi'ne gönderilen dosya neticesinde mahkeme de tenzip tutanağıyla Şemdinli davası sanıkları astsubaylar Ali Kaya ve Özcan İldeniz ile itirafçı Veysel Ateş hakkında tutuklama kararı çıkardı. Mahkeme duruşma günü olarak da 21 Temmuz'a gün verdi. (HK)
