Yargıtay 9. Dairesi'nin kararıyla işyerinde psikolojik tacize (mobbing) uğradığı ve bu nedenle tazminata hak kazandığı kesinleşen Tülin Yıldırım, bu süreçte işten çıkarılması da haksız bulunduğu için Jeoloji Mühendisleri Odası'ndaki (JMO) işine geri dönmek üzere.
İşe iade davasını da kazanan Yıldırım, JMO'dan işe başlatılma tarihini bekliyor.
Altıparmak: Psikolojik tacizi önlemek işverenin yükümlülüğü
bianet'in görüştüğü Yıldırım'ın avukatı Ayşe Altıparmak Yargıtay'ın kararının kesinleşmiş olduğunu, emsal niteliği taşıdığını vurguladı.
"İş Kanunu'nda cinsel taciz vardı; ama psikolojik taciz yoktu. Bu kararla artık Türkiye'de iş hukukunda psikolojik taciz de var."
Ankara 8. İş Mahkemesi Yıldırım'ın psikolojik taciz nedeniyle bin YTL manevi tazminata hak kazandığına hükmetmiş, JMO bu kararı temyiz etmişti.
Altıparmak artık işverenlerin İş Kanunu'nun 79. maddesindeki işçiyi gözetme borcu kapsamında psikolojik tacizi önlemekle yükümlü olduğunu, bunun Türkiye'nin onayladığı Avrupa Sosyal Şartı'nın işçilere tanıdığı "onurlu çalışma hakkı" kapsamında da yer aldığını vurguluyor.
Altıparmak bu sürecin işçilere psikolojik tacize uğradıklarında iş sözleşmesini haklı nedenle sona erdirip tazminatlarını alma hakkı verdiğinin de altını çizdi.
"Mobbing yapan cezasız kalmayacağını bilmeli"
Altıparmak mobbing'e uğradığını düşünenlere şunları öneriyor.
Üstlere iletin: "Mobbing'i genellikle amirler yapıyor. Bunu kurum içinde disiplin soruşturması yürüten bir organ varsa oraya, insan kaynakları bölümlerine veya daha üst yöneticilere bildirin, disiplin soruşturması açılmasını talep edin. Mobbing yapanın iş akdinin feshedilmesi gerekiyor. Yaptırımı olacağını bilirse, bundan çekinir."
Delil toplayın: "Mümkün olduğunca delil toplayın. Mobbing genelde bire bir ortamlarda yapılır. Bu yüzden başkalarının önünde konuşmaya çalışın. Daha çok tanık yaratın."
Yargıtay kararını anımsatın: "İşveren ya da yöneticiler mobbing'den bihaber olabilir, kabul etmek istemeyebilir. Yargıtay'ın bu kararını anımsatın."
Profesyonel destek: "Profesyonel desteğe başvurun. Mobbing'in ruhsal sonuçlarını raporlayın. Çekinmeyin, bu yapanın suçudur. Yıldırım, depresif durumu iş göremez diyen doktor raporuyla belgelemişti."
Yargıya gidin: "Yargı yoluna başvurun. Hukukçulara Yargıtay'ın mobbing kararını anımsatın."
"Mobbing sistematiktir"
Altıparmak mobbing'in ayırt edici özelliğinin sistematikliği, düzenliliği olduğunu anımsatıyor.
"Mobbing iddiası için tek bir kavga, söz yeterli değil. Düzenli olarak sizi diğer işçilerden ayrı tutarak baskılayacak bir uygulamadır."
Uluslararası Af Örgütü (UAÖ), işyerinde sistematik tacizin bazı örneklerini şöyle sıralıyor.
Kendini göstermeyi ve iletişim oluşumunu etkilemek: Üst konumda olan kişi mağdurun kendisini gösterme olanaklarını kısıtlar, sürekli sözünü keser, yüzüne bağırır ve yüksek sesle azarlar, yapılan işi sürekli eleştirir.
Sosyal ilişkilere saldırılar: Çevredeki insanların mağdur edilen kişi ile konuşmaması, bu kişinin kimse ile konuşamaması, kendisi mekanda yokmuş gibi davranılması.
İtibara yönelik saldırılar: Mağdur edilen kişinin arkasından kötü konuşulması, asılsız söylentilerin yayılması, gülünç durumlara düşürülmesi, cinsel imaların yapılması.
Kişinin yaşam kalitesi ve mesleki durumuna saldırılar: Hiçbir özel görevin bu kişiye verilmemesi, verilen işlerin geri alınması, sürdürülmek için anlamsız işlerin verilmesi, işlerin sürekli değiştirilmesi, kişisel zarara sebep olunması.
Kişinin sağlığına doğrudan saldırılar: Fiziksel olarak ağır işleri yapmaya zorlanılması, fiziksel şiddet tehditlerinin yapılması, fiziksel zarar verilmesi, doğrudan cinsel taciz. (TK/EZÖ)
* Yargıtay 9. Dairesi'nin kararıyla ilgili bilgi: 2007/3154 esas, 2008/13307 sayılı karar. 30 Mayıs 2008.
* Ankara 8. İş Mahkemesi'nin kararıyla ilgili bilgi: 2006/19, 2006/625 sayılı, 20 Aralık 2006 tarihli karar.
