Moderat Parti (Muhafazakar )- Folk Parti (Halk)- Center Parti (Merkez Sağ )- Kristna Demokrati'den (Hıristiyan Demokrat ) oluşan sağ blok, İsveç genelinde 178 milletvekili çıkardı. Vanster (Sol Parti) - Miljö (Çevre Partisi) ve Sosyal Demokrat Parti liderliğindeki sol bloksa toplam 171 milletvekili çıkardı.
Böylece İsveç'in gelecek 4 yıllık siyasi süreci, sağ politikaya endeksli bir yönetimle geçireceği belli oldu. Bu da sağ blok partilerinin başa geldikleri takdirde yapmak istedikleri radikal değişimlerin başlangıcı olarak yorumlanıyor.
Sağ blok bugüne kadar İsveç'teki sosyal eşitliğin temeli olarak görülen işverenlerden alınan yüksek vergiyi yarıya indireceğini, özelleştirme politikalarını uygulayacağını, yabancı/mülteci girişini durduracağını ve işsizliği bu şekilde çözeceğini seçim çalışmaları boyunca tekrarladı. 4 ana sağ partinin birleşiminden oluşan sağ blok, ülke genelinde 21 seçim bölgesinde ve 290 belediyede oyların çok az bir farkla çoğunluğunu kazandı.
Persson istifa etti
Sol blok liderliğini yapan İsveç Başbakanı Göran Persson ilk kesin seçim sonuçlarından sonra derhal parti liderliğinden istifa etti. Göran Persson'un parti iç hukuku gereği Mart 2007'ye kadar Sosyal Demokrat Parti liderliğinde kalması bekleniyor. Persson ilk sonuçların ardından basına verdiği demeçte "Sosyal Demokrat Parti seçimi kaybetmiştir ama yenilmemiştir. Ülke genelinde en yüksek oya sahip tek partidir. Yenildik ama devrilmedik" dedi.
İsveç genel seçimlerinde muhafazakar parti yüzde 26,6 oy miktarı ile sağ blokta başı çekiyor. 2002 seçimlerine göre Moderat Parti, bu seçimlerde yüzde 10 daha fazla oy aldı. Sol blokta liderliği Sosyal Demokrat parti çekiyor. Yüzde 35, 6 oy oranıyla ülke genelinde en çok oy toplayan parti; ama 2002 seçimlerine göre yüzde 5 oy kaybetti.
Sol blok neden kaybetti?
Sosyal Demokrat Parti'nin bu seçimi kaybetmesinin ardında yatan nedenlerin başında Tsunami felaketinde sosyal demokrat hükümetin iyi bir sınav verememesi, Başbakan Göran Persson'un 8 yıllık başbakanlığı süresince, kendi partisindeki çok iyi politikacıları dahi küstürecek kadar sert bir benmerkezci politika izlemesi ve hükümetin sosyal demokrat olmasına rağmen sağ politikaların ekonomik önlemlerine benzer uygulamaları olarak gösteriliyor.
Ayrıca Avrupa'daki sağ eğilimli politikaların İsveç'ide etkilediği iddia ediliyor. Sol bloğun oy kaybetmesinde bir diğer büyük etkeni de, Vanster (Sol) Parti'nin kendi içindeki çekişmeleri ve bölünmeler olarak görülüyor.
Lars Ohly liderliğindeki Vanster, ülke genelinde sol oyların yüzde 5, 8'ini aldı. Buna göre geçen seçime oranla yüzde 2,5 oy kaybına uğradı. Bu oylar Fi (Feminist İnisiyatif) olmak üzere 3 küçük sol siyasi harekete kaydı ama kayda değer bir sonuç elde edilmedi. Miljö (Çevre) Partisi yüzde 5,1'le geçen seçimlere nazaran oyunu yüzde 0,6 oranında yükseltti.
Seçimi kaybeden sol blokta Sosyal Demokrat Parti'nin istifa eden lideri Göran Persson'un yerine geçecek yeni liderin kim olacağı henüz belli değil; ancak şu andaki adalet bakanı Thomas Bodström'ün parti lideri olacağına kesin gözüyle bakılıyor.
Bu arada parti liderliğine aday gösterilenler arasında Türkiyeli bir Kürt, sosyal demokrat kadın kolları başkanı Nalin Pekgül de yer alıyor.
İsveç'te Sosyal Demokratlar 70 yıldır genel olarak iktidardalar ama bu süre içinde birkaç kez seçimleri sağ blok partilerine kaptırmışlar. Ancak sağ blok partileri de yalnızca bir seçim dönemi iktidar olabilmişler. İsveç siyasi tarihinde sağ politika, ancak -kendi içinde bir blok birlikteliğiyle- koalisyon olarak hükümet olabilmiş. 2006 genel seçiminin kesin sonuçlarının salı günü (19 Eylül) açıklanması bekleniyor.
Seçim kampanyaları sürecinin olaylı geçmesine rağmen, İsveç merkezi güvenlik birimince seçim gününün İsveç genelinde sakin geçtiği, ancak birkaç küçük belediyede seçimlerle kesin ilgisi olup olmadığı henüz saptanamayan kavga olayları yaşandığı belirtildi. (SN/TK)
