İstanbul’daki 15 Temmuz davaları: Kaç kişi yargılandı, kaç kişi ceza aldı?

15 Temmuz 2016'daki darbe girişimi 8 yılı geride bırakırken İstanbul'da açılan davalarda kimler, ne kadar ceza aldı?

İlk derece mahkemeleri sonuçlandı

Anadolu Ajansı’nın derlemesine göre İstanbul’daki darbe davaları ve sonuçları şöyle: 

*İstanbul'da açılan darbe davaları kapsamında sanık sayılarının çokluğu nedeniyle İstanbul Adliyesi'ndeki duruşma salonlarının yetersiz kalması üzerine davalar, sonradan adı Marmara Cezaevi olarak değiştirilen Silivri Ceza İnfaz Kurumları karşısındaki duruşma salonları, Bakırköy ve Kartal'daki adliyelerin büyük salonları ile Büyükçekmece ve Silivri'deki spor salonlarında görüldü.

"Yurtta Sulh Biziz” sanıklarının cezası kesinleşti

*Darbeciler tarafından 15 Temmuz 2016'da İstanbul'daki değişik noktalardan gerçekleştirilen saldırılara ilişkin haklarında dava açılan sanıkların tamamının ilk derece mahkemeleri sonuçlandı.

*İstanbul’da darbeyi organize eden "Yurtta Sulh Biziz" isimli WhatsApp grubu üyelerinin de yer aldığı üst düzey subayların yargılandığı İstanbul ana darbe davası, İstanbul Valiliğinin işgali davası, İstanbul Emniyet Müdürlüğünün işgali davası, Bayrampaşa Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğünün işgali davası, 66. Mekanize Tugayı davası, Kuleli Askeri Lisesi-Çengelköy davası, Orhanlı Gişeleri davası gibi davaların da yer aldığı pek çok dosya, Yargıtay tarafından büyük oranda onanarak sanıklar hakkındaki cezalar kesinleşti.

*Davaların bir kısmının temyiz aşamaları halen sürerken FSM Köprüsü'ndeki eylemlerden "azmettiren" sıfatıyla sorumlu iki eski albay hakkında açılan 2 yeni dava, Yargıtayca bir kısım sanıklar hakkında bozma kararı verilen ve aralarında 66. Mekanize Tugayı davası, Sultanbeyli Gişeleri davası, TRT- Taksim davasının da bulunduğu davalar ile tefrik edilen sanıklar hakkındaki dosyalar olmak üzere bazı dosyalarda, ilk derece mahkemelerindeki yargılamalar devam ediyor.

*İstanbul'daki darbe girişimine ilişkin aralarında Fetullah Gülen’inde olduğu bir kısım rütbeli eski subayların da yer aldığı firari sanıkların yakalanması için çalışmalar sürüyor.

*Darbe girişiminin İstanbul ayağındaki yargılamalarda 2 bin 423 sanık hakkında hüküm kuran mahkemeler, 382 sanığa ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası, 688 sanığa müebbet hapis, 282 sanığa da çeşitli sürelerde hapis cezası verdi.

*Sanıklardan 789'una beraat veren mahkemeler, 282 sanık hakkında ise ceza verilmesine yer olmadığına dair karar hüküm kurdu.

İlk karar

İstanbul Valiliğini işgal eden askerlere yardıma gitmeye çalışan 1'i tutuklu 24 askerin üçer kez ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırılması istemiyle yargılandığı dava, İstanbul 24. Ağır Ceza Mahkemesince hükme bağlandı.

*Mahkeme, 7 Temmuz 2017'de verdiği kararda, 1'i tutuklu 24 sanığın yargılandığı davada, tutuklu sanık Astsubay Y.Y.’nin"Anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırılmasına karar verirken, olay tarihinde er olarak görev yapan 23 sanığın beraatine hükmetti.

Temyiz başvurularını inceleyen Yargıtay 16. Ceza Dairesi beraat alan sanıklar hakkındaki hükümleri, "ceza verilmesine yer olmadığına" şeklinde değiştirerek kararı onadı.

İstanbul'un çatı davasında sanıkların cezası onandı

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi "İstanbul'daki ana darbe davası"ndaki kararını 17 Nisan 2018'de açıkladı.

Tutuklu 14 sanıktan F.A., E.G., ile Ö.A., A.G., M.K., M.K., N.G., Ö.F.Ö., F.Ö., ile S.C., Ş.Ç. ile F.K., M.Y., "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırıldı.

Tutuklu sanıklardan Y.D.,"görevi kötüye kullanma" suçundan 10 ay hapis cezası veren mahkeme heyeti, D.’yi ayrıca “silahlı terör örgütünün hiyerarşik yapısına dahil olmamakla birlikte silahlı terör örgütü adına suç işlemek" suçundan da 5 yıl 2 ay 15 gün hapis cezasına çarptırdı.

Mahkeme heyeti, sanıklar M.D., E.G., F.A., M.Y., ve Ö.A.’ya darbe girişimi sırasında darbeciler tarafından öldürülen Erol Olçok ile oğlu Abdullah Tayyip Olçok'un da aralarında bulunduğu 87 kişinin ölümünden sorumlu oldukları gerekçesiyle "nitelikli kasten öldürmeye azmettirme" suçundan da 87'şer kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verdi.

Ayrıca sanıklar M.K. ve N.G. de "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme" suçundan 3'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptırıldı.

Sanıklar Mehmet K. ve F.K.’yi 43 kişiye yönelik "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla kasten öldürme", "bir suçun işlenmesini kolaylaştırmak amacıyla çocuğu kasten öldürme" suçlarını işledikleri gerekçesiyle 43'er kez ağırlaştırılmış müebbet hapis cezasına çarptıran mahkeme heyeti, S.C’yi, İlhan Varank'ın da aralarında bulunduğu 14 kişiye yönelik "kasten öldürme" suçunu işlediği gerekçesiyle 14 kez ağırlaştırılmış müebbet hapse mahkum etti.

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 2. Ceza Dairesi de 14 sanığa verilen hapis cezalarını hukuka uygun buldu, temyiz başvurularını inceleyen Yargıtay kararı onadı.

8 kişinin ölümüyle edilmesiyle ilgili davaya ilişkin hüküm de onandı

Kapatılan Kuleli Askeri Lisesi, Vaniköy, Beykoz'da yaşananlar ve Çengelköy Polis Merkezi'nin işgaliyle burada çıkan olaylarda 8 kişinin öldürülmesine edilmesine ilişkin 14'ü eski polis 114 sanığın yargılandığı davada 10 Aralık 2018'de karar çıktı.

İstanbul 32. Ağır Ceza Mahkemesi, eski Albaylar M.A. ve M.Ç.'yi toplam 9 kez ağırlaştırılmış müebbet ve 1805'er yıl, 26 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan ağırlaştırılmış müebbet hapisle cezalandırdı.

"İradeleri komutanları tarafından fesada uğratıldığı" gerekçesiyle 57'si er, 7'si askeri öğrenci olan toplam 64 sanığa ise ceza verilmesine yer olmadığı hükmü kuran heyet, diğer sanıkları da çeşitli suçlardan değişen oranlarda hapis cezaları verdi.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi, 17 Haziran 2022'de yerel mahkemenin kararını onadı.

"Selam Tevhid'de kumpas" davası yeniden görülüyor

İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi, 236. celsede "Selam Tevhid" soruşturmasında kumpas kurduğu iddiasına yönelik firari sanıklar Fetullah Gülen ile eski emniyet müdürlerinin de yer aldığı 13'ü tutuklu, 13'ü firari 90 sanığın yargılandığı davaya ilişkin kararını 16 Aralık 2020'de açıkladı.

Yargıtayın 35 sanık yönünden bozma kararının ardından gönderilen dava dosyasının yargılaması yerel mahkemede sürüyor.

Yeniden görülen Atatürk Havalimanı'nı işgal girişimi davasında karar

15 Temmuz darbe teşebbüsünde Atatürk Havalimanı'nı işgal girişimi ve burada çıkan olaylarda 2 kişinin öldürülmesine edilmesine ilişkin, Yargıtayın bozma kararının ardından İstanbul 34. Ağır Ceza Mahkemesince yeniden görülen 62 sanıklı davada karar açıklandı.

Mahkeme, 29 sanığı "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" suçundan müebbet hapis cezasına çarptırırken, 22 sanığa da "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım" etme suçundan 12'şer yıl altışar ay hapis verdi.

Tutuklu sanıklardan eski başçavuş A.Ö. ve sözleşmeli er M.Ö.S., "M.A.'ya yönelik kasten öldürme" ve müştekiler A.Ö., E.B., H.İ.K., ve M.B.'ye yönelik de "kasten öldürmeye teşebbüs" suçlarını işledikleri gerekçesiyle ağırlaştırılmış müebbet hapis ve 57'şer yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Heyet, başka suçtan tutuklu sanık Yasin K.’yi de aynı suçlardan ağırlaştırılmış müebbet ile 52 yıl 6 ay hapis cezasına mahkum etti.

Mahkeme heyeti, 4 sanık hakkında "konut dokunulmazlığını ihlal etme" ve "kişiyi hürriyetinden yoksun kılma" suçlarından ceza verilmesine yer olmadığına, 4 sanığın da tüm suçlardan beraatine karar verdi.

Tutuklu 18 sanığın yurt dışına çıkış yasağı şeklinde adli kontrol tedbiri kapsamında tahliyesine karar veren heyet, 2 sanığın tutukluluk halinin devamına, 2 sanığın ise hükümle beraber tutuklanmasına hükmetti.

Heyet, "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüs" ve "anayasal düzeni ortadan kaldırmaya teşebbüse yardım" suçlarından ceza verilen ancak duruşmaya gelmeyen 31 sanık hakkında, tutuklamaya yönelik yakalama kararı çıkarılmasına karar verdi.

Kararla ilgili Yargıtayın temyiz incelemesi devam ediyor.

Sayılarla 15 Temmuz

15 Temmuz 2022

(EMK)