Reuters haber ajansı analistleri Samia Nakhoul, Matt Spetalnick and Alexander Cornwell, İsrail Gazze Şeridi'ne amansızca saldırarak Hamas'ı yok etmeye and içse de ikinci hafta biterken, savaşın sonunun görünmediği ve İsrail’in Filistin’in harabeye çevrilmiş bu bölgesini nasıl yöneteceğine dair net bir planı olmadığında birleşiyor.
Gaddarlıkta benzersiz bir harekat
Reuters'e konuşan, çatışmanın gidişine dair bilgi sahibi, ancak konunun hassasiyeti nedeniyle adlarının açıklanmasını istemeyen Batılı ve yerel sekiz yetkiliye göre, "Demir Kılıçlar Operasyonu" olarak kodlanan askeri harekat, gaddarlığı açısından benzersiz ve İsrail'in geçmişte Gazze'de yaptığı hiçbir şeye benzemeyecek.
İsrail, rekor sayıda -360 bin- ihtiyatı silah altına çağırdı ve Hamas'ın 7 Ekim'de güney İsrail'e düzenlediği ve çoğu sivil olmak üzere yaklaşık bin 400 kişinin ölümüne yol açan saldırı sonrasında bu küçük yerleşim bölgesini aralıksız bombalamayı sürdürüyor.
ABD ve Orta Doğulu liderler arasındaki görüşmeler hakkında bilgi sahibi bölgeden üç yetkili, İsrail'in acil stratejisinin, yüksek sivil kayıplar pahasına bile olsa Gazze'nin altyapısını yok etmek, bölge halkını Mısır sınırına doğru itmek ve grubun faaliyetlerini yürütmek için inşa ettiği yer altı tünellerinden oluşan labirenti havaya uçurarak Hamas'ı kovalamak olduğunu söyledi.
İsrail savaştan nasıl çıkacağını bilmiyor
İsrailli yetkililerse, savaş sonrası geleceğin nasıl şekillenebileceğine dair net bir fikirleri olmadığını söyledi.
Washington'da konuya yakın bir kaynak, ABD Başkanı Joe Biden'ın bazı yardımcılarının, İsrail'in Hamas'a kalıcı hasar verecek etkili bir plan hazırlayabileceğini ancak henüz bir çıkış stratejisi oluşturmamış olmasından kaygı duyduğunu söyledi.
Kaynak, Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Savunma Bakanı Lloyd Austin'in geçtiğimiz hafta İsrail'e yaptıkları ziyaretlerde, Gazze için savaş sonrası plana odaklanma ihtiyacını vurguladıklarını da sözlerine ekledi.
Arap yetkililer, İsrail'in 2006'dan bu yana Hamas tarafından yönetilen ve 2,3 milyon insana ev sahipliği yapan bölgenin geleceği için net bir plan ortaya koymamasından da endişe duyuyor.
Bölgesel bir güvenlik kaynağı, "İsrail'in Gazze için bir savaş sonu planı yok. Stratejileri binlerce bomba atmak, her şeyi yok etmek ve içeri girmek, ya sonra ne olacak? Ertesi güne dair bir çıkış stratejileri yok" dedi.
Gazze'de şimdiden 3 bin 500 ölüm
İsrail işgali henüz başlamadı, ancak Gazze yetkilileri hava bombardımanında şimdiden 3 bin 500 Filistinlinin öldürüldüğünü söylüyor; bunların yaklaşık üçte biri çocuk. Bu, Hamas ile İsrail arasında daha önce yaşanan herhangi bir çatışmada kaydedilenden daha yüksek bir ölüm sayısı.
Biden, Çarşamba günkü İsrail ziyaretinde İsrailliler’e Hamas'a yaptıklarının ödetilmesi gerektiğini söyledi, ancak 11 Eylül'de İkiz Kuleler’e düzenlenen saldırılar sonrasında ABD'nin yaptığı hatalar konusunda da uyardı.
"Filistinlilerin büyük çoğunluğu Hamas değil" dedi. "Hamas, Filistin halkını temsil etmiyor."
Carnegie Uluslararası Barış Vakfı'ndan Orta Doğu uzmanı Aaron David Miller, Biden'ın ziyaretinin kendisine İsrail lideri Benjamin Netanyahu'ya herhangi bir istiladan önce orantılı güç kullanımı ve Gazze için uzun vadeli planlar gibi konular üzerinde düşünmesi için baskı yapma şansı vereceğini söyledi..
Gazze: "Tüneller kenti"
Aralarında Netanyahu'nun da bulunduğu İsrailli yetkililer, İsrail'in 75 yıllık tarihindeki en ölümcül militan saldırı olan 7 Ekim cinayetlerinin intikamını Hamas'ı yok ederek alacaklarını söylediler.
Bundan sonra ne olacağıysa çok az biliniyor
İsrail Ulusal Güvenlik Konseyi direktörü Tzaki Hanegbi Salı günü gazetecilere verdiği demeçte, "Elbette bunu düşünüyoruz ve bununla ilgileniyoruz ve bu, Ulusal Güvenlik Konseyi, ordu ve diğerlerinin son durumla ilgili değerlendirmelerini de içerecek” dedi. “Ancak bunun ne olacağını kesin olarak bilmiyoruz."
İsrail'in Hamas'ı ortadan kaldırmak olarak beyan ettiği amacına atıfta bulunarak da "Fakat bildiğimiz şey, [bunun] olmayacağıdır" dedi.
Bunu söylemek yapmaktan daha kolay olabilir.
İlk konuşulan bölgesel kaynak, Vietnam'da ABD birliklerine meydan okuyan Komünist gerilla gücüne atıfta bulunarak, Gazze için "Vietkong tünellerinin yanında çocuk oyuncağı gibi kaldığı bir yeraltı tünelleri şehri" dedi. "Hamas'ı tanklarla ve ateş gücüyle bitiremeyecekler."
Reuters'a konuşan iki bölgesel askeri uzman, Hamas'ın silahlı kanadı İzzeddin El Kassam Tugayları'nın, askerleri pusuya düşürmek için tanksavar mayınları ve bubi tuzaklı patlayıcılar kurarak işgale karşı harekete geçtiklerini söyledi.
Yaklaşmakta olan İsrail'in saldırısı, yetkililerin "çim biçmek" olarak adlandırdığı geçmişteki Gazze operasyonlarından çok daha büyük çaplı olacak ancak Hamas'ın askeri yeteneklerini zayıflatsa da yok etmeyecek.
İsrail, Hamas'la daha önce 2008-9, 2012 ve 2014'te üç kez çatışmaya girmiş ve bu seferlerin ikisinde sınırlı toprak işgalleri başlatmıştı. Ancak bugünkünün aksine İsrail liderleri hiçbir zaman Hamas'ı tamamen yok etme sözü vermemişlerdi.
Bu üç çatışmada 4 bine yakın Filistinli ve 100'den daha az İsrailli öldü.
Washington'da iyimserlik azalıyor
Ancak ABD'li kaynak, İsrail'in Hamas'ı tamamen yok edebileceğini ve ABD'li yetkililerin İsrail'in Gazze'deki herhangi bir bölgeyi elinde tutmak veya burayı yeniden işgal etmek isteme ihtimalini çok düşük gördüklerini söyledi.
Kaynak, daha muhtemel bir senaryonun, İsrail güçlerinin mümkün olduğu kadar çok Hamas üyesini öldürmesi veya yakalaması, tünelleri ve roket imalathanelerini havaya uçurması, daha sonra İsrail'in kayıpları arttıkça zafer ilan edip bölgeden ayrılmanın bir yolunu araması olacağını söyledi.
Savaş bulutları
Bölgede asıl korkulan, Lübnan Hizbullah'ı ve destekçisi İran'ın Hamas'ı desteklemek için büyük yeni cepheler açmasıyla savaşın Gazze sınırları ötesine yayılması.
İran Dışişleri Bakanı Hüseyin Emir-Abdullahyan, İsrail'in Gazze’yi işgale kalkışması halinde olası bir "önleyici" eylem konusunda uyardı. Geçtiğimiz hafta sonu, ABD'nin İsrail'i dizginleyememesi durumunda İran'ın olayları kenardan izlemeyeceğini söyledi.
Arap liderler, bölgeyi bir uçtan ötekine dolaşan Blinken'e, Hamas'ın İsrail'e saldırısını kınarken, sıradan Filistinlilere yönelik toplu cezalandırmaya karşı olduklarını ve bunun bölgesel huzursuzluğu tetikleyeceğinden korktuklarını söylediler.
Cenaze sayısı arttıkça bölge genelinde halk öfkesinin artacağı konusunda uyardılar.
Washington, Hizbullah'ın İsrail'in kuzey sınırından savaşa katılmasından duyduğu kaygıyla Doğu Akdeniz'e bir uçak gemisi saldırı filosu gönderdi. Ancak ABD ordusunun caydırıcı bir mevzilenmeden dolaysız müdahaleye geçeceğine dair hiçbir işaret yok.
Bölgesel kaynaklar, Washington'un 2007'de Gazze'nin kontrolünü Hamas'a kaptıran Filistin Yönetimi'ne (PA) yeniden güç verilmesini önerdiğini, ancak Hamas'ın harekete geçmesi durumunda Filistin Yönetimi'nin veya herhangi bir başka otoritenin kıyı bölgesini yönetip yönetemeyeceğine konusunda da büyük kuşkuları bulunduğunu söyledi.
ABD'nin eski Ortadoğu müzakerecisi Miller, Gazze'yi yönetecek Hamas sonrası bir hükümet oluşturma potansiyeline ilişkin derin kuşkularını dile getirdi.
"Size, Gazze'yi bir açık hava hapishanesinden çok daha iyi bir şeye dönüştürmek üzere Avrupalıları, ABD liderliğindeki BM'yi, Filistin Yönetimini, Suudileri, Mısırlıları nasıl birleştirebileceğinize dair bir tablo çizebilirim ama tablo gezegenimizdense, çok çok uzak bir galaksiye daha uygun düşecektir” dedi.
Bu arada Gazze'de insani koridorlar oluşturulması ve Filistinli siviller için kaçış yolları oluşturulması yönündeki çağrılar komşu Arap ülkelerinin sert tepkisiyle karşılaştı.
Ülkeler, İsrail işgalinin, 1948 İsrail bağımsızlık savaşının ve 1967 Arap-İsrail savaşının yol açtığına benzer yeni ve kalıcı bir kitlesel yerinden edilme dalgasına yol açacağından korkuyorlar. Ülkelerini terk etmek zorunda kalan milyonlarca Filistinli, kendilerine ev sahipliği yapan ülkelerde mülteci olarak mahsur kalmışlardı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah el-Sisi, Filistinlilerin zorla yerlerinden edilerek Gazze sınırındaki Sina yarımadasına getirilmesini reddettiğini ve böyle bir hareketin bölgeyi İsrail'e yönelik saldırılar için bir üs haline getireceğini ekledi. Milyonlarca Mısırlının böyle bir hamleyi protesto edeceğini söyledi.
Başka bir bölgesel kaynak, çatışmanın Gazze'nin ötesine yayılma potansiyeli hakkında "En kötü senaryo ne olursa olsun, durum ondan daha da kötü olacak" dedi.
(AEK)
