İsrail'de Ultra Ortodoks Yahudiler (Harediler), başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak şehrinde zorunlu askerliği protesto etti.
2023 Filistin-İsrail Savaşı
Zorunlu askere alınmalarını protesto için akşam saatlerinde Bney Brak kentindeki Zeev Jabotinsky Caddesi'nde toplanan Harediler, otobüslerin önüne oturarak trafiği kapattı. Göstericilere atlı ve yaya polisler müdahale etti.
Birbirlerine kenetlenerek oturma eylemi yapan göstericilerle, kendilerine karşı güç kullanan polisler arasında arbede yaşandı.
AA'nın haberine göre, Haredi Yahudilerden Yona, İsrail hükümetinin Haredi gençleri askere almak istediğini ancak "hayatları pahasına da olsa askere gitmeyeceklerini" söyledi.
"Hapse gideceğiz askere gitmeyeceğiz"
Yona, İsrail hükümetine hitaben, "Bizi rahat bırakın. Dinimizi yaşayalım. Bizi dinsiz olmaya zorlamayın. Nokta!" dedi.
Haim ise "Hapse gideceğiz, ancak askere gitmeyeceğiz" dedi.İsrail Savunma Bakanı Yisrael Katz, ordunun 7 bin Haredi'yi askere çağırma kararını dün onaylamıştı.
İsrail'de Harediler, zorunlu askere alınmalarına karşı sık sık protestolar düzenliyor.
Harediler, İsrail nüfusunun yaklaşık yüzde 12'sini oluşturuyor
Çoğu dini gerekçelerle askere gitmeyi reddeden Harediler, 9 milyonluk ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 12'sini oluşturuyor.
Askerlik yapmayı reddediyorlar
Ülkedeki Haredilerin büyük çoğunluğu Batı Kudüs'teki Meaşerim Mahallesi'nde ve başkent Tel Aviv yakınlarındaki Bney Brak kentinde yaşıyor.
İsrail'de 1 Kasım 2022 seçimlerinden zaferle ayrılan Likud lideri Binyamin Netanyahu'nun koalisyon ittifakında aşırı sağcı partilerin yanı sıra Ultra Ortodoks Şas ve Birleşik Tevrat Yahudilik partileri de yer alıyor.
Laik Yahudilerle aralarında birçok konuda görüş ayrılığı olan ve toplumun geri kalanına entegre olmayı reddeden Haredilerin çoğu, orduda dinlerinin gerektirdiği şekilde yaşayamayacakları gerekçesiyle askerlik yapmayı reddediyor.
Kadın ve erkekler için İsrail'de 3 yıl zorunlu askerlik hizmeti bulunuyor. Ultra Ortodoks Yahudilik inanca sahip Harediler ise 26 yaşına kadar Tevrat kurslarında (Yeşiva) eğitim almaları halinde askerlikten muaf tutuluyor.
İsrail'de koalisyon ortağı Haredi partiler, "Tevrat eğitiminin temel hak olduğu" yönünde bir kanunu geçirerek temsil ettikleri kesimin askerlikten muaf tutulmasını yasal güvence altına almak istiyor.
Barış için bir ses: İsrailli Vicdani Retçiler
“Türkiye’nin vicdani ret ile ilgili oyalamacı tutumu artık işe yaramıyor”
VİCDANİ RETÇİ OLMAK 3
Bir vicdani retçiden sivil topluma açık mektup
Filistin’den dünyaya, “ilaç göndermiyorsanız kefen gönderin” çağrısı
Haredi Yahudilik hakkında
Haredi Yahudilik ultra-Ortodoks Yahudilik, Ortodoks Yahudilik mezhebi içinde, modernizme karşı geleneklere ve halaha emirlerine sıkı sıkıya bağlılığı ile bilinen bir mezheptir. Üyelerine genellikle "ultra-Ortodoks" denir; ancak bu terim birçok taraftar tarafından aşağılayıcı olarak kabul edilir. Haredi Yahudileri, kendilerini en dindar ve otantik Yahudi grubu olarak görür, bu görüş diğerleri tarafından tartışılsa da yaygın bir algıdır.
Özellikler ve Yaklaşımlar
Haredi Yahudiliğin temel özellikleri şunlardır:
- Modernizme Karşı Tutum: Aydınlanma, kültürleşme, sekülerleşme ve dini reformların her türlüsüne karşı çıkarlar. Bu durum, onları Modern Ortodoks Yahudilikten ayırır.
- Halaha'ya Bağlılık: Halaha kurallarına ve geleneklere sıkı bir bağlılık gösterirler. Bu nedenle, toplumun diğer kesimlerinden kendilerini bir ölçüde ayırma eğilimindedirler.
- Eğitim ve İş: Birçok Haredi topluluğu, gençlerini prestijli bir eğitim alarak diploma kazanmaya veya iş kurmaya teşvik eder.
Coğrafi Dağılım ve Nüfus
Haredi Yahudilerinin en yoğun olduğu bölgeler:
- İsrail
- Kuzey Amerika
- Batı Avrupa
Küresel nüfuslarının 1.8 milyonun üzerinde olduğu tahmin edilmektedir. Farklı dinler arası evlilik yapmamaları ve yüksek doğum oranları nedeniyle nüfusları hızla artmaktadır. Ayrıca, 1960'larda başlayan 'Baal Teşuva' hareketi ile diğer Yahudi mezheplerinden birçok kişinin Haredi yaşam tarzını benimsemesi, nüfus artışını desteklemiştir.
Tarihçe ve Terminoloji
- "Ultra-Ortodoks" Kavramı: Bu terim ilk kez Isaac Leeser (1806–1868) tarafından 1916'da kullanılmıştır.
- Haredi İfadesi: Tanah'ta, özellikle Yeşaya Kitabı'nda (66:2 ve 66:5) görülür. Modern İbranice'de "YHVH’ın sözüne bağlı olanlar" anlamına gelir. Bu ifade, Tanrı’nın iradesine duyulan hayranlık, korku ve saygıyı ifade eder.
Haredi kelimesi, diğer Ortodoks Yahudilerden ayrımı belirtmek için kullanılır. Bu kullanım, Hristiyanlıkta Quaker'ların Tanrı ile ilişkilerini tanımlamak için kullandıkları isimle benzer bir nitelik taşır.
*Wikipedia'dan derledik.
(EMK)
