İsrail merkezli ‘Maariv’ gazetesi, 2 Mayıs 2024 tarihli ‘ticareti durdurma’ kararına rağmen Türkiye’den İsrail’e sevkiyatların sürdüğünü yazdı.
Maariv’den Lee Saadon’un haberine göre, Türkiye ürünleri Yunanistan üzerinden dolambaçlı bir rota izleyerek ülkeye girmeye devam ediyor.
İsrail Müteahhitleri Birliği Başkanı Eran Siv, Ocak-Temmuz 2025 döneminde Türkiye’den 1,9 milyar şekellik (Yaklaşık 23,5 milyar lira/567 milyon dolar) ithalat gerçekleştiğini aktardı.
Geçen yılın aynı dönemine göre yaklaşık yüzde 67’lik bir düşüş olduğunu belirten Siv, iki–üç yıl önce yalnızca mermer ve taş sektöründe İsrail’e aylık 3 binden fazla konteyner girdiğini, hatta İran’dan gelen 200 kadar konteynerin Türkiye üzerinden geçirilip belgeleri değiştirilerek ülkeye sokulduğunu ifade etti.
Siv’e göre hâlâ ayda yaklaşık 1500 konteyner İsrail’e giriyor; alışveriş doğrudan Türkiyeli tedarikçiden yapılıyor, konteyner Yunanistan’a gönderiliyor, burada evraklar değiştirilerek alım “Yunanistanlı tedarikçiden yapılmış gibi” kaydediliyor.
İsrail limanları Türkiye'den giden gemilerle dolu
Türkiyeli şirketler, İsrail'le ticaret yasağını Yunanistan üzerinden deldi
“Çok fazla karışıklık ve lojistik aksama var”
İsrailli inşaat şirketi Hi Group’un CEO’su Tal Bar ise Türkiye’nin İsrail için en büyük hammadde tedarikçilerinden biri olduğunu belirterek, şunları söyledi:
“Türkiye’den nakliye ucuz ve kolaydı. Şimdi başka ülkelerde de gecikmeler yaşanıyor. Örneğin İspanya’dan artık aynı sıklıkta ürün gelmiyor. Bazen güvenlik yükü taşıyan gemiler limanlara yanaşamıyor, mallarımızı alamıyoruz. Çok fazla karışıklık ve lojistik aksama var.”
Türkiye-İsrail arasında gemi trafiği durmuyor
“Kıbrıs veya Rodos’ta belgeler değiştiriliyor”
İsrail’in önde gelen gayrimenkul geliştirme şirketlerinden Geshem Holdings’in başkanı ve sahibi Shmager Vaknin de Türkiye’den sevkiyatların aslında durmadığını, Kıbrıs veya Rodos üzerinden yönlendirilip belgelerin değiştirildiğini anlattı:
“Antalya’dan yüklediğim kargoyu Kıbrıs’a gönderiyor, orada belgeleri değiştirip İsrail’e yolluyorum. Büyük mesele değil. Bir ara durak daha olduğu için fiyatlara yüzde 6-8 ek geliyor. Bu da inşaat maliyetlerini artırıyor.”
Vaknin, ek maliyetlerin ‘katlanılabilir’ olduğunu, ancak asıl sorunun ‘süre’ olduğunu vurgulayarak sevkiyatlardaki gecikmelere dikkat çekti.
BDS Türkiye'den "İsrail'e tam ve süresiz boykot" çağrısı
“Asıl baskı Çin’den gelen ürünlerde yaşanıyor”
Vaknin’e göre asıl baskı Türkiye’den değil, Çin’den gelen ürünlerde hissediliyor:
“Çin’den gelen gemiler güvenlik nedeniyle Kızıldeniz’i dolaşmak zorunda. Bu da Çin mallarını aşırı pahalı hale getirdi. Hatta bazı ürünlerde ithalat cazibesini kaybetti. Bu yüzden Yunanistan, İtalya gibi ülkelere yöneldik. Yani aslında Husilerin Kızıldeniz’deki hâkimiyeti, Türkiye meselesinden çok daha fazla etkiledi.”
İsrail Yemen'de Husiler'in kontrolündeki Sana'ya saldırdı: 35 ölü
Resmî açıklamalar ile sokaktaki tepki örtüşmüyor
Ticaret Bakanlığı, 2 Mayıs 2024’ten bu yana İsrail ile ticaretin ‘sıfır’ olduğunu savunuyor. Bakanlık ayrıca, Batı Şeria-Ramallah merkezli Filistin hükümeti ile 7 Haziran 2024’te imzalanan “Türkiye-Filistin Devleti Protokolü” kapsamında kontrollü ticaret mekanizması geliştirildiğini belirterek şöyle diyor: “Türkiye’den Filistin’e ihracat da 2024 yılı toplamında 797 milyon dolardır. Bu rakamlar Ticaret Bakanlığı gümrük verileri ve TÜİK verileri ile sabittir. Diğer taraftan, Filistin toprakları ile yapılan bu az miktardaki ticaret de, Filistin’in limanı, gümrüğü olmadığı için İsrail’in iki limanı üzerinden yapılabilmektedir.”
İsrail’e karşı boykot, yatırımların geri çekilmesi ve yaptırımlar hareketi BDS Türkiye’nin de bileşeni olduğu Filistin Eylem Komitesi ise Ankara’nın ‘ticareti durdurma’ kararını ‘göstermelik’ olarak nitelendirerek, İsrail’le ticari faaliyetlerin ‘kesintisiz’ sürdüğünü belirtiyor ve Türkiye üzerinden İsrail’e giden gemilerin engellenmesi çağrısında bulunuyor.
Komite, geçen yıldan bu yana “Limanları kapat, sevkiyatı kes” sloganıyla birçok eylem düzenledi.
(VC)
