1 Mayıs 1707'den beri İngiltere ile ortak krallığını sürdüren İskoçya, İskoçya Ulusal Partisi'nin önderliğinde bağımsızlık referandumuna gidiyor.
İngiltere başbakanı David Cameron, bugün İskoçya Parlamentosu'nun başı ve aynı zamanda İskoç ulusalcı hareketinin de lideri olan Alex Salmond'la, İskoçya yönetiminin İngiltere'den bağımsız hale getirilmesini amaçlayan referandumun 35 maddelik temel anlaşmasını imzalamak için İskoçya'nın başkenti Edinburgh'a gideceğini açıkladı.
İskoçya bağımsızlık referandumu 2014 sonbaharında yapılacak ve referanduma 16 yaşındakiler de katılabilecek. Tek sorulu referandumda "İskoçya'nın bağımsız bir ülke olmasını kabul ediyor musunuz?" sorusuna "evet" veya "hayır" yanıtı istenirken "İskoçya yönetimine daha geniş yetkiler verilmesi" hakkındaki ikinci soru ise iptal edildi.
İskoç Ulusal Partisi'nin varoluşunu sağlayan ana etmenin İskoçya'nın bağımsızlık meselesi olduğunun altını çizen gözlemciler, bağımsızlık referandumunda İskoç Ulusal Partisi'nin istediği sonucu alamayacağını, halkın sadece üçte birinin bağımsızlık fikrini desteklediğini öne sürdü.
İskoçya bağımsızlık referandumunun tarihi:
* 2014 yılında yapılması planlanan referandumun temelleri, Mayıs 2007'de yapılan seçimlerde İskoç Ulusal Partisi'nin (SNP) İşçi Partisi'nin sekiz yıllık hakimiyetine son vererek iktidara gelmesiyle atılmıştı. Seçimlerde SNP, 47 koltuk sayısına ulaşırken parlamentonun geri kalanını İskoç İşçi Partisi oluşturmuştu.
* Şubat 2010'da İskoç Hükümeti, bağımsızlık referandumunu öneren bir yasa tasarısı hazırlamıştı. Alex Salmond ise referandum yasasının İskoçlar için ulusun geleceği hakkında söz sahibi olma imkanı sağlayacak büyük bir fırsat olduğunu öne sürmüştü. Muhalefeti oluşturan partiler, bağımsızlık yolundaki bu yasaya karşı oy kullanacaklarını belirtmişlerdi; bu nedenle yasa tasarısı hayata geçirilememişti.
* Mayıs 2011'de iktidar partisi SNP seçimlerden bir kez daha zaferle çıktı. SNP bu seçimde 69, İşçiler 37, Toryler ise 15 koltuk sayısına ulaştı. Koltuk sayısını artıran SNP, beş yıllık iktidarlık süreci içerisinde bağımsızlık referandumu sözünü veren manifestosuna bağlı kalacağını bir kez daha açıkladı.
* 10 Ocak 2012'de Alex Salmond, BBC politika editörü Brian Taylor'a verdiği röportajda referandumun 2014 sonbaharında yapılacağını açıkladı. Ve bu kararın İskoçya'nın 300 yıllık tarihinin en önemli kararı olacağını söyledi.
* 25 Ocak 2012'de Alex Salmond, referandumda seçmenlere sorulacak soruyu açıkladı: "İskoçya'nın bağımsız bir ülke olmasını kabul ediyor musunuz?"
* 25 Mayıs 2012'de bağımsızlık referandumunda bir milyon İskoç seçmenin desteğini almak ve halkın referandumda "evet" oyunu kullanmalarını sağlamak için "The Yes Scotland" (Evet İskoçya) kampanyası başlatıldı. Kampanyaya politikacılar ve sanatçılar da destek verdi. "The Yes Scotland" kampanyası İskoçya'da bağımsızlığı savunmak amacıyla düzenlenen en büyük kampanya olarak biliniyor.
* 25 Haziran 2012'de birliği korumak amacıyla eski Maliye Bakanı Alistair Darling'in önderliğinde başlatılan "The Better Together Campaign" (Birlikte Daha İyi Kampanyası) kapsamında Edinburgh'da etkinlik düzenlendi. İşçiler, bağımsızlık düşüncesini "gelecek nesilleri tamamen bir bilinmezliğe gönderen bir gidiş bileti" olarak tanımladı ve bağımsızlığa karşı çıktıklarını açıkladılar.
* 10 Ekim 2012'de David Cameron, Birmingham'da düzenlenen Muhafazakar Parti Konferansı'nda İskoç bağımsızlık referandumu konusunda anlaşmaya varmak için Alex Salmond' la görüşmek için pazartesi günü Edinburgh' a gideceğini söyledi.
* 12 Ekim 2012'de Birleşik Krallık ve İskoç Hükümeti arasında yapılan müzakereler sonucu bir mutabakata varıldı. (HK)
