Helsinki Yurttaşlar Derneği (hYd) ve İnsan Hakları Gündemi Derneği'nin ortak projesi "Hak Mücadelesinde Haritalama Yöntemi" tamamlandı. Bu projenin çıktısı, Türkiye'de işkencenin stratejik haritası.
Harita deyince akla ilk, bir coğrafi harita ve bunun üzerinde işkence vakalarının dağılımı gelebiliyor. Ancak bu harita farklı. İşkencenin sürmesini ve cezasızlığını açıklayabilecek, işkencenin önlenmesi ve mağduriyetlerin giderilmesini sağlayacak müdahaleler için ipuçları verebilecek başka bir haritadan söz ediyoruz.
bianet editörlerinin de katkıda bulunduğu çalışma, insan haklarının korunmasını sağlayacak ve/veya ihlallerin devamına yol açan odak noktalarını, oyuncuları, kişileri, kurumları, yapıları ve bunlar arasındaki ilişkileri içeriyor.
Bu bilgi, hak ihlallerini önlemek ya da takip etmek üzere çalışacakların hangi alanlara, ilişkilere müdahale edebilecekleri konusunda ipuçları veriyor.
Harita İnternet'te
Haritaya ve ayrıntılı bilgilere stramap.org adresinden ulaşılabiliyor. Burada haritadaki yer alan oyuncularla ilgili ayrıntılı bilgileri, aralarındaki ilişkilerin niteliklerini de görebiliyorsunuz.
Proje süresince hak savunucuları, akademisyenler, hukukçular, tıp uzmanları ve kamu görevlileriyle yüz yüze görüşmeler yapıldı; çalışma toplantıları düzenlendi.
Herkes kendi alanı için kullanıp geliştirebilir
Projenin yürütücüleri, bu haritanın tamamlanmış, kapanmış bir harita olmadığını ısrarla vurguluyor. İnternet üzerinde olması sayesinde katkılara, düzeltmelere, değişikliklere açıklar.
Haritanın oluşmasına katkıda bulunan birçok hak savunucusunun son halini gördükten sonraki yorumu, yıllardır içinde oldukları bir konunun, mücadelenin "toplam resmi"ni görmüş olduklarıydı.
Harita, aslında bir tür yaklaşım modeli sunuyor. Bu işkenceyle ya da hak ihlalleriyle ilgilenen birinin haritayı ayrıntılandırması, kendi alanı için özel bir harita üretmesi için de gereken zemini elde etmesi demek.
Haritada bianet de hak haberciliği ve gazetecilere, gazeteci adaylarına yönelik hak haberciliği eğitim çalışmalarıyla, medya, yerel medya, hak örgütleri ve hak savunuculuğu ortamıyla ilişkili bir oyuncu olarak yer alıyor.
Gazeteciler için de önemli kaynak
Çalışma gazeteciler için de önemli bir başvuru kaynağı olabilir. Bir işkence vakasını takip eden gazeteciler, süreç içinde hangi belgelere dikkat etmeleri gerektiğini, hangi bilgilere hangi oyuncular üzerinden erişebileceklerini, neyi dikkate almaları gerektiğini görebilir, çıkarsayabilirler.
Ayrıca işkenceyi önlemekle ilgili çalışan gazeteciler de haritayı benzer bir yaklaşımla kullanabilirler.
Mevcut harita, işkencenin yalnızca sınırlı bir kapsamını ele alıyor. Yoksa harita, işkence görenin cinsiyet, yaş parametrelerine, işkencenin gerçekleştiği mekana, işkence uygulayanın niteliklerine göre çokça değişebilir. Mevcut harita yalnızca silahlı kolluk kuvvetleri tarafından uygulanan işkencenin çevresinde şekilleniyor. (TK)
