Derneklerin üyeleri, "işkence" ve "kişi hürriyetinden yoksun kılma" suçlamalarını dün İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'na iletti.
Suç duyurusu, CIA işkence uçakları için Adana'daki İncirlik üssünün yanı sıra, Diyarbakır'ın da kullanıldığı bilgisini içeriyor, 2002 yılı sonrasını kapsamakla birlikte, 2002'den önceki suçların da soruşturma sırasında saptanmasını istiyor.
Haklarında suç duyurusunda bulunulan kişilerin tam listesi şöyle:
* Recep Tayip Erdoğan: Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı
* Abdullah GÜL: 58. Hükümet Dönemi Başbakanı (18 Kasım 2002 - 11 Mart 2003 arası)
* M. Bülent Ecevit: 57. Hükümet Dönemi Başbakanı (28 Mayıs 1999 - 18 Kasım 2002 arası)
* Binali Yıldırım: Ulaştırma Bakanı (18 Kasım 2002'den bu yana)
* Enis Öksüz: 57. Hükümet Dönemi Ulaştırma Bakanı (28 Mayıs 1999 - 18 Kasım 2002 arası)
* Hilmi Özkök: Genelkurmay Başkanı
* Faruk Cömert: Hava Kuvvetleri Komutanı
* İbrahim Fırtına: 27 Ağustos 2003 - 25 Ağustos 2005 dönemi Hava Kuvvetleri Komutanı
* Cumhur Asparuk: 23 Ağustos 2001 - 27 Ağustos 2003 dönemi Hava Kuvvetleri Komutanı
* Hava Kuvvetleri Komutanlığına Bağlı 10. Tanker Üssü Komutanları: 2002-2006 yılları arasında görevli bulunanlar
Suç duyurusunda, bu kişilerle ilgili soruşturma başlatılmasının yanı sıra, "işlenmiş olması kuvvetle muhtemel başkaca suçların ve şüphelilerinin saptanması ve cezalandırılmaları için kamu davası açılması" da istendi.
"Başbakan, bakan, asker de olsa yargılanabilirler"
ÇHD ve İHD, hakkında suç duyurusunda bulunulan başbakan ve bakanların dokunulmazlığı, askerler için de soruşturma izni gereği bulunmasına karşın, suç duyurusunda söz konusu suçların evrensel ve doğrudan yargılamaya tabi olduğunu anımsattı.
Birleşmiş Milletler'in (BM) İşkence ve Diğer Zalimce, İnsanlıkdışı veya Onur Kırıcı Davranış veya Cezalandırmalara Karşı Sözleşme'sini ve savaş suçlarını düzenleyen Cenevre Sözleşmelerini anımsatan dernekler, hakkında suç duyurusunda bulunulanların her koşulda yargılanabileceğini söylüyor.
Af Örgütü ve Marty raporları dayanak
Suç duyurusunun dayanağını, Uluslararası Af Örgütü'nün raporunu (UAÖ) ve Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi Hukuk İşleri ve İnsan Hakları Raportörü Dick Marty'nin hazırladığı raporu dayanak gösterdi; İncirlik ve Diyarbakır'ın kullanılmasıyla ilgili şu bilgilere yer verdi:
"Seri numaraları UJM166301019 ve UQU09Z10L019 olan iki kargo uçağının İncirlik'e indiğine ilişkin dokümanlar bulunmaktadır. Bu uçaklar, Cezayirli altı kişinin 'teslimatı' ile ilgili uçaklardır.
"Uluslararası Af Örgütü'nün yaptığı araştırmalara göre; önce N379P numarasına, daha sonra N8068V, en sonra da N44982 kayıt numarasına sahip uçak Diyarbakır'a 2 kez iniş yapmıştır.
"Bu uçak, ikinci Konsey raporunda 'teslimat' uçuşları adı verilen gizli uçuşlarda en fazla iniş yapan uçak olarak da saptanmıştır."
Suç duyurusu metni, CIA uçuşlarının temel niteliğini de, aynı raporlara dayanarak şöyle saptıyor:
"Gizli uçuşlar, kişilerin yasadışı biçimde gözaltına alınması, kaçırılması, yasal süreçlere erişimin engellenmesi, kaybedilmesi, işkence ya da kötü muameleye uğraması ile sonuçlanan gizli gözaltı merkezlerine götürülmeleri amacını taşıyor."
"Teslimat herkes için insanlık dışı"
ÇHD ve İHD, "teslimat" olarak adlandırılan bu operasyonların yalnızca mağdurları için değil, operasyonları yürüten kişiler için de insanlık dışı ve aşağılayıcı olduğunu belirterek, Marty ve UAÖ raporlarına göre, kişilerin bu uçuşlarda gördükleri muameleyi şöyle özetliyor:
Gözbağı: Genellikle havaalanında ya da ona yakın bir yere getirilen kişinin gözü ya geldiğinde bağlanmıştır ya da hemen orada bağlanır ve hemen hemen tüm operasyon sonuçlanıncaya kadar bağlı kalır.
CIA görevlileri: Operasyon son derece disiplinli, resmi ya da sivil kıyafetli ama siyah giyinmiş, siyah eldivenli ve yüzleri kapalı 4-6 CIA görevlisi tarafından yürütülür.
Zincir: Kişinin elleri ve ayakları zincirlenir.
Arama: Kişinin elbiseleri, iç çamaşırları da dahil olmak üzere bıçak ya da makasla kesilir ve beden tüm ayrıntılarına kadar aranır.
Fotoğraflama: Kişi çıplak ya da yarı çıplakken fotoğrafı çekilir, bazı durumlarda yüzünün görünmesi amacıyla göz bağı çıkartılır.
Rektuma araması: Bazı kişilerin beyanlarına göre, anüse bir cisim sokulması suretiyle rektum araması yapılır. Daha sonra kişiye altında çocuk bezi yada idrarını tutamayan kişileri için bezlerden bulunan bir tulum giydirilir.
Duyuları engelleme: Kulaklar tıkanır ve en son olarak da kişinin başına, nefes almayı kolaylaştıracak, ışığı fark etmesini sağlayacak hiçbir deliği olmayan kağıt bir poşet geçirilir.
Uçağa biniş: Bu haldeyken- bir sedyede, zincirlenmiş ya da bir yere bağlanmış- biçimde bekleyen uçağa binmeye zorlanır.
Yolda kötü muamele: Bazı durumlarda kişilere "teslimat" sürecinde bir ilaç verilir ve bir şey hatırlamazlar ancak diğerleri zincirlerin verdiği acı, su içme taleplerinin reddi, tuvalete gidememenin uçuşu ne denli katlanılmaz kıldığından bahsetmektedir.
İşkence: Af Örgütü, sorgulama için "teslimat" yapılan yerlerde kişilerin tokat ya da sopayla dayak yediklerini, günlerce ayakta bekletildiklerini, falakaya çekildiklerini, yiyeceksiz ve uykusuz bırakıldıklarını, bazı durumlarda da uzun süreler izolasyona tabi tutulduklarını kayıt altına aldı. (TK/EÖ)
